Kinderrechtencommissaris wil duidelijkere regels rond arrestaties van minderjarigen 

Het afgelopen jaar klopten meer dan 1.200 mensen aan bij het Kinderrechtencommissariaat, dat blijkt uit cijfers van het jaarverslag.  Kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens wil dan ook aanstippen dat kinderrechten nog steeds universeel zijn en er niet over valt te  onderhandelen: “We moeten het kind weer centraal stellen. Dat kan alleen door goed te luisteren naar kinderen en jongeren.” De meldingen lopen uiteen van problemen op school of thuis tot kinderen die op de vlucht zijn of in aanraking komen met justitie en politie.

Onder die meldingen zijn er ook meerdere klachten over de behandeling van minderjarigen door de politie. Het Kinderrechtencommissariaat pleit dan ook voor een "kindreflex" die gestalte krijgt in een deontologische code voor politie. “Op dit moment worden zij vaak op dezelfde manier behandeld als volwassenen. De bedoeling is dat agenten zich bij interventies afvragen of er kinderen betrokken zijn en hoe ze daarmee zullen omgaan”, klinkt het. 

Het Commissariaat had hier al enkele gesprekken over met verschillende politiediensten: “Daaruit bleek dat er korpsen zijn die een degelijk onderzoek voeren als er een klacht bij de politie wordt ingediend en die ook bereid zijn om van die "kindreflex" werk te maken. Maar korpsen botsen op de interne organisatie en een gebrek aan reglementering voor deze groep. Bijvoorbeeld interventie-eenheden blijken anders met jongeren om te gaan dan jeugdinspecteurs die wel een specifieke opleiding kregen om met kinderen om te gaan.”

Ook jeugdadvocate Eline Batsleer is een voorstander van de code. Zij staat geregeld minderjarigen bij tijdens het eerste verhoor door de politie. “Een arrestatie is vaak een traumatische ervaring voor een minderjarige, dus het zou enkel moeten gebeuren wanneer het echt niet anders kan. Op dit moment weet ik niet of dit steeds het geval is.” 

De jeugdadvocate zegt dat het bij zware misdrijven zoals een gewapende overval niet anders kan om de jongere uit bed te lichten en mee te nemen naar het politiekantoor, maar vindt dat er ook andere voorbeelden zijn waarbij een arrestatie niet de beste oplossing is. “Zo werd een jongere verdacht van een fietsendiefstal. Later bleek dat hij er zelfs helemaal niks mee te maken had. Maar de jongen werd op school opgepakt onder het oog van medeleerlingen en geboeid overgebracht naar het politiekantoor. Toen heb ik me toch wel de vraag gesteld of het nodig was om deze jongen zo aan te pakken”, aldus de advocate.          

Daarnaast blijft kinderarmoede een probleem in ons land. Het Kinderrechtencommissariaat vraagt dan ook een straffer beleid van de Vlaamse regering. Zo realiseerde Vlaanderen zijn ambities rond kinderarmoede niet. Ook de Verenigde Naties tikten ons land dit jaar al op de vingers. Kinderen in kwetsbare gezinnen zien nog steeds hun rechten op verschillende manieren geschonden. Ze worden uitgesloten in het onderwijs en komen veel vaker in het beroeps- en technisch onderwijs terecht.          

In april dit jaar kwam aan het licht dat ons land koploper in kinderarmoede is. Een op de negen minderjarigen in ons land groeit op in een gezin zonder inkomen uit arbeid. Nergens in de Europese Unie ligt dat aantal zo hoog. Armoede-experts wijzen erop dat opgroeien in een gezin waar niet gewerkt wordt, een serieus armoederisico inhoudt voor kinderen. 80 procent van hen dreigt in armoede te leven.

In het jaarrapport hamert het Kinderrechtencommissariaat ook op het feit dat de leefomstandigheden in asielcentra niet overal geschikt zijn voor kinderen. Zij herhalen dan ook hun vraag om alle gezinnen met kinderen als kwetsbaar te beschouwen en zo snel mogelijk in kleinschalige opvang onder te brengen, wat ook de stand van hun verblijfsprocedure is.

In het rapport staan er verschillende getuigenissen over de schrijnende toestand in sommige centra. Zo schrijft een medewerkster van een vluchtelingenorganisatie over de leefomstandigheden van een gezin met drie kinderen in een asielcentrum: “We bezochten ze daar verschillende keren. De spanning in het asielcentrum was te snijden. De dochter van het gezin mocht niet zonder begeleiding rondlopen. Ze durfde dat ook niet: de seksuele onveiligheid was te groot. Ze verbleven in "het gezinsblok", een onderdeel van de oude aftandse kazerne. Ze leefden er met vijf in één kamer. Er was zwarte schimmel aanwezig tegen de muren en aan het plafond. Het sanitair moesten ze delen met verschillende andere gezinnen.”

Het is vandaag exact 30 jaar geleden dat het Internationale Kinderrechten­verdrag werd opgericht. In ons land is dat verdrag sinds 1992 van toepassing. Daardoor kan iedereen die onder de 18 is, genieten van de rechten uit dit verdrag. 

Het Internationaal Verdrag over de Rechten van het Kind werd opgesteld door de Verenigde Naties met als doel de specifieke rechten voor kinderen te erkennen. Op dit moment hebben 196 van de 197 lidstaten van de Verenigde Naties het Verdrag erkend en is daarmee het populairste mensenrechten­verdrag ter wereld. Enkel de Verenigde Staten zijn geen lid. Dat komt omdat zij in sommige staten nog steeds de doodstraf hebben voor minderjarigen. 

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier: