De vijf boeken die het leven van Herman van Veen hebben veranderd

Tijdens de avondvullende voorstelling "Herman van Veen 75. Dat kun je wel zien dat is hij", grasduint Herman van Veen door z'n repertoire, samen met vier muzikanten. En tussendoor leest hij autobiografische fragmenten voor, want van Veen is niet alleen muzikant, hij schrijft ook. 

Bekijk hieronder de reportage uit "Het Journaal", en lees verder voor de boekentips van Herman van Veen:

Ondanks het hectische reisschema neemt Herman van Veen ook nog graag een boek vast, en enkele van die titels zijn de moeite van het delen waard: "Ik dacht aan vijf boeken, niet omdat ze mijn leven veranderd hebben, wel gekleurd."  

40 jaar vóór de Titanic beschrijft Jules Verne een bijna even groot stoomschip dat de overtocht van Liverpool naar New York probeert te maken: de Great-Eastern. Een reis die de schrijver zelf ondernam in 1867, samen met zijn broer. Die woelige tocht bezorgde hem inspiratie voor de roman "De drijvende stad". 

"Tijdens de reis gebeuren er vreemde dingen, een duel op leven en dood", beschrijft Herman van Veen de gebeurtenissen aan boord van het schip. "Wat mij vooral fascineert is dat Jules Verne op een of andere manier een klimaatwerkelijkheid voorzag waarmee wij wellicht te maken krijgen. Drijvende steden." 

Voor dit tweede boek schuiven we bijna 100 jaar op in de tijd. In 1968 verschijnt "Het hermetisch zwart" en dat levert de Franse auteur, Marguerite Yourcenar, prijzen én succes op.

"Deze roman werkt voor mij net als "De drijvende stad" als een mogelijke spiegel van de toekomst", verklaart van Veen z'n keuze. "Yourcenar beschrijft het tragisch lot van de 16e-eeuwse medicus, alchemist en filosoof Zeno. Op een van zijn reizen doet hij Münster aan, een stad in handen van de Nederlandse godsdienstfanaat Jan Bockelson. Een soort Bhagwan avant la lettre." (De Indiase goeroe Bhagwan Sri Rajneesh, red.) 

Een tragisch leven, dat eindigt in een Brugse gevangenis, vertelt Herman van Veen: "Zeno staat als mens van vlees en bloed op het breekpunt tussen middeleeuwen en moderne tijd, tussen religie en een nog nauwelijks te verwoorden atheïsme." 

Volgens Herman van Veen kan je deze roman van de Oostenrijkse schrijver Gustav Meyrink op drie niveaus lezen: "Het is tegelijkertijd een esoterische, een psychologische én een misdaadroman."  

Meyrink schreef "De Golem" in aanloop naar de Eerste Wereldoorlog en speelt zich af in het getto van Praag. "In een soort droomvertelling vindt de hoofdfiguur de hoed van een ander en maakt daardoor plotseling delen van het leven van die ander mee", vertelt van Veen. "De bevrijding en bekroning vinden uiteindelijk plaats als de tegenstellingen oplossen. Wonderlijk, dat Godje spelen van de mens." 

Deze roman speelt zich af in het jaar 2020 en volgt de zoektocht van ene Sebastian Savage. De musicoloog Savage gaat op zoek naar de waarheid over Goldberg, de beroemde leerling van Johann Sebastian Bach, die nog voor z'n 30e overleed aan tuberculose.

"Geschreven door mijn stadsgenoot Bert Natter", vertelt Herman van Veen trots. "Savage, de hoofdpersoon, reconstrueert het leven van Goldberg op het obsessieve af. De componist komt tot leven in een reeks bizarre avonturen." Toch blijft Johann Gottlieb Goldberg een van de "schimmigste figuren uit de muziekgeschiedenis". 

"Als ik een top drie zou mogen maken van de voor mij grootste componisten ooit, dan zou Johann Sebastian Bach op één staan. Mozart op twee en Schubert op drie. Behalve in het voorjaar, dan staat Mozart op één." 

De Nederlandse Judith Herzberg behoort tot de liefste schrijvers van Herman van Veen: "En ik mag haar kennen, zelfs zingen." 

Herzberg viert volgend jaar een carrière van 60 jaar, en blijft een van de meest geprezen en gelezen dichters van Nederland. Het kleine toeval, de verwondering over het vanzelfsprekende en de twijfel aan de zichtbare werkelijkheid spelen in haar gedichten een belangrijke rol, zeker in de bloemlezing "Doen en laten".

"De toegankelijkheid van haar poëzie doet je bijna vergeten hoe geraffineerd haar taalgebruik is", zo citeert Herman van Veen De Volkskrant. Hij besluit al bijna even poëtisch als Herzberg. "Haar lezen helpt me inzien en glimlachen."