Belgische handelsmissie massaal gehackt: moeten we Chinese cybercrimes dulden?

“Toen we daar aankwamen, merkte ik meteen dat de stabiliteit van het netwerk niet in orde was.” Aan het woord is Geert Baudewijns, CEO en oprichter van het cybersecuritybedrijf Secutec. “Onze veilige VPN-verbinding werd telkens afgebroken. Het doel is natuurlijk dat je dan zonder VPN gaat surfen, met alle gevolgen van dien.”

Baudewijns was een van de leden van de Belgische handelsdelegatie naar China vorige week. De grootste zending ooit, met in het kielzog van prinses Astrid en onder meer Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) tientallen bedrijfsleiders. Ter plekke hield Baudewijns met behulp van vier laptops nauwkeurig bij hoeveel cyberaanvallen op die delegatie werden afgevuurd. “Ik telde er 135 per uur”, zegt hij. “ Ik wist wel dat zo’n economische missie met de prinses, ministers en bedrijfsleiders een doelwit zou zijn, maar dit was meer dan verwacht.”

Amerikanen binnenlaten

Verder spotte de cyberexpert ook drie masten rond het hotel die het internetverkeer mee stuurden. “De staatsveiligheid had ons hiervoor gewaarschuwd”, zegt Baudewijns. “Dus we wisten dat we geen computers of telefoons met waardevolle informatie moesten meenemen.”

Voor Eddy Willems, beveiligingsexpert van G Data en bestuurslid van een heleboel organisaties waar securitybedrijven lid van zijn, is het herkenbaar. “Ik ben al verschillende keren in China geweest. Dit is typisch. Al moeten we het nuanceren. China is misschien een van de meest extreme landen als het hierover gaat, maar het niet het enige. Ga je naar de States, dan gebeurt dat ook. Google installeren op je telefoon? Dan laat je de Amerikanen binnen.”

Ook vraagt hij zich af of er niet te snel naar hackers of cybercriminelen gewezen wordt. “Als wij zoiets monitoren, dan analyseren wij elke aanval en komen we pas na enige tijd met een finaal rapport. Hier is de communicatie erg snel verlopen. En als je apparatuur meeneemt om zoiets te checken, dan is de kans ook groot dat je op iets stoot.”

Of al die aanvallen per se moedwillig zijn, dan wel van de Chinese overheid komen, is volgens Baudewijns inderdaad nog niet duidelijk. “Dat moet verder onderzoek uitwijzen. We gaan alle internetverkeer analyseren en hier een rapport over uitwerken.”

De 600-koppige delegatie was sowieso voorbereid. Zo hebben ze allemaal de raad gekregen om na hun bezoek hun mobiele toestel weg te gooien, geen gevoelige informatie op hun computer te bewaren en die bij terugkomst meteen te formatteren.“Ik heb mijn iPad en laptop thuisgelaten en een nieuwe gsm met een nieuw nummer en een nieuw e-mailadres meegenomen naar China”, verklaarde minister van Telecommunicatie Philippe De Backer (Open Vld) aan de VRT. “De gsm die ik gebruikt heb in China is nu gewist.” Baudewijns schonk zijn computer na thuiskomst aan de school van zijn kinderen. 

Hongkong

Toch kun je je afvragen of we als land moeten investeren in zo’n grootschalige handelsmissie, als je vooraf weet dat er massaal cyberaanvallen zullen volgen. Eerder was er het onderzoeksdossier van De Morgen, waaruit bleek dat China voet aan grond probeert te krijgen aan de Belgische universiteiten. Zo mag de Chinese directeur van het Confucius-insituut aan de VUB ons land niet meer binnen wegens spionage. 

“In het Westen ligt de focus heel erg op het economische aspect”, zegt Jeanne Boden, sinologe en auteur van Chinese propaganda verslindt de wereld (2019). “Dat maakt het almaar moeilijker om kritiek te leveren op de rest. We mogen onze ogen niet sluiten. In die zin is het schrijnend dat wij 600 mensen sturen op een moment dat er mensen worden neergeschoten in Hongkong. Het is natuurlijk veel makkelijker om te doen alsof dat niet gebeurt.”

Dat de economie primeert bij zo’n zending, is geen geheim. China is een wereldmacht met 1,4 miljard inwoners. Een afzetmarkt waar menig ondernemer enkel van kan dromen. “Het blijft cruciaal zulke missies te doen”, zegt Pascal Coppens, China-kenner bij Nexxworks, dat bedrijfsleiders op sleeptouw neemt in China. “Niet omdat dat per se de juiste contracten oplevert – veel van die deals zijn al lang op voorhand afgesproken – maar wel omdat je je land ermee gewicht geeft. Bedrijven die anders nooit in het vizier komen, kunnen nu een stap verderzetten. Zelf ben ik groot voorstander van zulke missies.”

Hij vindt dat er te veel paranoia gecreëerd wordt als het over China gaat. “Geen zaken doen met hen is niet de juiste strategie. Net omdat je daar geen verschil mee maakt. Dat zal ons enkel maar verzwakken.” Willen we het land echt terechtwijzen inzake mensenrechten, dan moet dat volgens hem Europees gebeuren. “Bij zoiets heb je een Europees standpunt nodig. Anders heeft het weinig zin.”

Voor sinologe Boden zouden er best wat meer kanttekeningen gemaakt mogen worden. “Ik word nu vaak opgevoerd als ‘kritische stem’, terwijl ik eigenlijk een heel gebalanceerde mening heb. Alleen merk ik dat bijna niemand nog een standpunt durft in te nemen als het over die schendingen gaat. Een van de slogans in Hongkong luidt ‘Be Aware or Be Next’. Dat moeten we indachtig zijn.”