Verrassing op Oscars: Zuid-Koreaans ‘Parasite’ is grote winnaar

Misschien was hét mooiste moment van de 92ste uitreiking van de Academy Awards, de Oscars voor de vrienden, wel hoe Parasite-regisseur Bong Joon-ho grijnzend en vol ongeloof naar het gouden beeldje keek, terwijl zijn co-scenarist een korte, simpele speech afstak. ‘Beste Origineel Scenario’ was nog maar de eerste van vier prijzen die Bong in ontvangst mocht nemen. Nadien won Parasite ook nog de awards voor ‘Beste Internationale Film’ en ‘Beste Regie’. De verbazing en ontroering van Bong, die op zijn gezicht waren af te lezen terwijl zijn tolk zijn dankwoord vertaalde, toonden hoezeer de Zuid-Koreaanse cineast onder de indruk was van zijn bekroning in Hollywood.

En dan moest het gekste nog komen: Parasite werd aan het einde van de avond bekroond met de Oscar voor ‘Beste Film’. Dat betekende dat er geschiedenis werd geschreven. 1917, de oorlogsfilm van Sam Mendes, was de grote favoriet, maar moest het afleggen tegen een film uit Zuid-Korea. Het is de eerste keer in de 92-jarige geschiedenis van de Academy Awards dat een niet-Engelstalige film de Oscar voor ‘Beste Film’ wint. Bong kwam zelf niet meer aan het woord aan het einde van de avond: het zou ons niet verbazen als hij simpelweg té verbaasd was om nog voor de microfoon te verschijnen.

Parasite reed het voorbije jaar een opmerkelijk parcours, met tientallen prijzen op vele filmfestivals. Onder meer in Cannes won de film van Bong Joon-Ho vorig jaar de Gouden Palm. De zwarte komedie toont hoe een arm gezin zich geleidelijk aan steeds dieper in het leven van een rijke familie weet te wurmen. “Spectaculaire twists, gecombineerd met een stevige dosis zwarte humor, maken van Parasite een crowdpleaser van formaat”, oordeelde onze man over de film. Met de overwinning op de Oscars volgt nu de absolute triomf.

Degelijkheid

Veel verrassingen waren er verder niet: dat Taika Waititi (Jojo Rabbit) de Oscar voor ‘Beste Bewerkt Scenario’ won, en niet Greta Gerwig (Little Women) was een uitzondering. De memorabele presentaties waren bovendien ook op één hand te tellen. Net als vorig jaar was er geen centrale host die alles aan elkaar praatte. De sterren die de awards mochten uitreiken, blonken vooral uit in degelijkheid. Maya Rudolph en Kristen Wiig zijn altijd wel geestig, en hetzelfde geldt voor Julia-Louis Dreyfus en Will Ferrell. Ook Olivia Colman, de ‘Beste Actrice’ van vorig jaar, was ontwapenend en gevat. Maar het grappigste moment kwam misschien wel van James Corden en Rebel Wilson, getooid in een amateuristisch kattenkostuum. “Als acteurs uit de film Cats begrijpt niemand beter dan wij hoe belangrijk visual effects zijn.” Een gemakkelijk mopje, maar het werkte wel.

Oscars so white

Qua muzikale intermezzo’s werd er vooral uitgekeken naar Billie Eilish. De slokop bij de Grammy Awards had niet, zoals hier en daar werd voorspeld, de nieuwe James Bond-song meegebracht. Ze bracht een cover van ‘Yesterday’ tijdens het In Memoriam, dat begon met Kobe Bryant en eindigde met Kirk Douglas. Er waren ook optredens van Eminem, Randy Newman en Elton John, die de Oscar voor ‘Beste Originele Song’ won voor ‘(I’m Gonna) Love Me Again’ uit de biopic Rocketman.

Niemand kon echter wedijveren met Janelle Monáe, die de avond in het Dolby Theatre in Los Angeles mocht openen. Monáe – zangeres van beroep, actrice van bijberoep en podiumbeest van nature – bracht met ‘Come Alive’ één van de indrukwekkendste openingsnummers uit de recente geschiedenis. Niet alleen liet ze een ietwat ongemakkelijke Leonardo DiCaprio meezingen met een song die je gerust als ‘uitstekend’ mag omschrijven, maar in haar act én haar tekst legde ze meteen de pijnpunten van deze Oscar-uitreiking bloot.

Niet alleen droegen haar dansers kostuums uit schandelijk over het hoofd geziene films als de horrorparels Midsommar en Us, maar ze gaf ook een zeer expliciet schouderklopje aan vrouwelijke regisseurs, die geen nominatie konden bemachtigen, en etnische minderheden. “It is time to come alive, because Oscars is so white!”, oreerde ze, alvorens te benadrukken hoe trots ze was om hier als zwarte, queer artiest te staan. “Happy Black History Month!” De bewonderende uitdrukking van Saoirse Ronan, hoofdrolspeelster in Little Women, vatte haar act perfect samen.

Nog andere presentatoren gaven kleine steekjes naar het gebrek aan diversiteit. “Mahershala Ali heeft twee Oscars”, zei komiek Chris Rock aan het begin van de avond. “Weet je wat dat betekent als hij wordt tegengehouden door de politie? Niets!” Taika Waititi, een Nieuw-Zeelander met Maori roots, erkende dat het Hollywood-feestje werd gehouden op land dat ooit toebehoorde aan de Native Americans. En Sigourney Weaver (Alien), Brie Larson (Captain Marvel) en Gal Gadot (Wonder Woman) benadrukten dat “alle vrouwen superhelden zijn”. Je kunt het interpreteren als zelfrelativering of, als je heel optimistisch naar de wereld kijkt, zelfkritiek van de Academy. Maar tegelijk kan het niet maskeren dat de Oscar-organisatie nog een heel lange weg heeft af te leggen als het op diversiteit aankomt.

Netflix verliest

In de acteercategorieën viel er geen enkele verrassing. Brad Pitt, andermaal de coolness zelve, won de prijs voor ‘Beste Acteur in een Bijrol’, voor de Quentin Tarantino-film Once Upon a Time... In Hollywood. Zijn korte speech was de enige die aan de politieke actualiteit refereerde. “Ik heb 45 seconden. Dat is meer dan de Senaat aan John Bolton heeft gegeven”, verwees hij naar het impeachmentproces van Donald Trump, waarop Bolton niet mocht getuigen.

Na drie eerdere nominaties kreeg ook een geëmotioneerde Joaquin Phoenix eindelijk zijn Oscar, dankzij zijn prestatie in Joker. Zoals te verwachten gebruikte een stamelende en zichtbaar geëmotioneeerde Phoenix zijn dankwoord om de klimaatcrisis aan te kaarten. “We zijn onthecht van de natuurlijke wereld. We plunderen die voor ons eigen goed. We nemen de melk van een koe, die voor haar kalf bedoeld is, en gebruiken het voor onze koffie en onze cornflakes”, klonk het. “Maar mensen zijn creatief en ingenieus. We kunnen systemen bedenken om de wereld te veranderen.”

Ook Renée Zellweger mag zich het epitheton ‘Oscarwinnares’ aanmeten, voor haar rol als Judy Garland in Judy. Laura Dern, die vandaag jarig is en haar prijs omschreef als “het beste verjaardagscadeau ooit”, won dan weer de Oscar voor ‘Beste Actrice in een Bijrol’, voor Marriage Story. “Thank you, Netflix!”, zei ze luid en duidelijk, maar voor het streamingplatform was het niet meer dan een troostprijs. Nadat Roma vorig jaar de ambities niet kon waarmaken, bleef Netflix ook nu op zijn honger zitten. Van de negentien nominaties werd er, in de gedaante van Laura Dern, maar eentje verzilverd. Marriage Story en vooral The Irishman, dat ondanks tien nominaties met lege handen achterbleef, waren de grote verliezers van de avond. Al kreeg de immer vrolijke en ontroerde Martin Scorsese wel een staande ovatie toen hij werd vermeld door Bong Joon-ho.

Ook Little Women - zes nominaties, één overwinning, voor ‘Beste Kostuumdesign’ - hoort bij de verliezers. Net als 1917, dat de hoge verwachtingen niet kon inlossen. De film van American Beauty- en Skyfall-regisseur Sam Mendes kon zijn favorietenrol niet waarmaken, ondanks drie Oscars in de kleine categorieën. Joker had dan weer de meeste nominaties – elf stuks – maar naast Phoenix kon enkel componiste Hildur Guðnadóttir winnen. Naast de prijs voor Brad Pitt won Once Upon a Time... In Hollywood nog een tweede award – voor ‘Beste Productiedesign’ – en ook Ford v Ferrari werd twee keer bekroond, in de technische categorieën, maar dat zijn prijzen die snel vergeten worden.

Het belangrijkste feestje van een Hollywood werd dus een Zuid-Koreaanse fuif: Parasite was dé grote winnaar van de avond. Of het ook een langdurige stap naar vernieuwing is, zal nog moeten blijken.