Conservatieven beginnen chaotisch aan verkiezingscampagne
Met een churchilliaanse V voor ‘Victory’ heeft Boris Johnson het startstein gegeven voor de Britse parlementsverkiezingen. De lancering werd overschaduwd door het vertrek van een minister en blunders van Conservatieve partijgenoten. Het is een veeg teken voor de Conservatieven bij het begin van de belangrijkste Britse verkiezingen sinds die van 1945.
Met een artikel in The Daily Telegraph zette de leider van de Conservatieve Partij een moderne traditie voort: het vergelijken van een Labour-leider met Stalin. Johnson beweerde dat de persoonlijke aanval van Jeremy Corbyn op enkele miljardairs gelijkenissen vertoont met de afkeer die de communistische dictator koesterde voor de koelakken. Tony Blair, Gordon Brown en Ed Miliband zijn door de jaren heen ook neergezet als hele of halve stalinisten.
Hiermee is meteen de toon gezet van de campagne voor de verkiezingen die Johnson niet zegt te willen. Volgens hem is het de schuld van het parlement dat de kiezers opnieuw verzocht worden zich naar de stemhokjes te begeven. ‘Get Brexit Done’, is de kernboodschap van de Conservatieven. Ook zullen ze niet schromen ‘de welvaartsscheppers’, een eufemisme voor ‘de rijken’ toe te juichen, tegenover het retrosocialisme van Corbyns Labour.
De beide leiders zullen zich met name laten fotograferen in ziekenhuizen. Voor Johnson is het zaak dat hij de omstreden referendumbelofte nakomt om de honderden miljoenen die normaal gesproken naar Brussel zouden gaan, voortaan te investeren in de zorg. Corbyn op zijn beurt wil de kiezers doen geloven dat de Conservatieven de gratis gezondheidszorg na de brexit verkwisten aan Amerikaanse farmabedrijven, ziekenhuisketens en zorgverzekeraars.
De Conservatieven staan ver voor in de peilingen, maar in vijf weken kan veel gebeuren. Of zelfs in een etmaal. Partijprominent Jacob Rees-Mogg kwam dinsdag in opspraak toen hij tijdens een radio-interview beweerde dat bewoners van de Grenfell-torenflat hun ‘gezond verstand’ hadden moeten gebruiken in plaats van het ‘blijf binnen’-advies van de brandweer te volgen. Bij een brand in het gebouw in 2017 vielen 72 doden. Het was een onhandige, kwetsende opmerking waarvoor hij zich al twee keer geëxcuseerd heeft.
Kort voor Johnsons rede had minister voor Wales Alun Cairns zijn ontslag ingediend. Cairns had gelogen over de kennis die hij had van een verkrachtingszaak waar zijn assistent bij betrokken was. Cairns, de langstdienende bewindsman, was aangesteld als campagneleider in het prinsdom. Om de zaken nog moeilijker te maken had partijvoorzitter James Cleverly een dubbele interviewafspraak gemaakt, waardoor een van de interviews met een lege studiostoel doorging.
Elders in Londen toonde de net afgezwaaide Lagerhuis-voorzitter John Bercow zijn ware kleuren door de brexit tijdens een toespraak te omschrijven als de grootste blunder in het naoorlogse Groot-Brittannië. Johnson zal de komende weken vooral vertoeven in brexitgebieden, te beginnen in de West-Midlands waar hij woensdagavond zijn eerste echte verkiezingsbijeenkomst hield. Johnson zal zich profileren als moderne versie van Winston Churchill.
Hij moet oppassen, want de oorlogspremier verloor de verkiezingen van 1945 verrassend van Clement Attlee, inspiratiebron van Labour-leider Corbyn.
Labour
Voor Labour is het gunstig wanneer de brexit zo min mogelijk ter sprake komt. De voornaamste oppositiepartij zit in een spagaat bij dat onderwerp. Hoe lastig de brexit ligt, bleek bij een televisie-interview met brexitwoordvoerder Keir Starmer. Hij zei dat de partij binnen een half jaar een beter akkoord met de EU gaat sluiten, om het resultaat vervolgens voor te leggen in een referendum. Maar Starmer en andere leden van het schaduwkabinet hebben al aangegeven sowieso voor Remain te zullen stemmen en niet voor het eigen akkoord. Geen wonder dat Corbyn veel liever wil praten over klimaatverandering, nulurencontracten, voedselbanken, huisjesmelkers, haatmisdaden, daklozen, graaiende bestuurders, belastingontwijking en andere schaduwkanten van de kapitalistische maatschappij. “Het is tijd voor echte verandering”, luidt Corbyns credo.
Liberaal-democraten
De Liberaal-democraten hebben een uniek verkooppraatje: zij willen de brexit een halt toeroepen. Wanneer ze alleen kunnen regeren, en die kans is verwaarloosbaar klein, zullen ze artikel 50 intrekken, in de hoop dat de EU de Britten nog steeds wil hebben als lid van de club. Bij eventuele coalitieonderhandelingen zullen de sociaal-liberalen een nieuw referendum eisen. De derde partij van het land profileert zichzelf als het verstandige geluid tussen twee partijen die bevangen zijn geraakt door de brexit enerzijds en het socialisme anderzijds. Komende weken zal de partij van Jo Swinson zoveel mogelijk aansturen op verkiezingspacten om de Remain-stem te verenigen. Alleen zo kan een overwinning van Johnsons Conservatieven worden voorkomen. Probleem is dat Labour geen zin heeft in deze vorm van electorale samenwerking.
De Brexit Partij
Wil Nigel Farage wel een brexit? Deze vraag is afgelopen meerdere malen gesteld nadat de brexiteer van het eerste uur heeft besloten om in alle kiesdistricten kandidaten te posteren. Farage zegt alleen een pure brexit te willen, dus eentje zonder akkoord met de EU. Deze vastbeslotenheid brengt het gevaar met zich mee dat de brexitstem versplinterd raakt. Meerdere Brexit Partij-kandidaten hebben dit gevaar ingezien en besloten zich toch niet te kandideren, om vervolgens hun steun voor premier Johnson uit te spreken. Farage zelf heeft besloten niet voor de zevende keer te gaan strijden voor een Lagerhuiszetel, wat de indruk versterkte dat hij niet ernstig zijn best doet om de brexit te voltooien.