Tegen eind dit jaar moeten er wereldwijd minstens tweehonderd fietsburgemeesters actief zijn. Dat is het streefdoel van de organisatie Bycs, die het gebruik van de fiets in de stad wil promoten. De beweging ging drie jaar geleden van start in Nederland. Amsterdam was toen de eerste stad die een fietsburgemeester aanstelde. Bedoeling was om het gebruik van de fiets in de Nederlandse hoofdstad nog verder aan te moedigen.

Andere steden in de wereld volgden al snel het Amsterdams voorbeeld. Volgens Bycs zijn er inmiddels in bijna dertig metropolen fietsburgemeesters actief.

Aanspreekpunt

“De fietsburgemeesters maken geen deel uit van de lokale overheid,” benadrukt Adam Stones, directeur strategie bij Bycs. “Het zijn allemaal vrijwilligers die door lokale fietsgroepen zijn aanbevolen. Soms ging met de aanstelling een officieuze verkiezing gepaard.”

Stones benadrukt dat de inhoud van de opdracht van de fietsburgemeester door de lokale omstandigheden is gekleurd. Cruciaal is echter dat de fietsburgemeester een aanspreekpunt vormt voor alle betrokken partijen. Uit die wisselwerking moeten de belangrijkste beleidspunten voor de versterking van de plaats van de fiets in de stad gedistilleerd.

“Elke fietsburgemeester richt zich op de lokale kwesties die het meest relevant zijn,” verduidelijkt Adam Stones. “In Kaapstad wordt de nadruk gelegd op rijlessen voor de vrouwen uit de townships. Op die manier kunnen ze zich gemakkelijker verplaatsen en krijgen ze plots toegang tot onderwijs en werkgelegenheid.”

“In Panama werkt de fietsburgemeester vooral rond de promotie van fietsroutes die werknemers moeten aanzetten de auto thuis te laten. Op die manier kan het programma bijdragen aan een oplossing voor de zware verkeerscongestie die Panama teistert. In Beiroet vormen kinderen de prioritaire doelgroep. Ook hier moet het vervoermiddel de toegang tot het onderwijs vergemakkelijken.”

In de meeste steden zijn de fietsburgemeesters al langer betrokken bij de beweging om de milieuvriendelijke mobiliteit te promoten. “Het unieke aspect van de functie bestaat echter in het vermogen van de fietsburgemeester om alle betrokken partijen samen te brengen,” zegt Tiffany Mannion, de fietsburgemeester van de stad Keene in de Amerikaanse staat New Hampshire.

“Een fietsburgemeester kan ook veel sneller resultaten bereiken dan officiële commissies die slechts op bepaalde tijdstippen samenkomen. De fietsburgemeester kan een belangrijke partij zijn in het realiseren van alternatieve transportmodellen.”

Uitwisseling

Het netwerk van de fietsburgemeesters zorgt ook dat onderlinge uitwisselingen mogelijk zijn. In Mexico en Mumbai is een samenwerking opgezet rond de promotie van de fiets als vervoermiddel voor de werknemer. Vanuit Amsterdam, waar een negenjarige junior-fietsburgemeester is aangesteld, is een internationaal initiatief gestart om de fiets als vervoermiddel voor jongeren te promoten.

Ook nationaal zijn er al samenwerkingsverbanden ontstaan. In India zijn inmiddels al acht fietsburgemeesters operationeel.

Bycs heeft een ambitieus streefdoel. “Tegen eind volgend decennium zou de helft van alle lokale verplaatsingen met de fiets moeten gebeuren,” benadrukt Stones. “Dat kan een belangrijke bijdrage leveren in de strijd tegen de klimaatverandering, de luchtverontreiniging en de verkeerscongestie. Ook de volksgezondheid zal hiervan kunnen profiteren.”

Stones zegt wel te beseffen dat Bycs voor een grote uitdaging staat. “In sommige steden staat het gebruik van de fiets op een bijzonder laag niveau,” zegt hij. “Elders ontbreekt een geschikte infrastructuur. Nog andere hebben een culturele band met andere vormen van mobiliteit. Maar die problemen zullen worden aangepakt.”