5.000 Belgen met dubbele nationaliteit nog altijd vast in Marokko: ‘Blijkbaar zijn wij geen echte Belgen’

Met drie vrienden ging de 25-jarige zoon van Samira Benallal begin maart twee weken op vakantie in Tétouan. “Wij zijn van de vierde generatie”, zegt zij. “Zowel mijn zoon als ik zijn in België geboren. België is ons land. En nu zit hij daar al zes weken alleen. Men lijkt ervan uit te gaan dat al die mensen wel ergens in Marokko familie hebben, en dat zal in veel gevallen ook wel, maar in vele andere niet.”

“Mijn zoon kent daar niemand en wordt beschouwd als een toerist. Ik moet de hele tijd geld sturen via Western Union. Er zijn heel veel schrijnende gevallen van mensen die daar gewoon op straat leven.”

Zeven vluchten

Bij het begin van de crisis legde een crisiscel bij Buitenlandse Zaken vrij snel zeven vluchten in naar de populaire vakantiebestemmingen Agadir en Marrakech, om daar in de eerste plaats alle Belgische toeristen weg te halen. “Iedereen kon op die vluchten”, zegt Samira Benallal. “Maar de overgrote meerderheid bevond zich in noordelijker steden als Nador, Oujda en Tanger. Het was voor die mensen duizend kilometer rijden. Dat is gewoon niet realistisch.”

De zeven vluchten waren deels militaire en deels chartervluchten, legt woordvoerder Arnaud Gaspart bij de FOD Buitenlandse Zaken uit: “We zijn al wekenlang vanuit alle werelddelen mensen aan het repatriëren. We hebben inmiddels meer dan 5.000 Belgen vanuit ongeveer alle hoeken van de wereld thuis gebracht, maar Marokko is een probleem. Waarom? Omdat niemand midden maart zag aankomen dat deze crisis zo diep zou gaan. En omdat er toen ook nog heel wat commerciële vluchten waren die de Belgen in Marokko de mogelijkheid boden om te anticiperen op wat ging komen.”

“Op een gegeven moment sloot Marokko z’n luchtruim. We konden dan nog altijd in sommige uitzonderlijke gevallen een repatriëringsvlucht proberen in te leggen, maar daar heb je een overeenkomst tussen de twee landen voor nodig. De Marokkaanse overheid hanteert de regels nogal strak. Al wat wij kunnen doen, is blijven in contact staan met deze mensen, en met de administratie.”

Wederzijds wijzen

Vorige week kregen de families te horen dat ze een attest naar de Marokkaanse ambassade moesten mailen dat de familiale, professionele of medische urgentie van een repatriëring moest aantonen. Er volgden meer dan 4.000 aanvragen, maar volgens minister van Buitenlandse Zaken Philippe Goffin (MR) voldeden slechts zo’n 1.700 aan de gevraagde voorwaarden.

“Op dit ogenblik zijn de Marokkaanse autoriteiten die eerste lijst aan het onderzoeken”, zegt Gaspart. “Wij wachten op een antwoord van hen.”

Volgens Samira Benallal wijzen beide regeringen nu al wekenlang met een beschuldigende vinger naar elkaar. “Eerst kregen wij te horen dat het de Marokkaanse overheid was die de Belgen niet wou laten vertrekken”, zegt ze. “Donderdag kwam er dan een verklaring van de Marokkaanse minister van Buitenlandse Zaken, die zei: ‘Marokko heeft geen enkele persoon geweigerd om te worden gerepatrieerd naar het land waar hij of zij een band mee heeft.’ Hij sprak ook over ‘een bepaald gedrag’ van zowel de Belgische als de Nederlandse regering die een onderscheid maakt tussen echte Belgen en mensen met de dubbele nationaliteit.”

Urgentie 

Buitenlandse Zaken brengt daar tegenin dat de procedure met de drie mogelijke gevallen van urgentie er is gekomen op vraag van Marokko, dat overigens zijn tijd lijkt te nemen om al die urgenties te onderzoeken.

Samira Benallal: “Mijn zoon moest al weken terug aan het werk zijn. Men wacht op hem. We hebben alle attesten donderdag gemaild, en het blijft wachten, wachten, wachten. We kennen heel trieste gevallen, een oude man die net voor het dichtgaan van het luchtruim naar Marokko moest voor een familiale bespreking over een erfenis, die daar verder helemaal niemand meer heeft en nu maar moet zien te overleven. Overal, in de hele wereld, repatriëren landen hun burgers. Overal gelden dezelfde regels en procedures. Bemanningsleden stappen niet uit en dragende beschermende kledij. De mensen die worden gerepatrieerd, gaan bij aankomst onmiddellijk twee weken in quarantaine. Het kan voor iedereen, behalve voor Belgen met een dubbele nationaliteit.”

Midden mei?

Voor alvast 1.700 Belgo-Marokkanen is het nu wachten en mail checken om te zien of hun aanvraag is aanvaard en of er een vliegtuig komt. Voor de meer dan 3.000 anderen heeft Buitenlandse Zaken geen nieuws, wat in dit geval vooral slecht nieuws is.

Arnaud Gaspart: “Momenteel ziet het er niet naar uit dat de mogelijkheid bestaat om terug te keren. Wij beseffen dat dit een zware psychologische tol eist, dat wachten, maar dit was ook voor ons trial-and-error, zoals voor heel veel mensen in deze crisis. Ook Marokko zal op een gegeven moment zijn lockdownmaatregelen druppelsgewijs beginnen te versoepelen. We verwachten is dat dat ergens midden mei zal zijn.”

Samira Benallal: “Tegen die tijd zijn heel veel mensen hun baan gewoon kwijt. In alle verhalen die bij ons via Facebook binnenlopen, zit hetzelfde patroon. Ze gaan naar de Belgische ambassade en krijgen daar een variant te horen van ‘Trek uw plan’.”