Brits parlement keurt deal van Boris Johnson goed: weg naar brexit op 31 januari ligt nu volledig open

De wet kreeg vanmiddag in het Britse Lagerhuis in tweede lezing 358 stemmen voor en 234 stemmen tegen. Er werd al verwacht dat de wet ditmaal zonder veel kleerscheuren zou goedgekeurd worden. Sinds de recente verkiezingen beschikken de Tories van premier Boris Johnson over een comfortabele meerderheid van 365 van de 650 parlementsleden.

De WAB zet het echtscheidingsakkoord van Johnson met de EU om in nationale wetgeving. De overige stappen in de parlementaire behandeling van de wet vinden plaats in januari. De regering is vastberaden om alles tijdig af te handelen, zodat het land zoals gepland op het einde van die maand uit de EU kan vertrekken. Tegen dan moet ook het Europees Parlement het akkoord bekrachtigen.

Vanaf 1 februari zouden de Britten dan verdwijnen uit de Europese instellingen, maar het land heeft nog tot eind 2020 toegang tot de Europese eenheidsmarkt en de douane-unie. In die overgangsperiode moeten de Britten dan ook de bijhorende Europese regels blijven respecteren, en hun bijdrage aan de begroting storten.

De WAB sluit een mogelijke verlenging van die overgangsperiode met één of twee jaar uit. Dat betekent dus dat Britten en Europeanen vanaf februari welgeteld elf maanden tijd hebben om een akkoord over de toekomstige handelsrelaties te bereiken. In het Lagerhuis sprak Johnson vandaag over “een ambitieus vrijhandelsakkoord”, maar “zonder aanpassing aan Europese regels”.

De vraag is in hoeverre beide doelstellingen met elkaar te verzoenen zijn. De Europeanen zijn immers zeer beducht voor oneerlijke concurrentie aan de andere kant van het Kanaal en maken het ambitieniveau van een handelsakkoord afhankelijk van de mate waarin de Britten hun normen op domeinen als milieu en werknemersrechten willen blijven afstemmen op de Europese. Zo beklemtoonde Europees president Charles Michel in een reactie op de stemming in Londen opnieuw dat “een gelijk speelveld een must blijft voor eender welke toekomstige relatie”.

De achterdocht van de Britse linkerzijde blijft alvast groot. Om het vorige parlement te overtuigen om de WAB te steunen, had Johnson bijvoorbeeld beloftes over de versterking van de rechten van werknemers gemaakt, maar die zijn nu verdwenen uit de tekst. De regering stelt dat het die kwestie in aparte wetgeving zal aanpakken, maar de vakbondskoepel TUC vreest niettemin voor een verslechtering van de arbeidsomstandigheden.

Ook de socialistische oppositieleider Jeremy Corbyn waarschuwde opnieuw voor “deregulering” en “een schadelijke deal met Donald Trump die de NHS (nationale gezondheidsdienst, nvdr) zal uitverkopen en de prijzen van geneesmiddelen zal verhogen”. “Wij blijven overtuigd dat er een betere en meer rechtvaardige manier is om de EU te verlaten”, aldus Corbyn, wiens Labour-partij bij de recente verkiezingen een grote nederlaag leed. 

Johnson kreeg de brexitwet eerder al eens door het House of Commons. Vlak nadat hij zijn akkoord met de Europese Unie beet had in oktober zette het Lagerhuis het licht principieel al op groen. Alleen kreeg de premier geen meerderheid voor een spoedbehandeling van de wet, wat nodig was om de brexit nog tegen 31 oktober gedaan te krijgen. Hij moest opnieuw uitstel gaan vragen in Brussel — tot 31 januari dit keer — en duwde daarna vervroegde verkiezingen door. Die mondden uit in een grote overwinning voor de Tories.

Nu de brexitwet goedgekeurd is, gaat de tekst naar de betrokken Commissies en kan het Lagerhuis in kerstreces. Vanaf 6 januari keren de parlementsleden terug naar Westminster en kan de WAB ook door het Hogerhuis gedebatteerd en gestemd worden. De regering wil alles rond hebben tegen maandag 27 januari. Op 31 januari stappen de Britten dan uit de EU.