Voorzitters CD&V, Open Vld en MR starten formatiegesprekken en gaan op zoek naar “bijkomende partners”, minderheidsregering van de baan

“Premier Sophie Wilmès en de voorzitters Georges-Louis Bouchez, Joachim Coens en Egbert Lachaert van de drie regeringspartijen MR, CD&V en Open Vld bedanken de socialistische voorzitters Magnette en Rousseau voor het werk dat ze geleverd hebben voor de vorming van een nieuwe regering”, klinkt het in de mededeling. “De regeringspartijen nemen er akte van dat het tijdens hun informatieronde niet mogelijk was onderhandelingen op te starten over de vorming van een nieuwe regering die de steun krijgt van een absolute meerderheid in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. De socialistische familie had een alternatief voorgesteld. Dat heeft niet de voorkeur van de betrokken partijen.”

Dat alternatief was een tripartite van socialisten, liberalen en christendemocraten. Maar die piste die Rousseau en Magnette na hun ‘snuffelronde’ van de voorbije weken voorstelden, heeft met 71 van de 150 Kamerzetels geen meerderheid.

De voorzitters van de drie huidige regeringspartijen zullen daarom “een opdracht opnemen om bijkomende regeringspartners te zoeken die zich willen aansluiten bij de huidige regeringspartijen om tot een parlementaire meerderheid te komen die een krachtdadig steun- en herstelbeleid zal voeren.” In tussentijd zal Wilmès met de huidige regering, “de Covid-19-crisis blijven bijsturen en een relanceplan voorbereiden”. De drie zullen hun werkzaamheden in nauw overleg met de premier uitvoeren, klinkt het.

Het was volgens het socialistische duo Rousseau en Magnette na hun ronde aan Wilmès om een volgende stap te zetten, maar zij hield de boot af bij gebrek aan consensus. Coens, Lachaert en Bouchez zullen daarom nu dus zelf het initiatief overnemen, terwijl Wilmès verder de regering leidt. De drie partijvoorzitters vertrekken vanuit de huidige minderheidsregering - die maar 38 zetels heeft - om de formatie verder te leiden. Die manier van werken werd de voorbije weken al nadrukkelijk naar voren geschoven door Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert.

Ook Coens zei na afloop van het overleg dat de komende weken “getest moet worden of er een meerderheid gevonden kan worden”. Of dat nog zin heeft na meer dan een jaar al hetzelfde te proberen? “We zitten nu in een andere situatie. Er is nog wat tijd. (...) Laat ons hopen dat de geesten rijpen op basis van de crisis die er geweest is. We willen het absoluut nog eens proberen, en in tussentijd is er een regering die werkt en het herstelbeleid mee kan voorbereiden.”

Waar het blauw-oranje initiatief dan uiteindelijk zal eindigen, is dus nog hoogst onduidelijk. De drie zouden zich tot de nationale feestdag op 21 juli de tijd geven om een basistekst over het herstelbeleid op te stellen en te kijken welke andere partijen zich aansluiten. “In elk geval is september de deadline, als het sneller kan, des te beter, en dat is de bedoeling.” Concreet zal er op twee sporen gewerkt worden, zei Coens. “Een over de inhoud, een ander over de samenstelling.”

In tussentijd gaat de huidige regering dan wel opnieuw in lopende zaken, aangezien de speciale corona-volmachten op 26 juni aflopen. “Ik zou toch graag tegen 21 juli tenminste een horizon hebben om tot een coalitie te komen. We kunnen het land niet in deze helse wachtkamer laten zitten”, aldus Bouchez tegenover de VRT. 

Tegen september, wanneer Wilmès opnieuw het vertrouwen moet vragen aan het parlement, zou de nieuwe regering dan echt van start kunnen gaan. Zo kan er nog een hele zomer door onderhandeld worden om het eventuele regeerakkoord op punt te zetten.

Vraag blijft wel of er in dat scenario wel een meerderheid gevonden kan worden, zoals de drie expliciet zeggen te willen. Daarvoor zal uiteindelijk in de praktijk toch teruggegrepen moeten worden naar of Vivaldi (paars-groen met CD&V), of paars-geel (met PS en N-VA als centrale as).

Volgens Lachaert zijn er wel al conclusies die getrokken kunnen worden uit het werk van Magnette en Rousseau. "Er is bijvoorbeeld een veto tussen Ecolo en N-VA, dan weet je dat dat niet kan. We moeten niet van nul herbeginnen, we kunnen starten met een aantal dingen waarvan we weten dat ze niet werken.” Of PS en N-VA ook echt niet samen in een regering kunnen, willen Lachaert, Coens en Bouchez “zelf nog verifiëren”. 

In elk geval is de piste van een minderheidsregering (voorlopig) dus van de baan. In de wandelgangen werd gisteren nog opgemerkt dat een minderheidscoalitie van de huidige drie regeringspartijen aangevuld met N-VA en cdH zelf ook aan 68 zetels komt, niet veel minder dan de tripartite met socialisten en zonder N-VA. En als die optie kon, waarom dan niet ineens een Zweedse minderheidsregering, was de redenering van bijvoorbeeld Bouchez voor aanvang van het overleg nog.  “Als men zegt dat een minderheid aanvaardbaar is, dan geldt dat ook voor andere minderheden”, klonk het. Vraag zou in dat scenario uiteraard nog altijd zijn welke partij bereid zou zijn gedoogsteun te leveren.

Langs Franstalige kant was er wel wat meer animo. Het kleine cdH, goed voor vijf Kamerzetels, steunde het socialistische voorstel gisteren meteen, en Bouchez wilde het evenmin meteen in de prullenbak gooien. “Het is niet de eerste keuze, maar als er echt geen andere optie is, waarom niet”, verklaarde hij vanmorgen opnieuw bij LN24. “Maar eerst moet aangetoond zijn dat er echt niets anders kan, en dat is nog niet het geval.” 

Bouchez haalde ook het neologisme ‘relatieve meerderheid’ aan, waarmee Rousseau en Magnette gisteren hun voorstel probeerden te verkopen. Volgens die twee laatsten zou de tripartite weliswaar een minderheid in de Kamer hebben, maar zouden alle oppositiepartijen als Vlaams Belang, Groen en PVDA/PTB al moeten samenwerken om een alternatieve meerderheid te vormen. Aangezien dat bijzonder onwaarschijnlijk is, hebben in hun ogen de regeringspartijen dan de ‘relatieve meerderheid’.  

Bouchez was het eens met die redenering. Hij herinnerde er bij LN24 aan dat er in de Kamer “30 populisten zitten”, doelend op het Vlaams Belang en de PVDA/PTB die nooit zullen meeregeren. “Je zou dus soms eerder rekening moeten houden met 120 Kamerzetels dan met 150" om aan een meerderheid te komen. 

Lees ook:

- Tripartite stuit op oorverdovende stilte bij Open Vld en CD&V

- Onze opinie. Ze zijn zo bang, meneer, mevrouw. In Vlaanderen voor extreemrechts. In Wallonië voor extreemlinks

- De ‘klassieke tripartite’ als laatste redmiddel om uit de impasse te geraken? “Het is dit of verkiezingen”