De zaak-Harvey Weinstein: waar ging het ook alweer over?

Harvey Weinstein was een van de machtigste filmproducers in Hollywood. Samen met zijn broer Bob richtte hij de filmmaatschappij Miramax op en later The Weinstein Company. Hun specialiteit was om kleine, onafhankelijke films op de kaart te zetten en dat deden ze met succes.

Films uit hun stal deden de bioscoopkassa's rinkelen en regen de Oscars aan elkaar, denk maar aan “Pulp fiction”, “The English patient”, “Good Will Hunting”, “Shakespeare in love”, “Chicago” en “The king’s speech”. 

Weinstein lanceerde de carrières van jonge acteurs en actrices, zoals Gwyneth Paltrow, Matt Damon, Michelle Williams en Jennifer Lawrence. Ook regisseur Quentin Tarantino heeft veel aan hem te danken. Daarnaast was Weinstein ook een belangrijke sponsor van de Democratische partij in de Verenigde Staten. Zo steunde hij de campagnes van president Barack Obama en presidentskandidate Hillary Clinton. Hij was ook gul voor verschillende goede doelen en wierp zich op als een voorvechter van vrouwenrechten. 

Maar achter de schermen was het niet allemaal goud wat blonk. Weinstein stond bekend als een bullebak. Hij deinsde er niet voor terug om regisseurs te verplichten filmscènes te schrappen of opnieuw te monteren. Ook zijn gedrag tegenover vrouwen was niet onbesproken. Veel mensen in Hollywood wisten dat hij actrices en medewerksters lastigviel, maar niemand durfde dat openlijk aan de kaak te stellen. Hij kon carrières maken en breken.

Weinstein deed er alles aan om zijn wangedrag toe te dekken. In minstens acht gevallen gaf hij zwijggeld aan actrices en ex-medewerksters die een klacht wilden indienen. Hij liet vrouwen schaduwen die tegen hem konden getuigen en verzamelde informatie om hen zwart te maken. Hij saboteerde ook journalisten die het verhaal naar buiten wilden brengen.

In oktober 2017 was het rijk van Weinstein uit. Toen publiceerden de Amerikaanse krant The New York Times en het magazine The New Yorker artikels waarin actrices en ex-medewerksters Weinstein beschuldigden van seksueel grensoverschrijdend gedrag, verkrachting en intimidatie. De actrice die de ban brak, was Ashley Judd met haar getuigenis in The New York Times. Daarna bevestigden sterren als Gwyneth Paltrow, Angelina Jolie en Salma Hayek dat ook zij lastig gevallen werden door Weinstein. Meer dan 80 vrouwen kwamen met hun verhaal naar buiten. 

Weinstein zou actrices ontvangen hebben in zijn hotelkamer voor zakelijke gesprekken. Daar verscheen hij dan in badjas of naakt en vroeg hen om een massage. Vaak drong hij ook aan op seks en probeerde hij hen te kussen of hun kleren uit te doen. Actrices Rose McGowan, Annabella Sciorra en Asia Argento vertelden dat ze verkracht zijn door hem. Ex-medewerkster Mimi Haleyi beschuldigde hem ervan dat hij haar dwong tot orale seks.

Weinstein ontkende alle beschuldigingen. Volgens hem gebeurde alles met wederzijdse toestemming. Hij bood wel zijn excuses aan voor de pijn die zijn gedrag veroorzaakte en ging in therapie. Maar zijn reputatie was onherroepelijk beschadigd. De onthullingen richtten zowel zijn huwelijk als zijn bedrijf ten gronde. Hij werd geschrapt als lid van de Academy die de Oscars uitreikt. Ook Barack Obama, Hillary Clinton en andere politici die op zijn steun konden rekenen, keerden zich van hem af.

Volgens acteur Tom Hanks is er geen weg meer terug voor Weinstein. “Dit is een keerpunt, een fundamentele verandering. Zijn familienaam zal een zelfstandig naamwoord en een werkwoord worden. Een label voor iets waarbij er een vóór was en een ná”, zei Hanks kort nadat de zaak aan het licht kwam aan BBC.

Na de onthullingen werden er gerechtelijke onderzoeken geopend in New York, Los Angeles en Londen. Hoewel heel veel vrouwen naar voren kwamen met beschuldigingen, bleek de vervolging van Weinstein niet zo eenvoudig. Sommige feiten waren al verjaard en niet alle vrouwen dienden officieel klacht in. Bovendien kan seksuele intimidatie in de Verenigde Staten niet strafrechtelijk vervolgd worden, er moet sprake zijn van verkrachting of aanranding. 

Tientallen vrouwen probeerden daarom om via de burgerlijke rechtbank een schadevergoeding af te dwingen. Hier trof Weinstein twee grote minnelijke schikkingen. Dit betekent dat de slachtoffers een schadevergoeding krijgen, maar dat de zaken niet meer voor de rechtbank komen. 

In New York kwam het begin januari dan toch tot een strafrechtelijk proces. Ook in Los Angeles werd hij intussen aangeklaagd. Daar wordt hij beschuldigd van de verkrachting van een vrouw en de seksuele aanranding van een andere. Sinds eind mei 2018 was hij vrij op borgtocht en droeg hij een enkelband. Na zijn veroordeling in New York werd hij in de boeien geslagen. Nadat Weinstein tien dagen in het ziekenhuis verbleef voor een kleine ingreep, werd hij overgebracht naar de gevangenis in afwachting van de uitspraak.

De zaak in New York was opgebouwd rond de aanklachten van Mimi Haleyi, een ex-medewerkster van Weinstein en actrice Jessica Mann. Haleyi zei dat Weinstein haar in 2006 tot orale seks dwong. Mann beschuldigde Weinstein ervan dat hij haar in 2013 verkrachtte. 

De aanklacht van een derde vrouw, actrice Lucia Evans, werd geschrapt, omdat ze twee verschillende versies van de feiten gegeven had. Op het proces getuigde onder meer ook actrice Annabella Sciorra dat ze verkracht werd door Weinstein in 1993, maar haar zaak is al verjaard. 

Weinstein pleitte onschuldig en bleef erbij dat er telkens wederzijdse toestemming was. Door de volksjury werd hij schuldig bevonden aan twee van de vijf aanklachten tegen hem. Vandaag werd de strafmaat bekend gemaakt: Weinstein moet voor 23 jaar naar de cel. Zijn advocaten beloofden voor de uitspraak echter al dat ze in beroep zouden gaan.

De filmproducent riskeerde maximum 29 jaar cel. Een levenslange gevangenisstraf is afgewend, want hij werd niet schuldig bevonden aan de zwaarste aanklacht "roofzuchtige verkrachting". Zijn veroordeling wordt beschouwd als een grote overwinning voor de #MeToo-beweging en alle mensen die strijden tegen seksisme en discriminatie.