Wie een huis wil kopen leent nu bijna 160.000 euro, Nationale Bank maant aan tot voorzichtigheid

De Belgische financiële sector heeft vorig jaar robuust gepresteerd, maar de lagerenteomgeving vormt een grote uitdaging en er is toenemende bekommernis over de ontwikkelingen op de kredietmarkten, en dan in het bijzonder over de markt van het hypothecair krediet. De NBB roept de kredietinstellingen daarom op tot "meer gezonde en voorzichtige praktijken en een economisch verantwoorde prijszetting".

De NBB ziet in het aantrekken van de kredietcyclus in tal van Europese landen, waaronder België, een potentieel risico voor de financiële stabiliteit. De kredietcyclus in ons land is sterk versneld, mede als gevolg van de versnelling van de groei van de kredieten aan niet-financiële ondernemingen.

De Belgische banken blijven volgens de NBB hypothecair krediet verstrekken tegen zeer lakse kredietvoorwaarden en vaak tegen rentetarieven en -marges die niet stroken met de inherente risico's en hun kapitaalkosten. Dat maakt dat er kredietportefeuilles opgebouwd worden met ondermaats rendement. De NBB dringt daarom aan op een correcte en risicogebonden prijszetting voor hypothecaire kredieten en wil een substantiële vermindering van het aandeel aan risicovolle hypothecaire kredieten.

Eind 2018 bedroeg het uitstaande bedrag aan hypothecaire leningen meer dan 200 miljard euro, of zowat het viervoud van het bedrag begin 2000. Dat is volgens de NBB toe te schrijven aan zowel de stijging van het aantal uitstaande overeenkomsten als aan de voortdurende toename van de gemiddelde ontleende bedragen. Tussen 2000 en 2018 is het gemiddelde ontleende bedrag voor de aankoop van een woning gestegen van minder dan 75.000 euro tot bijna 160.000 euro. 

Febelfin, de koepel van de financiële sector, zegt in een reactie dat de kredietsector zich ervan bewust is dat de hypothecairekredietverlening met grote zorg moet gebeuren. De schuldgraad van de Belgische gezinnen klimt geleidelijk en ligt nu hoger dan het gemiddelde van de eurozone. 

“De kredietverstrekkers moeten de nodig voorzichtigheid aan de dag leggen om enerzijds maximaal te vermijden dat individuele kredietnemers te omvangrijke leningen zouden aangaan, en anderzijds op termijn de financiële stabiliteit te vrijwaren. De aanbevelingen van de NBB zijn duidelijk, het is nu aan elke bank om daar op de gepaste manier op te reageren”, aldus Febelfin. 

De NBB wijst de financiële sector voorts ook op de cyber- en IT-risico's door een toenemende digitalisering en uitbesteding van IT-diensten. "De financiële sector is duidelijk een doelwit van cyberaanvallen. "Onze bezorgdheid is dat een cyber- of IT-incident bij verschillende instellingen tezelfdertijd een systeemrelevante impact zou kunnen hebben", zegt NBB-directeur Jean Hilgers.

Nieuw in het Financial Stability Report dit jaar is dat ook de risico's verbonden aan de klimaatverandering en de overgang naar een koolstofarme economie een aandachtspunt geworden zijn. De financiering van die transitie wordt een belangrijke uitdaging voor de financiële sector en brengt financiële risico's met zich mee, klinkt het.

Op de vraag van een journalist naar de mogelijke gevolgen van een lang aanslepende regeringsvorming, gaf de gouverneur van de NBB, Pierre Wunsch, te kennen dat dit op korte termijn wellicht geen gevolgen zal hebben. "De economische omgeving is ook anders dan in 2010 (toen ons land na de verkiezingen 541 dagen zonder regering bleef, red.). Het gaat vandaag veel beter in Europa. Maar op een bepaald moment is er wel een regering nodig, omdat we weten dat anders het tekort omhoog gaat, meestal door sociale uitgaven", aldus Wunsch. "Het is niet zo dat er zonder een regering bespaard wordt, integendeel.”