Informateur Georges-Louis Bouchez raast door de Wetstraat, en dat heeft iedereen geweten

Tot vorige zondag twijfelde hij er zelf geen seconde over. Georges-Louis Bouchez (33) zou, samen met zijn collega-informateur Joachim Coens (CD&V), begin deze week naar de koning trekken om een coalitie voor te stellen, met daarin liberalen, socialisten, groenen en de CD&V. Hij had er zelfs al een naam voor bedacht: de Vivaldi-coalitie, naar de kleuren van De vier jaargetijden, het bekendste werk van de componist.

Maar Bouchez had nauwelijks aan een politiek draagvlak voor zijn formule gewerkt. De informateursnota waar hij mee aan schreef, bleek kaduuk en overtuigde eigenlijk enkel N-VA. En vooral: hij had zijn collega-informateur Joachim Coens niet mee. CD&V wilde helemaal geen Vivaldi.

Het is Georges-Louis Bouchez ten voeten uit: de MR-voorzitter gaat als een raket. Maar deze keer vloog hij zichzelf voorbij en liep een fameus blauwtje. Samen met Coens moet hij nu terug naar af: opnieuw onderzoeken of een regering tussen PS en N-VA mogelijk is.

Bouchez moet nog leren dat politieke besluitvorming soms traag gaat, wordt discreet toegegeven binnen zijn partij. De tijd dat hij als underdog in de MR elke dag drie journalisten opbelde om zijn visie (en zichzelf) in de markt te zetten, is voorbij. Meer discretie én diplomatie zijn nu aan de orde, klinkt het.

Ook op het partijhoofdkwartier is het wennen. Bouchezs voorgangers Charles Michel en Olivier Chastel stelden zich veel terughoudender op, waren zelfs een tikje wantrouwig tegenover de pers. Maar het zit in de aard van het beestje. Hyperactief, en graag erg aanwezig.

“Il remplit l’espace”, zegt professor grondwettelijk recht en ex-Kamerlid Hendrik Vuye, die hem nog kent van aan de Universiteit van Namen. “Hij vult de ruimte.” Bouchez was tussen 2010 en 2012 assistent bij Vuye. Ook toen al was Bouchez zijn zelfverzekerde zelf, herinnert Vuye zich. “Hij verscheen altijd met een kraaknet hemd op kantoor, strak in het pak. Toen al met twee gsm’s op zak.”

Intussen zijn het er drie. “Ik mocht hem wel”, zegt Vuye. “Hij is slim en bevlogen, met een grote politieke feeling.” Bouchez was toen al bezig te timmeren aan zijn politieke opgang binnen de partij. Gelijktijdig was hij adviseur op het kabinet van toenmalig vicepremier Didier Reynders (MR). Hij maakte zich op om zich te lanceren in zijn stad Bergen.

Botsen

Georges-Louis Bouchez studeerde rechten aan de ULB, schreef zijn thesis bij Marc Uyttendaele, de partner van PS-boegbeeld Laurette Onkelinx. Maar een groot academisch talent is niet aan hem verloren gegaan. Het contemplatieve werk, het zwoegen op de lange termijn, dat is niets voor hem. Hij is de man van de actie, het hier en nu. Hij zegt waar het op staat, geniet van het debat. “Zelfs met de PTB”, zegt hij daarover zelf. “Ideeën moeten kunnen botsen.”

Maar is dat ook een goede eigenschap voor een informateur? Nog voor de kerstvakantie kwam het tot een confrontatie met PS-voorzitter Paul Magnette, op een vergadering waar ook N-VA-voorzitter Bart De Wever aanwezig was.

Bij de socialistische vakbond krabden ze zich in de haren tijdens een ontmoeting tussen de informateurs en de sociale partners, begin januari. Bouchez kwam daar even aan de Groep van Tien uitleggen hoe het sociaal overleg volgens hem moest werken. Toen een ABVV’er opmerkte dat hij beter eerst zou proberen een regering te vormen, ging Bouchez haast door het plafond.

Mario Coppens van de liberale vakbond ACLVB is wel positief. Hoewel zijn bond en de MR dezelfde kleur hebben, staat zijn organisatie ver af van de Franstalige liberale partij. “Wat een visie had die man”, zegt hij. “Maar blijkbaar wekt hij evengoed tegenstand op.”

Vooral in het rode kamp is er wrevel. De Franstalige socialisten zien de MR, en meer specifiek Bouchez, als degene die in november de lekken over de informateursnota van Magnette organiseerde. Niet toevallig begonnen die rond het moment dat hij voorzitter werd, stippen ze aan.

Bij de PS waren ze er daarom niet rouwig om dat Bouchez zich in het begin van de afgelopen week nu zelf vergaloppeerde. De Franstalige socialisten deden gretig mee om op hun beurt zijn informateursnota neer te sabelen. Poets wederom poets.

Natuurlijk speelt de politieke rivaliteit mee. Bouchez wil het politieke leiderschap in Franstalig België overnemen. Hij spreekt openlijk de ambitie uit om zijn partij naar de 30 procent te leiden en de grootste te maken bezuiden de taalgrens. Het eerste slachtoffer daarbij moet de PS zijn, en meer bepaald voorzitter Paul Magnette, die net als hij uit Henegouwen komt.

Maar ook bij andere partijen borrelde de ergernis de afgelopen tijd op. Tussen sp.a-voorzitter Conner Rousseau en Bouchez botert het bijvoorbeeld niet. Maar de informateur maakte ook meerdere inschattingsfouten, waardoor sommige onderhandelaars niet meer konden volgen. Waarom waren er tijdens de gehele kerstvakantie nauwelijks politieke contacten? Dacht hij nu werkelijk dat hij zijn voorkeurscoalitie er in één weekje door kon duwen, nadat hij elke partijvoorzitter ocharme één keer had gezien, Magnette en De Wever twee keer?

Bovendien begrepen weinigen het doel van zijn nota. Als Bouchez dan toch voluit voor een Vivaldi-coalitie wil gaan, waarom schoffeerde hij dan de groenen en de socialisten? Plots was de eis om de laagste pensioenen tot 1.500 euro op te trekken verdwenen uit de teksten, tot grote woede van PS en sp.a. Dat de informateurs de mogelijkheid openlieten om een aantal kerncentrales langer open te laten, ligt dan weer principieel bijzonder moeilijk bij Groen en Ecolo.

“De tekst was bijzaak”, klinkt het nu bij een onderhandelaar. Het was slechts een sneuveltekst, die de informateurs hadden geschreven op basis van hun contacten met het middenveld, niet met de politieke partijen. Maar dan nog: kun je zonder inhoudelijke basis ergens raken in dit stadium van de regeringsonderhandelingen? Daar is erg veel goede wil voor nodig.

Tegelijk bleef Bouchez via persagentschap Belga maar herhalen dat er meer discretie moest zijn over de regeringsvorming. Had hij dan het monopolie over de communicatie? Dat hij, net voor de deadline, grote weekendinterviews gaf aan de kranten Het Laatste Nieuws en La Libre Belgique, was voor zijn tegenstanders het toppunt. “Liever een slechte oplossing dan geen oplossing”, zei hij. Zelf had hij zich voorgenomen om niet te antwoorden op vragen over de formatie, maar zelfs zijn woordvoerder kon hem op dat moment niet intomen.

Als een partijmilitant, of eender wie, hem een vraag stelt, loopt Bouchez helemaal leeg. Hij deelt enorm graag zijn maatschappijvisie met zijn gesprekspartners en gaat dan voluit. Meteen ook de reden waarom hij steevast te laat komt. Elke vorige afspraak loopt uit. “Je moet het me vergeven”, zei hij daarover in een eerder gesprek met De Morgen. “Ik engageer me volledig wanneer ik iemand voor me heb. Je me donne toujours au fond.”

Vals spel?

Bouchez lijkt soms een ongeleid projectiel, maar dat is hij niet. Hij neemt risico, is soms impulsief, maar heeft wel steeds een duidelijk doel voor ogen. Daarbij zoekt hij soms de confrontatie op en haalt desnoods lepe trucjes uit.

Het was Louis Michel die hem in 2006 ‘ontdekte’ op een studentendebat in Bergen over de toekomst van Europa. “Toen er vragen kwamen vanuit de zaal, viel Georges-Louis Jean-Marc Dehousse (vroegere Waalse PS-minister-president, RW) frontaal aan. Niet emotioneel, maar juist heel beredeneerd maakte hij zijn punt”, zegt de vader van de nieuwe Europese ‘president’. “Ik was onder de indruk van zijn eloquentie. Zijn talent was ontegensprekelijk.”

Vader Michel sprak hem die avond nog aan, samen met Richard Miller, de sterke man van de MR in Bergen. Die laatste zal van dan af Bouchez onder zijn hoede nemen. De twee zijn zowat tegenpolen: Miller, doctor in de filosofie, is de denker binnen de blauwe familie, bezadigd en eerder centrum­links. Wanneer Bouchez in moeilijkheden komt, zal hij hem intern altijd verdedigen.

Deze week heeft Bouchez Miller ook aan boord gehesen als adviseur inzake cultuur en samenleven.

Bouchezs echte doorbraak kwam er bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012, toen hij als MR-lijsttrekker toenmalig premier Elio Di Rupo (PS) het vuur aan de schenen legde. Belangrijk: de MR ging toen slechts met één procentpunt vooruit, terwijl de PS van 51 naar 55 procent sprong. Toch wist Bouchez de uitslag te verkopen als een overwinning. De MR won een zetel en Bouchez kon schepen worden onder Di Rupo.

Ook belangrijk: het scheelde niet veel of Bouchez was voor die verkiezing geen lijsttrekker geworden. Bij de interne MR-verkiezingen haalde hij het nipt, en dan nog enkel omdat hij een hele reeks volmachten bij de leden was gaan ronselen. Vals­spelen is het niet, berekend handelen des te meer.

Het incident met de volmachten deed de lokale afdeling net niet ontploffen. Jacqueline Galant, partij- en streekgenote van Bouchez en nog even minister in de regering-Michel, zegt nu over hem: “Hij is zeer intelligent en geslepen. Hij denkt altijd enkele stappen vooruit. In dat opzicht is hij een kopie van Didier Reynders, maar dan wel een warmbloedige versie.”

Galant en Bouchez zouden nog jarenlang een verbeten conflict uitvechten, maar die laatste wist door zijn gedurfde zet wel lokaal zijn macht te vestigen. Hij werkte zich al snel in de kijker, volgens de provocerende ‘methode-Bouchez’. Zo viel hij in het Bergense stadhuis als schepen regelmatig ‘zijn’ burgemeester Di Rupo aan, totdat die hem in 2016 samen met de MR buitengooide en in zee ging met cdH.

Maar ook intern bij de liberalen laat Bouchez van zich horen, met radicale standpunten. Hij pleit voor de invoering van een basis­inkomen en ijvert voor een strengere koers op het vlak van migratie, waarbij hij zijn goede banden met toenmalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) niet onder stoelen of banken steekt.

“Zijn durf maakte de partijbaronnen soms bang”, zegt Louis Michel, nestor van de partij. “Of dat wel goed komt? Intussen heeft hij bewezen van wel.”

Op een MR-programmacongres eind 2016 stonden de twee oog in oog. Bouchez wilde dat de partij zich zou uitspreken voor de afschaffing van de stemplicht, Michel pleitte voor het behoud. De jongeling moest het onderspit delven.

“Achteraf vertelde hij aan de journalisten wat een overwinning hij had behaald”, lacht vader Michel nu. “Hij had toch maar eventjes 40 procent van de leden overtuigd, en dat tegen een zwaargewicht van de partij! Nee, je moet hem niets leren.”

En toch, zo klinkt het binnen de MR, is Georges-Louis Bouchez het voorbije jaar een stuk kalmer geworden. Tweeten doet hij niet meer om de haverklap, zijn standpunten zijn bijgeschaafd. “Hij is niet meer le chien fou, de dolle hond, van vroeger”, zegt Galant. Het conflict tussen hen beiden is intussen uitgepraat. “We hebben nu een duidelijke rolverdeling”, zegt Galant. “Ik ben de stem van de regio in het Waals Parlement, hij is federaal onze kopman.”

Ook Di Rupo gooide hem onlangs een bloemetje toe. “Het heeft geen zin te blijven hangen in het verleden”, zei de PS-coryfee. “Het is goed voor de stad dat iemand uit Bergen meespeelt op het nationale niveau.”

Bouchez is ‘zijn eigen man’. Terwijl hij aanvankelijk als (ex-)kabinetsmedewerker dicht bij Didier Reynders stond, groeide hij de laatste jaren naar Charles Michel toe. Die zag zijn talent, en besefte dat hij hem maar beter kon inlijven. Eerst werd Bouchez woordvoerder in de voorbije verkiezingscampagne, in september lanceerde Michel hem achter de schermen als kandidaat-voorzitter van de MR. Met succes.

Bouchez kwam zo aan het hoofd van zijn partij te staan zonder noemenswaardige entourage of ervaring op het allerhoogste niveau. Voor de onderhandelingen is hij erg afhankelijk van het kabinet van premier Sophie Wilmès en de input van ministers als Jean-Luc Crucke en Pierre-Yves Jeholet. Ook Valentine Delwart, secretaris-generaal van de partij en een absolute vertrouweling van Charles Michel, speelt een cruciale rol. Voorts belt Bouchez geregeld voor advies met ex-voorzitters, zoals vader en zoon Michel of Olivier Chastel. “Maar wij leggen onze wil niet op”, zegt Louis Michel. “Zeker niet.”

Rotsvast geloof

Intussen begint Bouchez zijn kabinet samen te stellen. De meest opvallende naam daarbij is Axel Miller, die de studiedienst van de MR gaat leiden. De ex-topman van onder meer Dexia moet de contacten tussen de politiek en het bedrijfsleven herstellen. Een gedurfde zet na Millers minder geslaagde passage bij onder meer auto-importeur D’Ieteren. En dan is er nog Richard Miller, geen familie overigens, die zopas zijn chef ‘diversiteit en cultuur’ werd.

Bouchez profileert zich graag als de rebel van de Wetstraat. Hij is de eerste informateur met een sleeve, een volledig volgetatoeëerde arm. Het bewijst dat hij radicale keuzes durft te maken, zei hij daar ooit over. Bouchez claimt dicht bij de werkman te staan, ondanks zijn imago van blitse jongen: hij dweept met snelle wagens, heeft een horloge van 5.000 euro rond de pols en had ooit een relatie met een eredame van Miss België. “Ik ben er op eigen kracht geraakt”, benadrukt hij.

Zelfs zijn chique voornaam, die Franstalige bourgeoisie ademt, duidt hij in die zin. “Ik werd vernoemd naar mijn twee grootvaders”, aldus Bouchez. “Georges en Luigi, die laatste naam hebben mijn ouders verfranst.”

Opa Luigi was een Italiaanse mijnwerker, maar kwam niet naar ons land uit economische overwegingen. Hij ontvluchtte zijn streng katholieke familie, omdat hij niet mocht trouwen met het meisje dat hij verkoos. Als wraak bekeerde hij zich tot het protestantisme in België. “Het rebelse karakter zit dus wat in mijn genen.”

Maar kan deze rebel het land uit de impasse halen? Ook na zijn blauwtje als informateur laat hij zich niet zomaar kennen. Hij bruist nog altijd van de energie, klinkt het in zijn entourage. Bouchez combineert zijn taken als informateur met het aflopen van zowat alle nieuwjaarsrecepties van MR-partij­afdelingen. De voorbije week waren er wel weer discrete contacten met de partijvoorzitters, maar voorlopig laat een doorbraak in de formatie op zich wachten.

“Ik geloof rotsvast in hem”, zegt vader Michel. “Hij doet me wat denken aan de Guy Verhofstadt van de jaren 80. Ook Guy was een durf­al, jong en niet bang van het establishment van de partij.”

Bouchez en Verhofstadt delen alvast het voluntarisme, maar is dat wel voldoende? Als Bouchez slaagt in zijn opzet en de formatie naar een volgende fase weet te manoeuvreren, is hij definitief gelanceerd. Maar de kans is even groot dat het op niets uitdraait. Dan loopt dit Franstalige ‘joenk’ met een rotvaart met zijn kop tegen de muur.