Tientallen Nederlandse jongens en mannen afgeperst met naaktfoto’s en -filmpjes

De verdachten deden zich online voor als meisjes en verleidden de soms nog jonge jongens ertoe naaktbeelden, zoals ‘dickpics’ op te sturen. Het jongste slachtoffer was 14 jaar.

De politie hield tussen augustus en nu acht verdachten aan in de zaak. Een deel van hen zit bij elkaar op school. Zeven verdachten zijn tussen de 15 en 18 jaar oud, een andere verdachte is 22. Justitie wil niets kwijt over hun opleidingsniveau. Meerdere aanhoudingen worden niet uitgesloten.

Sextortion, zoals de afpersingen met naaktbeelden worden genoemd, komt steeds vaker bij jongens voor, zegt hulporganisatie Helpwanted. Sinds 2016 ziet de organisatie een sterke toename. 

“Bij het grootste deel van de afpersingszaken gaat het om jongens”, zegt directeur Arda Gerkens. Volgens haar moet Nederland af van het idee dat de daders eenlingen zijn. “Het gaat heel vaak om bendes, ook uit het buitenland. Wij horen geregeld dat mensen geld over moeten maken via Western Union naar rekeningen in Ivoorkust of op de Kaaimaneilanden. Ook moeten slachtoffers steeds vaker betalen met internetbetaalkaarten of bitcoin.”

Valse accounts

De verdachten maakten via vriendschapsverzoeken op social media contact met hun potentiële slachtoffers. Op valse accounts op Instagram of Snapchat deden ze zich voor als ‘echte’ meisjes of vrouwen. “Ze gebruikten namen van meisjes die echt bestonden”, vertelt een woordvoerster van het Nederlandse parket. “Ook zorgden ze ervoor dat het net leek of de accounts echt waren. Foto’s werden geliket en er werd ook gereageerd.”

De slachtoffers waren jongens en mannen tussen de 14 en 30 jaar oud. “Nadat de eerste naaktfoto verstuurd was sloeg de sfeer meteen om”, zegt de woordvoerster. “Dan begonnen de verdachten te dreigen: als ze niet betaalden, zou hun foto worden verspreid onder vrienden of familie.”

De verdachten stuurden boodschappen als: ‘Je krijgt tot 23.00 uur om meer geld te fixen’, of: ‘Praat. Anders expose ik je nu. Hoeveel geld heb je? Praat gozer. Niet me flippen. Anders gaan gekke dingen gebeuren.’ 

Sommige slachtoffers werden na het overmaken van geld onder druk gezet om nog meer te betalen. Ook lachten de verdachten hun slachtoffers uit en stuurden ze onderling boodschappen als: ‘Zo’n sjonnie gaat de 22e 500 betalen.’

Duizenden euro’s

De bedragen varieerden van tientallen euro’s bij jongere slachtoffers tot duizenden euro’s bij oudere slachtoffers. “Ze peilden precies hoeveel ze van iedereen konden vragen.” Het jongste slachtoffer moest volgens het Nederlandse parket 150 euro betalen.

De verdachten werkten opvallend goed samen, zegt het parket: “Iedereen had een bepaalde rol.” Zo hield de een zich bezig met het afpersen, de ander met het maken van de valse accounts. Weer een ander stelde zijn bankrekening ter beschikking. 

Volgens het parket werd ook gebruikgemaakt van meerdere zogeheten money mules: minderjarigen die tegen een kleine vergoeding hun rekening laten gebruiken. Op een van de rekeningen bleek 50.000 euro te zijn binnengekomen.

De zaak ging aan het rollen toen een slachtoffer in augustus naar de politie stapte. Hij had het afpersingsbedrag niet betaald. Via het slachtoffer werd afgesproken op een bepaalde plek met de verdachte en kon de politie hem aanhouden. Na onderzoek van zijn telefoon zag de politie dat er meer slachtoffers waren.

Aangifte

In totaal deden drie slachtoffers aangifte. Zaterdag meldde zich een vierde slachtoffer bij de politie. De politie raadt slachtoffers altijd af om te betalen, ook omdat de afpersing daarmee niet hoeft te stoppen.

Directeur Arda Gerkens van hulporganisatie Helpwanted zegt per jaar ruim vierhonderd meldingen te ontvangen van jongens die worden afgeperst. Ze stelt dat de criminelen zeer geraffineerd te werk gaan. Ze slaan onmiddellijk alle contacten op van het slachtoffer, zodat ze een beeld krijgen van diens vriendenkring.

“Soms werken ze zelfs samen met meisjes. Die maken dan via Skype of Facetime contact met het slachtoffer. Het meisje trekt dan wat dingen uit, en vervolgens zegt ze tegen de jongen: en nu jij. Sommige jongens trekken zich vervolgens af voor de camera of ze voeren andere seksuele handelingen uit. Zonder het te weten worden ze dan gefilmd.”

Gecheckt

Helpwanted zegt meldingen te krijgen van jongens die van tevoren wisten dat dit soort oplichting bestond. “Die zeggen tegen ons: ja, maar ik heb nog gecheckt of ze echt was. Zodra ze een echt meisje voor zich zien, is het moeilijk om te geloven dat het om oplichting gaat.”

Ze stelt dat het voorkomt dat volwassen mannen worden gechanteerd door filmpjes van hun seksuele handelingen zo te monteren op het scherm dat ze naast beelden van een minderjarig meisje te zien zijn. “Daardoor lijkt het of ze zich aftrekken op dat meisje”, zegt Gerkens.

De meldingen die ze binnenkrijgen, zijn het topje van de ijsberg, stelt ze. “De schaamte bij jongens en mannen is ontzettend groot.” Uit onderzoek blijkt dat slachtoffers gemiddeld 650 euro uitgeven. Sommige slachtoffers onderhandelen. Een van de vragen die slachtoffers hebben, is hoe groot de kans is dat de beelden ook echt zullen worden verspreid. “Dat komt een enkele keer voor”, zegt Gerkens.

Helpwanted adviseert slachtoffers altijd om niet te betalen, de daders te blokkeren en aangifte te doen. Of om hun vrienden gewoon zelf in te lichten. “Maar de angst is groot. Daders zijn vaak heel dwingend. Ze zeggen dingen als: je hebt nog 18 minuten. De impact op jongens is enorm. Vaak blijven ze zich nog jarenlang afvragen of hun foto’s of filmpjes ooit zullen opduiken.”