De MR is op weg om twee van haar absolute sterkhouders te verliezen. Ondertussen is er nog steeds geen procedure om de opvolging van de voorzitter in goede banen te leiden. MR wacht geduldig op Waals formateur Elio Di Rupo (PS).
De Reyndersianen versus de Renaissance-groep. De clanvete bij de Franstalige liberalen tussen de groep rond Didier Reynders en die rond de familie Michel spreekt nog steeds tot de verbeelding. Inhoudelijk was er een verschil in visie, waarbij de Michels een progressievere koers wilden varen dan Reynders. Maar belangrijker dan de ideologische twistpunten, was de strijd om de macht. De vete, die zo’n decennium geleden een hoogtepunt bereikte, evolueerde tegen 2014 naar een ‘gewapende vrede’, zoals MR-kenner Olivier Mouton (Le Vif/L’Express) het beschrijft bij Knack.
De openlijke machtsstrijd verliep in zo’n hevigheid dat er vandaag nog steeds wordt geredeneerd in kampen. Waals minister Jean-Luc Crucke en voormalig Senaatsvoorzitter Christine Defraigne: Reyndersianen. Federaal minister Sophie Wilmès en Waals minister-president Willy Borsus: het kamp-Michel. De tweedeling blijft dus spelen, hoezeer de kopstukken ook keer op keer benadrukken dat de stammenmentaliteit verleden tijd is.
Maar nu schrijven we 2019 en premier en MR-voorzitter Charles Michel, toekomstig Europees Raadsvoorzitter, neemt zijn voormalige aartsrivaal op sleeptouw naar Europa. Lopende zaken of niet: Michel heeft een plaatsje in de Europese Commissie verzilverd voor Reynders.
Volgens sommigen voorkomt Michel zo een machtsgreep van Reynders binnen de partij. Al is het maar de vraag of Reynders nog echt wel het voorzitterschap ambieerde. De geboren Luikenaar lonkt al langer naar een internationale carrière, na twintig jaar ministerschap in België. De Wetstraat kende hij onderhand op zijn duimpje, de 61-jarige Reynders mikte hoger. En met succes.
Vóór 1 december komen er voorzittersverkiezingen.
Herman Van Rompuy
Rest de vraag: wat met de MR? De dubbel onthoofde partij lijkt verweesd achter te blijven. Op korte termijn moeten de liberalen niet alleen op zoek naar een nieuwe minister in de federale regering, maar ook naar een nieuwe voorzitter.
Reynders moet de komende maanden de hoorzittingen in het Europees Parlement met glans doorstaan. Daarna stemmen de parlementsleden of hij een aanvaarbare kandidaat is. Als alles vlekkeloos verloopt, start Reynders zijn indrukwekkende fin-de-carrière op 1 november.
In principe vertrekt Michel een maand later. De voorzitter van de Europese Raad begint zijn mandaat op 1 december. Al is het verre van gezegd dat Michel tot die datum eerste minister blijft. Zo vertrok Herman Van Rompuy (CD&V) meer dan een maand voor het begin van zijn mandaat als ‘Europees president’ in 2010. Donald Tusk diende zijn ontslag als Pools premier zelfs meer dan twee maanden op voorhand in.
Het vertrek van Michel is vooralsnog in mist gehuld. Dat noopte enkele anonieme MR-kopstukken, waaronder ministers en ex-ministers, tot een noodkreet in Le Soir op 22 juli. Zij vroegen een zo snel mogelijke opvolging. Michel zou zo moeten opstappen in de loop van september om een opflakkerende clanoorlog te vermijden. De anonieme klagers kregen snel lik op stuk van een 50-tal MR-kopstukken die de rangen sloten. La Libre Belgique kopte treffend: ‘Le putsch contre Charles Michel fait pschitt‘.
Toch is het meer dan een maand later nog steeds niet duidelijk hoe Michel zijn exit in goede banen zal leiden. Om de peis en vree te bewaren, zorgt hij er best voor dat zijn vertrek samenhangt met dat van Reynders. Maar er is nog geen agenda voorzien voor de voorzittersverkiezingen. Sterker nog: de MR laat haar toekomst zelfs deels afhangen van de PS.
Spook
‘Vóór 1 december komen er voorzittersverkiezingen’, zegt MR-senator Georges-Louis Bouchez aan Knack. ‘Maar er is nog geen datum.’ Ook van een procedure is nog geen sprake. ‘Maar alles zal ongetwijfeld duidelijk worden na de vorming van de Waalse regering.’
Met andere woorden: de MR laat de timing van de fundamentele zoektocht naar een nieuwe leider afhangen van het tempo van Waals formateur Elio Di Rupo (PS). Die lijkt op dit moment ruim zijn tijd te nemen om een Waalse regering te vormen met MR en Ecolo. Na intense bilaterale contacten was het vorige week tijd voor de eerste ‘volwaardige’ onderhandelingen met de drie partijen aan tafel.
Probleempje bij de Waalse regeringsvorming is Ecolo. Van die partij is het nog altijd niet bekend of ze daadwerkelijk deel zal uitmaken van de regering, dan wel verhuist naar de oppositiebanken. De Franstalige ecologisten zitten zelf verwikkeld in voorzittersverkiezingen. Ten laatste op 15 september weten we of Jean-Marc Nollet zijn mandaat kan verlengen. Het is dus niet duidelijk of hij vóór die datum een Waals regeringsakkoord kan voorleggen aan zijn militanten of net niet. Di Rupo, bevreesd dat Ecolo zich bij de marxisten van de PTB schaart in de oppositie, gaat dan ook niet te bruusk te werk.
Dat alles zorgt er wel voor dat de MR enkele onzekere maanden tegemoet gaat. De eerste grote vraagtekens werden op anonieme wijze te berde gebracht. De vraag is of de liberalen de rangen gesloten kunnen blijven houden. Eén ding is zeker: ook met de Europese exit van Michel en Reynders blijft het spook van de clanvete rondwaren binnen de MR.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
