Bevallen onder lockdown: ‘Het kraambezoek is raambezoek geworden’

Als haar dochter netjes de kalender volgt, dan moet Maaike Wuyts (40) volgende week bevallen. “Ik ben uitgerekend op 1 april. Vorige week hoorde ik de virologen zeggen dat ze dan de piek verwachten. Toen begon ik toch wat te panikeren.”

Ze vroeg aan haar vroedvrouw of er toch geen thuisbevalling kon worden geregeld. “Eigenlijk wil je op zo’n moment niet naar een ziekenhuis gaan. Helaas bleek dat niet zo evident. Ik woon in Brussel op een appartement, met een smalle gang en kleine lift. Loopt er toch iets fout, dan kunnen ze mij hier niet zomaar evacueren. Dus hebben ze mij de raad gegeven om toch plan A te behouden.”

Hoe dan ook zal het een bevreemdende ervaring worden: bevallen terwijl een heel gezondheidssysteem kreunt onder de toevloed van coronapatiënten. “Ik kan natuurlijk niet vergelijken, het is mijn eerste kindje. Maar ideaal is het niet. Mijn gynaecoloog, bijvoorbeeld, heeft laten weten dat ze mij niet meer kan opvolgen. Zij woont in Charleroi en geraakt niet meer in Brussel. Ik moet het dus met een andere dokter stellen. Gelukkig hebben ze mij verzekerd dat mijn vriend bij mij mag blijven. Dat is al een hele geruststelling.”

Een zwangerschap, bevalling of kraamtijd: daar komt doorgaans al wat gezonde stress en spanning bij kijken. Nu komt daar een pandemie bovenop. De simpele regel ‘Blijf in uw kot’, is uiteraard moeilijker te hanteren voor vrouwen die om de zoveel tijd naar de dokter moeten voor een echo of die in volle weëenstorm een kind ter wereld moeten brengen. 

Vers ondergoed

“We merken dat aanstaande of pas bevallen mama’s met enorm veel vragen zitten”, zegt Elke Notebaert, vroedvrouw en bezielster van groepspraktijk De Wolk. “Op mijn Instagram had ik een vragenbox geïnstalleerd. Ik stond paf. In amper drie uur tijd kreeg ik 165 ongeruste vragen binnen.”

Hierop besloot ze, samen met lifestylejournalist Rien de Mey en Sanne Ruelens, om sneller dan gepland een nieuwe website online te krijgen. Hetiseenfase.be heet die en hier vinden jonge of aanstaande ouders een heleboel informatie, afgestemd op de coronacrisis. Mag mijn partner bij de bevalling zijn? Is de kraamafdeling veilig? Wat als een van ons besmet is? “Wat het er niet makkelijker op maakt, is dat elk ziekenhuis zijn eigen richtlijnen heeft”, zegt Notebaert. “Onze raad is dan ook meestal om het ziekenhuis te contacteren en na te gaan wat daar precies kan en mag.”

In het AZ Sint-Lucas in Gent bijvoorbeeld, een van de grootste materniteiten van Vlaanderen, mogen partners niet meer mee op controle. “Maar bij de bevalling mogen ze uiteraard wél aanwezig zijn”, zegt gynaecoloog Ruth Stadhouders. “Heeft de partner echt ziekteverschijnselen, dan mag er iemand anders mee. Maar we gaan niet iemand bij de minste kuch de deur wijzen. Als er echt tekenen zijn van corona grijpen we in.”

Dat het ook in ziekenhuizen soms nog zoeken is, ondervonden Annabelle Roose (29) en Pieter Devoldere (31). Vorige week werd hun dochter June geboren in het ziekenhuis van Torhout. Middenin de lockdown-light. “Even vreesde ik dat Pieter niet bij me zou mogen, maar dat was gelukkig niet het geval. Hij had geen symptomen en mocht de keizersnede van dichtbij meemaken.”

Na de bevalling mocht Devoldere zich initieel nog vrij bewegen. “Enkele uren later mocht dat plots niet meer”, zegt Roose. “De maatregelen werden verstrengd. We konden kiezen: ofwel ging Pieter naar huis en kwam hij niet meer terug voor de volgende vijf dagen. Ofwel bleef hij.” 

Devoldere: “Zelfs wat gerief thuis ophalen, was niet meer mogelijk. En ik had niet eens vers ondergoed bij.” Roose: “We hebben toen onze ouders gebeld en zij zijn thuis spullen gaan ophalen. Via Facetime hebben we hen naar de juiste ladekast en geschikte valies geleid. Vervolgens hebben ze die naar het onthaal van het ziekenhuis gebracht.”

Rust

Het was vreemd, vertellen ze, om hun kersvers dochtertje via Whatsapp aan de grootouders te tonen. Om de peter en meter geen knuffel te kunnen geven. Of om vijf dagen in quarantaine in een ziekenhuiskamer te zitten. “Je zit daar met een hoopje geluk en je kan het met niemand echt delen”, zegt Roose. Al had de verplichte afzondering ook zo zijn voordelen, vinden ze. “Je kan echt helemaal op je gezin terugplooien”, zegt Devoldere. “Er was tijd en ruimte om te bekomen. Annabelle kon eens een dutje doen overdag. We moesten ons niet bezig houden met cava schenken voor familie en vrienden. Die rust was mooi meegenomen.”

Hoewel zwangere vrouwen doorgaans bij de ‘risicogroepen’ geplaatst worden, lijkt dit voor corona niet het geval. Bij eerdere uitbraken van coronavirussen zoals SARS en MERS waren zwangere vrouwen net wél vatbaarder. Toen leidde dat volgens het Amerikaanse Centrum voor Ziektebestrijding (CDC) vaker tot miskramen en doodgeboortes. 

Voorlopig is er niks dat aangeeft dat dit ook voor corona geldt. Meer zelfs, alle onderzoek wijst er op dat de ziekte geen ernstiger verloop heeft bij zwangere vrouwen dan bij de doorsnee burger. Al is het belangrijk om op te merken dat die informatie steeds gebaseerd is op kleinschalig en beperkt onderzoek. Zo is er weinig geweten over het effect van het virus bij vrouwen die in hun eerste trimester zitten. Net zoals het onduidelijk is in welke mate het virus overgedragen kan worden op het ongeboren kind. 

In een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt verwezen naar een analyse van 147 zwangere vrouwen met Covid-19. Bij 8 procent leidde dat tot meer ernstige symptomen, zoals moeite bij het ademhalen. Eén procent was in kritieke toestand. Al benadrukken wetenschappers dat het onmogelijk is om verregaande conclusies te trekken uit zo’n kleine steekproef. 

Voor een studie die in februari het vaktijdschrift The Lancet haalde, volgden wetenschappers negen zwangere vrouwen uit het Chinese Wuhan die met het virus besmet waren geraakt. Na de geboorte, telkens via keizersnede, bleken alle baby’s gezond. Evenmin werden er virusdeeltjes teruggevonden in de moedermelk, het navelstrengbloed of het vruchtwater. 

Ook in ons land krijgen vrouwen die besmet zijn de raad om borstvoeding te (blijven) geven, net omdat er zoveel essentiële stoffen in zitten voor de baby. Wel moeten alle mogelijke voorzorgsmaatregelen genomen worden om een eventuele besmetting van het kind te voorkomen. Opnieuw: alle studies wijzen er voorlopig op dat de ziekte een veel milder verloop kent bij jonge kinderen, maar echt finale antwoorden over corona kan de wetenschap op dit moment nog niet geven. Better safe than sorry, dus. 

Lastige momenten

Voor Sarah Degrande (32) is het alvast een grote geruststelling dat voor zwangere vrouwen voorlopig geen extra flikkerlichten branden. Zij is net aan haar derde trimester begonnen en verwacht eind juni haar eerste kindje. “Ik ben heel erg blij dat hij of zij nog veilig in mijn buik zit. Op dit moment zou ik toch liever niet naar een ziekenhuis moeten gaan om te bevallen. Al weet je natuurlijk niet wat de situatie wordt eind juni. Ik hoop dat het tegen dan wat genormaliseerd is. Sowieso ga ik me er niet te druk over maken. We zien wel.”

Zelf voelt ze zich op dit moment opperbest. “Maar mijn vriend is ziek en heeft wellicht corona. Zeker weten we het niet, want hij is niet getest. Dat vind ik wel frustrerend. Ik zou graag meer duidelijkheid hebben. Sowieso mag hij niet meer mee op controle, of hij nu symptomen heeft of niet. Voor mijn volgende echo zal ik alleen moeten gaan.”

Dat het leven in lockdown op den duur gaat vervelen, zegt ze. “Maar dat geldt natuurlijk voor iedereen. Zo vind ik het wel jammer dat ik niet meer kan gaan zwemmen. Joggen is geen optie meer, dat was een goeie manier om toch wat lichaamsbeweging te hebben. Ook het sociale contact mis ik. Mijn mama bijvoorbeeld, vindt het vreselijk dat ze nu mijn buik niet ziet groeien. Dit is haar eerste kleinkind.  We zien elkaar wel via Facetime, maar dat is toch niet hetzelfde.”

Het is heel herkenbaar voor Annabelle Roose en Pieter Devoldere. Babybezoek is op dit moment uit den boze. Kussen en knuffels zijn vervangen door haperende videogesprekken. “Het kraambezoek is ‘raambezoek’ geworden”, zegt Roose. “De grootouders zijn hier al enkele keren voor het raam komen staan, zodat ze de baby toch eens in het echt konden zien. Dat zijn echt lastige momenten. Je ziet die mensen daar smelten en je wil ze vastpakken. En zij willen natuurlijk June eens vastpakken. Maar dat gaat nu niet. Op zo’n moment vloeien er traantjes.”

Voor vroedvrouwen is het ook toveren om in tijden van lockdown en social distancing alle huisbezoeken vlot af te werken. Te meer omdat hun patiëntes, zo bevestigen ook artsen, er nu vaker voor kiezen om het ziekenhuis sneller te verlaten en dus thuis extra begeleiding nodig hebben. “Wij gaan de eerste vijf dagen nog steeds standaard bij de mensen langs”, zegt Elke Notebaert. “Weliswaar met beschermend materiaal. Daarna schakelen we over op videocalls.”

De vroedvrouw van Roose kwam één keer langs. “Helemaal ingepakt. Maar daarna kwam ze uit voorzorg liever niet meer. Sindsdien heb ik haar enkele keren online gesproken en we hebben een weegschaal gehuurd zodat we June zelf kunnen wegen. Gelukkig loopt de borstvoeding vlot, anders weet ik niet hoe we dit hadden moeten doen.”

Voor Maaike Wuyts nog geen kraamperiode, wel aftellen tot die eerste wee of gebroken vruchtwater. Thuis, in haar ‘kot’. “De voorbije weken had ik enorm veel stress, ook omdat het er even op leek dat mijn vriend in Marokko vast zou zitten. Gelukkig raakte hij net op tijd hier. Het zijn uitzonderlijke omstandigheden, maar ik ben al lang blij dat we samen zijn. En de hele crisis biedt ook voordelen. Zo zullen we na de bevalling lekker kunnen cocoonen met ons drie. En we moeten ons niet langer druk maken over de verkeersdrukte in Brussel. We gaan sowieso op tijd in het ziekenhuis geraken.”

www.hetiseenfase.be