Miljardenfactuur dreigt voor bevolking bij afbraak kerncentrales

De Commissie voor de nucleaire voorzieningen ziet toe op de sluiting van de zeven kerncentrales in Doel en Tihange. Volgens de wet op de kernuitstap moeten die tegen 2025 voorgoed de deuren sluiten. In principe is het aan uitbater Engie Electrabel om de kosten van de ontmanteling van de kerncentrales te dragen. Ondanks de beloftes van het energiebedrijf om dat ook daadwerkelijk te doen, leeft de vrees dat de rekening finaal toch bij de Belgische overheid zal belanden.

Versta: bij de Belgische belastingbetaler. Zonder nieuwe wetgeving is er “een aanzienlijk risico dat de Belgische bevolking volledig of gedeeltelijk de enorme kosten van de ontmanteling en/of het beheer van de bestraalde splijtstoffen zal moeten dragen in de toekomst”, waarschuwt de Commissie voor de nucleaire voorzieningen in haar jaarrapport 2018. Volgens de overheidsinstelling is de huidige wetgeving niet sluitend. De politiek moet snel werk maken van een reeks technische verbeteringen.

Een kerncentrale sluiten, het klinkt misschien eenvoudig, maar in de praktijk is het dat allerminst. De centrale afkoppelen van het stroomnetwerk is maar de eerste van vele stappen. Eens de centrale stilligt, moet de hoogradioactieve splijtstof uit de reactor gehaald worden. Die verdwijnt dan voor een paar decennia in een koelbad en daarna in een container op de site van de kerncentrale zelf. Later verhuist de splijtstof voor tienduizenden jaren naar een speciaal nucleair stort.

En het nucleair afval is een ding, maar de kerncentrale zelf nog een ander. Deze installatie moet met grote voorzichtigheid worden afgebroken. Stukje voor stukje moet de enorm hal vol buizen en leidingen worden ‘gedeconstrueerd’. Nucleaire specialisten rekenen op minstens vijftien jaar om een kerncentrale af te breken volgens de regels van de kunst.

Aan de ontmanteling van de zeven Belgische kerncentrales hangt officieel een prijskaartje van ongeveer 15 miljard euro vast, maar hierbij is nog weinig rekening gehouden met de bouw van een (ondergronds) nucleair stort. In het zogenaamde Synatom-fonds dat Engie Electrabel heeft aangelegd voor de kernuitstap zit momenteel goed 11 miljard euro.

De kans is echter groot dat de eindfactuur hoger dan 15 miljard euro zal liggen. In een Zwitserse studie uit 2017 wordt uitgegaan van een kostprijs van 6,2 miljoen euro per megawatt aan vermogen. Aangezien de meeste Belgische kernreactoren van hetzelfde type zijn als de Zwitserse, ongeveer even oud zijn en beide landen denken aan een ondergronds stort, is het mogelijk om zo een indicatie te krijgen van de kosten. Voor de Belgische 6.000 megawatt zou dit dan zelfs neerkomen op 37 miljard euro.

“De factuur voor het beheer van kernafval en de ontmanteling van de kerncentrales mag niet naar de burgers doorgeschoven worden. De factuur is al veel te hoog”, reageert parlementslid Tinne Van der Straeten (Groen). De groenen hebben een wetsvoorstel klaar dat onder meer zegt dat Engie Electrabel in de portefeuille moet tasten als er geld te kort is.

Minister van Energie Marie Christine Marghem (MR) heeft net voor de verkiezingen een wetsvoorstel ingediend dat Engie Electrabel minder juridische manoeuvreerruimte moet geven. “Het is nu aan het parlement”, vindt zij.