Lotto Arena hangt aan de lippen van "intellectuele rockster" Yuval Noah Harari

Alleen al aan de bekende koppen vooraan was te zien dat er iets speciaal te gebeuren stond. Ministers, partijvoorzitters, rectoren van universiteiten, schrijvers en kunstenaars: allen wilden ze van dichtbij ervaren wat van Harari een fenomeen maakt. N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever liet voor de komst van Harari zelfs uitzonderlijk de gemeenteraadszitting een dag verschuiven, zodat hij zelf de verwelkoming kon verzorgen. "België is een van de weinige plaatsen waar het misschien niet zo erg zou zijn als artificiële intelligentie het zou overnemen", grapte De Wever daarbij. "Dan zou er misschien zelfs eens een regering worden gevormd."

Het publiek in de Lotto Arena kreeg eerst een uiteenzetting over hoe Harari de menselijke soort ziet evolueren door middel van bio-engineering, cybernetische organismen en volledig artificiële "niet-organismen". Harari, die zichzelf expliciet geen (onheils)profeet wil noemen maar slechts de mogelijke komende evoluties wil schetsen opdat we zouden kunnen beslissen hoe we daarmee zullen omgaan, meent onder meer dat het aardse leven andere delen van het heelal zal kunnen koloniseren, maar dat het niet de mens zal zijn zoals die nu bestaat. In de meer nabije toekomst ziet hij grote uitdagingen om de mensen wiens jobs zullen verdwijnen door verdere technologische evoluties toch economisch waardevol te laten blijven. Artificiële intelligentie zal zelfs allicht beter menselijke emoties kunnen analyseren én bespelen dan de mens dat zelf kan, meent Harari, en dus zelfs beter worden in kunst of muziek. (lees verder onder de foto)

De historicus in Harari bracht vervolgens naar voren hoe flexibele samenwerking op enorme schaal volgens hem de mens uniek maakt ten opzichte van andere dieren. "Verhalen" zijn dan weer de manier waarop we die samenwerkingen met mensen die we niet persoonlijk kennen tot stand brengen. Naties zijn zulke "verhalen", maar ook religies, stelt Harari, en ze veranderen door de tijd. "Er zijn mensen die vandaag zeggen dat de islam iets inherent boosaardig in zich heeft, maar 500 jaar geleden was het christelijke Europa een plaats vol sektarisch geweld en onverdraagzaamheid en de islamitische wereld een bruisende multiculturele plek", zegt hij. "Religies zijn hier op aarde gevormd door mensen en veranderen met de tijd." Over nationalisme stelde Harari dan weer dat het als constructie een goede zaak kan zijn als de nadruk ligt op de verbondenheid met andere natiegenoten en niet op haat ten opzichte van buitenstaanders. “Maar om de 21ste eeuw te overleven, hebben we 'globale' verhalen nodig, want onze uitdagingen worden globaal", aldus nog de historicus. "We zouden vandaag de klimaatcrisis kunnen aanpakken met 2 procent van het wereldwijde bbp, ongeveer wat de meeste landen uitgeven aan defensie. Als er een wereldoorlog zou komen, zouden landen zonder twijfel hun defensiebudgetten fors verhogen. Om een klimaatcrisis te bekampen die we onszelf hebben aangedaan, ligt dat blijkbaar moeilijker."

Tijdens de afsluitende Q&A kreeg Harari nog de handen stevig op elkaar toen hij stelde dat mensen niet zomaar alles moeten zeggen wat in hen opkomt, en al zeker niet politici. Op angstgevoelens van mensen inspelen is makkelijk, stelt hij, medeleven creëren een pak uitdagender. "Ik heb geen nood aan 'authentieke' politici, wel aan verantwoordelijke politici", aldus nog Harari, met wat beschaamde blikken op de eerste rijen tot gevolg.