Staat betaalt deurwaarders 9 miljoen om 5,5 miljoen te innen: ‘Al 1 miljard misgelopen’
De Belgische schatkist loopt een miljard euro mis omdat het de overheid niet lukt alle gerechtelijke boetes te innen. Uit een analyse van het Rekenhof blijkt dat in drie jaar tijd 535 miljoen euro is geïnd, dat is iets meer dan een derde van het totale openstaande bedrag.
Het Rekenhof schreef intussen al drie auditrapporten over de problematische inning van penale boetes. Dat zijn boetes die strafrechters of politierechters opleggen in de rechtbank.
Al jaren stelt het Rekenhof – de instantie die de overheidsfinanciën controleert – vast dat een groot deel van die boetes onbetaald blijft. Daardoor liep de Belgische staatskas tussen 2015 en 2018 alleen al een miljard euro mis.
Hoeveel geld de overheid jaarlijks binnenhaalt uit de invordering van penale boetes wordt pas sinds 2014 bijgehouden. In dat jaar lukte het de overheid om bijna 140 miljoen euro in te vorderen. De overige 110 miljoen euro die openstond bleef onbetaald.
Verbeterpunten
2014 is tot nu toe het enige jaar dat al officieel is afgesloten. Voor de inning van boetes uit 2015 heeft de overheid nog tijd: de boetes verjaren na vijf jaar. “Het invorderingspercentage is in de jaren na 2014 lager, maar kan dus nog stijgen", zegt woordvoerder Karl Hendrickx. “Het eindresultaat van 2017 zullen we bijvoorbeeld pas kennen in 2022.”
Hoewel de onderzoekers die het rapport opstelden menen dat er een positieve tendens aan de gang is, zien ze nog veel verbeterpunten. “Vooral op het vlak van de boetes die in de correctionele rechtbank worden uitgesproken", zegt Hendrickx. “Het is nog steeds niet zeker dat de FOD Financiën wel álle vonnissen van de rechtbank toegestuurd krijgt. Dat komt omdat het softwareprogramma van de rechtbanken nog niet is aangepast.” Bovendien blijkt dat Justitie niet altijd weet wie zijn boete uiteindelijk nooit betaalt. Alternatieve straffen die wanbetalers daarvoor riskeren, worden zo niet uitgevoerd.
Deurwaarders
De onderzoekers hebben ook kritiek op het gebruik van deurwaarders om boetes te innen. “Dat is duurder dan andere invorderingsmethodes”, aldus het rapport. Ter illustratie: in 2017 kostten deurwaarders de overheid meer dan 9 miljoen euro terwijl ze net geen 5,5 miljoen euro aan boetes invorderden. De medewerkers van de FOD Financiën moeten volgens het Rekenhof duidelijkere instructies krijgen om boetes op andere manieren te innen. Bijvoorbeeld door de openstaande som in te houden via de belastingen.
Zowel de FOD Justitie als de FOD Financiën zegt dat ze met de aanbevelingen van het Rekenhof aan de slag gaan. “Het rapport van het Rekenhof focust voornamelijk op die laatste fase van de gedwongen uitvoering”, zegt Edward Landtsheere van de FOD Justitie. “Het houdt geen rekening met de reeds geboekte resultaten in de eerste fase in de strafuitvoering waarin mensen vrijwillig betalen. Voor verkeersboetes is dat 90 procent.”
Justitie rolt momenteel een systeem uit waardoor de communicatie met de FOD Financiën in de toekomst zou moeten verbeteren. “In dat nieuwe systeem krijgen we automatisch feedback over de betaling. Zo krijgen we beter zicht op wie zijn boete niet betaalt en dus alsnog een andere straf riskeert.”