De vijf boeken die het leven van zanger Berlaen hebben veranderd

Berlaen, die zich als artiest ontdeed van zijn voornaam, woont al dertien jaar in Mariakerke, maar is een geboren en getogen Zultenaar. Liedjes schrijven in het onvervalst Zultse dialect, hij dacht dat het een uit de hand gelopen grap was, maar het bleek aan te slaan. Je kent ze ongetwijfeld de opgewekte meezingers als "Oe ver'est nog?", "Ge zij were zat" en "Brengt ui zuster mee". Eind vorig jaar verscheen de 4e Berlaen vinyl, een echte plaat dus. Dat hij vooral boeken koos over muziek, zal dan ook niet verbazen, al blijft hij ook stilstaan bij het gillesdelatourettesyndroom, het syndroom dat hem zelf ook treft.

David Byrne, zanger van de bekende popgroep Talking Heads schreef het boek over zijn ervaringen als muziekliefhebber. “Dit boek is in twee woorden samen te vatten: De Bijbel." Berlaen zal het ook enkele keren herhalen. “Werkelijk alle facetten van de muziek staan erin. Dit boek doe ik regelmatig cadeau aan bevriende muzikanten. Byrne is veel met beeld en visuele kunsten bezig, hij onderzoekt hoe muziek een rol speelt in ons leven en hoe het komt dat we horen wat we horen”, vertelt Berlaen.

“Bijvoorbeeld het tsjilpen van vogels, van laag bij de grond tot hoog in de boom, ook de polyfonie in de muziek: het ontstaan van de meerstemmigheid. Je merkt dikwijls hoe geformatteerd we leven en bezig zijn met muziek. Op de muziekschool is een noot een noot, een ritme een ritme. Byrne illustreert iets waar ik nog nooit over nagedacht heb."

Van Bloss is geboren in Londen en een internationaal vermaarde pianist. Hij lijdt aan het tourettesyndroom, een hersenaandoening die oncontroleerbare tics veroorzaakt en schreef er een boek over "Mijn leven met het syndroom van Gilles de la Tourette".

Berlaen is zeer openhartig over het syndroom dat hem zelf treft, en dat ook verklaart waarom hij een slechte lezer is. Als kind al had hij veel tics, maar pas tien jaar geleden toen hij op de spoedafdeling van het ziekenhuis terechtkwam met een gezichtsverlamming vertelde de neurologe dat hij het syndroom van Tourette had. “Het was een bommetje dat viel, want ik zag mezelf zo niet”, zegt Berlaen. “Ik ben sinds enkele jaren ook peter van de vzw Iktic geworden, een vereniging die zich inzet op sensibilisering rond het syndroom van Gilles de la Tourette."

“Het boek is een autobiografie en Van Bloss heeft een manier gevonden om te leven met Tourette en om er muzikaal uit te geraken. Muziek is een hersenactiviteit en ik merk ook bij mezelf dat er veel tics wegvallen als ik intensief en heel gefocust met muziek bezig ben. Het boek is grappig en ontwapenend geschreven. Humor is heel belangrijk om Tourette te plaatsen, dit boek straalt dit volledig uit. Van Bloss legt zo verhelderend uit wat het is om een tic te hebben en vanwaar het komt”.

Deze verzameling van columns schreef Luc De Vos voor het Gentse stadsmagazine “Zone 09”. Berlaen neemt het boek nog iedere zomer mee op vakantie en blijft de verhalen vaak herlezen. “Ik denk dan, amai Vos goed gevonden, ik kan daar enorm van genieten."

"Het leest super makkelijk, ik vind het pure genialiteit en het illustreert hoe geniaal Vos was. Hoe hij schreef over z’n dagelijkse leven en hoe hij de gebeurtenissen bekeek, grappig en zo anders dan gelijk wie, ik vind dat uniek."

Berlaen kende Luc De Vos, die, omdat hij zelf niet graag reed, vaak bij hem in de auto zat. "Vos schreef zoals hij was, heel spitsvondig en altijd met een frisse kijk op de wereld. Jammer dat hij nooit de erkenning kreeg die hij verdiende."

Deze Belgische stripreeks over Cowboy Henk is een creatie van Kamagurka en Herr Seele. “Het bevat zeer absurde, abstracte humor, de wereld heeft er nood aan”, benadrukt Berlaen. “Het boek begint met de legendarische Meneerke Plagiaat en wordt dan uiteindelijk de Cowboy Henk zoals we hem kennen. Vooral het absurdisme vind ik zeer inspirerend, het kan en mag ook anders."

Volgens Berlaen is er vaak zo weinig ruimte voor fantasie van het individu zelf. "Dit boek is net heel open, puur gebaseerd op eigenheid. Het is zo dwaas, krankzinnig en knotsgek dat je je afvraagt hoe je op zoiets komt en dat is heel fascinerend. Denk gewoon eens anders in je leven en dat doen Kamagurka en Herr Seele." 

Voor de zanger is het hiermee ook bewezen: “It takes hard writing to make easy reading”: het kost moeite om te schrijven om het makkelijk te lezen. Het lijkt maar een strip, de pointe zit telkens in één pagina, maar het is absoluut niet makkelijk om te maken”.  

Achter de muziek schuilt vaak een complexe en vooral zakelijke wereld, maar het is een taboe om daarover te praten, heeft Berlaen al vaak gemerkt. "Dit naslagwerk, geschreven door een advocaat en een docent, heeft mij als muzikant al fantastisch geholpen. Na 16 jaar in de Vlaamse showbizz merk ik hoe weinig collega’s hun rechten kennen en niet weten dat ze op veel meer dingen recht hebben. De rechten van artiesten worden vaak met de voeten getreden, dikwijls door zelfverklaarde managers, bookers, producenten en platenfirma’s, die de juridische aspecten niet of onvoldoende kennen. Artiesten en bij uitbreiding auteurs zijn bezig met iets artistieks en soms wordt er geprofiteerd van het emotionele dat er mee gepaard gaat om geen of maar halve afspraken te maken."

Als artiest moet je je bewust zijn van je rechten en je plichten, benadrukt Berlaen. “Dit lexicon is het enige dat ik in België heb gevonden dat verduidelijkt wat zijn uitgavenrechten, nevenrechten, enz… Het boek heeft zeker mijn leven veranderd, omdat ikzelf wat auteursrecht betreft al wat heb meegemaakt en dat is allemaal opgelost, mede doordat ik dit lexicon van A tot Z heb doorgenomen. Het is op dit moment het enige up-to-date juridische boek voor artiesten dat er is”.

Zin in meer boekentips? Ga dan naar de website langzullenwelezen.be. Neus rond in de boekenkast van andere lezers en ontdek wat zij van hun gelezen boeken vinden.