Onderzoekers zoeken nieuwe getuigen over neerhalen vlucht MH17

Het JIT of gemeenschappelijk onderzoeksteam dat de crash van MH17 onderzoekt heeft telefoongesprekken ontdekt waarin de Russische separatisten in Oost-Oekraïne praten over MH17. De vlucht van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, waaronder 196 Nederlanders en vier Belgen kwamen daarbij om het leven. Uit onderzoek van het JIT bleek dat de Buk-raket - inclusief het personeel – uit Rusland kwam en in Oost-Oekraïne werd ingezet om pro-Russische separatisten te ondersteunen in de oorlog.  

De onderzoekers gaan ervan uit dat de Russische invloed verder ging dan het leveren van militaire steun alleen, zoals het constateert uit gesprekken die rebellenleiders voerden met hoge functionarissen binnen de Russische overheid. 

Het JIT heeft een aantal gesprekken op internet gepubliceerd. Ook worden details bekendgemaakt over de beveiligde communicatiemiddelen waarmee de rebellen en Russische functionarissen communiceerden. De telefoonnummers komen uit dezelfde reeks en lijken verstrekt te zijn door de Russische veiligheidsdienst FSB. Dagelijks was er contact tussen partijen over bestuurlijke, financiële en militaire zaken.

Zo heeft het JIT nu telefoongesprekken gepubliceerd tussen onder meer de toenmalige leider van de separatisten Borodai die tegen een onbekende persoon zegt: “Ik voer orders uit en bescherm de belangen van maar één staat: de Russische federatie. Daar gaat het om.”

De tapgesprekken die het JIT heeft gepubliceerd, geven een steeds duidelijker beeld van de betrokkenheid van Moskou bij het neerhalen van de MH17. Dat zegt Piet Ploeg, die optreedt als woordvoerder van de nabestaanden. “Nu lijkt er ook een relatie te zijn tussen de levering van de Buk-raketten en Moskou”, verwijst Ploeg naar een van de raketten die de vlucht van Amsterdam naar Kuala Lumpur op 17 juli 2014 neerhaalde. “Dat is meer dan alleen een vingerwijzing.”

Ploeg noemt het “hartstikke goed” dat het JIT vasthoudend op zoek blijft naar de verantwoordelijken voor het neerhalen van het vliegtuig. “Het JIT zoekt naar degenen die op de knoppen hebben gedrukt en naar betrokkenen bij de Russische regering. Blijkbaar is er zoveel informatie dat het de moeite waard is om nieuwe getuigen te zoeken.”

De oproep van het JIT staat los van de rechtszaak tegen de vier mannen die door het Openbaar Ministerie in Nederland worden aangeklaagd wegens moord. Het gaat om drie Russen en een Oekraïner: ex-rebellenleider Igor Girkin (ook bekend als ‘Strelkov’), zijn rechterhand Sergej Doebinski, diens assistent Oleg Poelatov en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko.

De vier zijn verantwoordelijk voor het binnenhalen van de Buk-raket in het conflictgebied, maar hebben niet zelf op de knop gedrukt, zegt het JIT. De raket is volgens het team neergehaald door de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger. 

Het proces start op 9 maart in de rechtbank op Schiphol. De kans dat de vier in Nederland worden berecht, is minimaal. Zowel Girkin als Doebinski lieten vanuit Rusland weten niet te zullen opdagen. Nederland heeft niet om uitlevering van de verdachten gevraagd, omdat dat zinloos is. Zowel de Russische als de Oekraïense grondwet verbiedt het om onderdanen uit te leveren.

In het onderzoeksteam werkt Nederland samen met Australië, België, Maleisië en Oekraïne.