Podvis: Euthanasie, de milde of de verboden dood?
Eerste Podvis van het nieuwe seizoen, meteen kort op de bal. In Gent is het assisenproces gestart tegen drie dokters die tien jaar geleden betrokken waren bij de euthanasie van een vrouw met psychische klachten. De zaak jaagt een steekvlam door de medische wereld. Velen pleiten om de euthanasiewet te verstrengen.
Anderen doen het omgekeerde: ze willen de wet net uitbreiden, en euthanasie mogelijk maken voor mensen met dementie, of voor ouderen die vinden dat hun leven voltooid is.
Jan Holderbeke en Christine Van Tichel zetten al die discussies op een rijtje, en proberen in het euthanasiebos de bomen weer te zien.
Luister hier naar de podcast
Euthanasie, de milde of de verboden dood?
Hoe groot is het probleem met psychisch lijden?
Jaarlijks krijgen tussen de tweeduizend en de tweeduizendvijfhonderd Belgen euthanasie. Voor het grootste deel, zo een 85 procent, zijn dat mensen die terminaal zijn, en dus weken of maanden later sowieso zouden sterven, bijvoorbeeld aan de gevolgen van kanker of een andere medische aandoening. Ongeveer 15 procent van de mensen die euthanasie krijgen zijn niet terminaal, maar lijden ondraaglijk, fysiek of psychisch. De zaak die deze week voorkomt voor assisen heeft met dat laatste te maken: Tine Nys, een vrouw van 38, vroeg euthanasie omdat haar psychisch lijden voor haar ondraaglijk geworden was. In 2018 kregen 58 mensen euthanasie toegediend op die grond, een goeie 2 procent van het totaal. Psychisch lijden is veel moeilijker in te schatten dan een fysieke ziekte, het is hierrond dat de hele discussie in het assisenproces zal draaien.
"Moeder is al jaren dement, waarom mag zij niet dood?"
Niet makkelijker is de discussie rond euthanasie voor dementen. In België is dat nu onmogelijk. Om euthanasie aan te vragen moet je wilsbekwaam zijn. Als je eenmaal dement bent is het dus te laat om dat aan te vragen. Een wilsverklaring die vroeger is opgesteld geldt alleen voor wie in een onomkeerbare coma ligt. Daardoor vragen en krijgen elk jaar enkele tientallen mensen euthanasie in een helder moment, net voor de dementie tenvolle toeslaat. Het bekendste voorbeeld is de schrijver Hugo Claus, in 2008. In Nederland kan euthanasie bij dementie wel voor mensen die dat vooraf in een wilsverklaring hebben vastgelegd. Maar daar zijn er veel problemen bij de uitvoering ervan.
"Mijn leven is voltooid. Mag ik gaan alstublieft?"
Lutgart Simoens, 91 jaar en voor haar leeftijd medisch nog in goede doen, heeft het gehad met haar leven. Ze vindt dat ze recht heeft om met de hulp van een dokter uit het leven te stappen. En ze is niet alleen. Maar hoe kan je zoiets wettelijk regelen? En dokters zijn toch opgeleid om mensen in leven te houden, niet om gezonde mensen te laten sterven?
Wie hoor je in de podcast?
Naast de zussen van Tine Nys en enkele patiënten en familieleden komen in de podcast vier deskundigen aan het woord.
Joris Vandenberghe is psychiater en schreef mee aan de visietekst over euthanasie van de Vlaamse Vereniging van Psychiaters. Hij is ook hoogleraar aan de KULeuven en doceert daar ondermeer medische psychologie.
Lees verder onder de foto
Evelien Delbeke is advocaat en specialist gezondheidsrecht. Haar proefschrift als doctor in de rechten ging over de juridische aspecten van het levenseinde. Ze is ook gastprofessor gezondheidsrecht aan de UAntwerpen.
Wim Distelmans is oncoloog, specialist palliatieve zorg en hoogleraar aan de VUBrussel. Hij is oprichter van LEIF, Levenseinde-informatieforum, en co-voorzitter van de Federale Evaulatie- en Controlecommissie Euthanasie.
Arne De Jaegere is VRT-gerechtsjournalist.
