‘De wanhoop is de Wetstraat binnengeslopen’: Carl Devos over de formatie

Wat nu?

“Zoals verwacht start de koning een consultatieronde met de partijvoorzitters. Dat geeft hem even tijd, maar het is duidelijk dat hij snel een beslissing zal nemen en mogelijk morgen al iemand wil aanduiden. 17 september zal er verschroeiend snel zijn. Op die dag vraagt Sophie Wilmès (MR) opnieuw het vertrouwen aan het parlement. Het is intussen zo goed als uitgesloten dat we tegen dan een nieuwe regering hebben, maar mogelijk hebben we dan tenminste al uitzicht op wie er in de regeringsploeg zal zitten.”

Wat zijn de opties van de koning?

“Hij kan nog altijd het ontslag van de preformateurs De Wever en Magnette weigeren, al lijkt die kans me eerder klein. Dat wil niet zeggen dat paars-geel, de piste waarop de twee werkten definitief, begraven is. Er is nog nooit een piste finaal dood verklaard. Ook vandaag hoor je: alles is nog mogelijk. Dat is het drama van deze formatie. Na meer dan een jaar praten zou je toch denken dat al een groot aantal mogelijkheden is geprobeerd en uitgesloten? Let wel, er zijn al heel wat gesprekken geweest, met technische voorbereiding en al. Eens de echte onderhandelingen starten, kan er wel vaart gemaakt worden.”

Is het dan tijd om premier Sophie Wilmès (MR) aan te duiden?

“Veel hangt af van de MR, want die weigerden tot voor kort. Het is Wilmès die straks het vertrouwen vraagt aan het parlement, je zou kunnen zeggen dat het dan ook aan haar is om met een oplossing te komen. Bovendien heeft zij als regeringsleider heel wat vertrouwen en legitimiteit. Maar in dat geval zou je wel iemand hebben die de formatie kan leiden, maar dan heb je nog geen antwoord op de vraag welke richting ze uitgaat: toch paars-geel, Vivaldi of een afspiegelingsregering (met dezelfde partijen die in Vlaanderen en Wallonië besturen, RW)? Een andere optie is om nu voluit voor Vivaldi te gaan, door bijvoorbeeld een blauw-groen voorzittersduo aan te duiden. Eerder Meyrem Almaci (Groen) samen met Georges-Louis Bouchez (MR). Voor Egbert Lachaert (Open Vld) zou het geen cadeau zijn om samen met Jean-Marc Nollet (Ecolo) aan de slag te moeten. Hij heeft altijd grote reserves geuit tegenover paars-groen en meer in het bijzonder tegenover Ecolo.”

Heeft Vivaldi dan nog kans op slagen?

“Het is afwachten hoe de CD&V zich opstelt. Zijn de christendemocraten bereid om de Vlaams-nationalisten te lossen? Zij hebben altijd gevraagd dat eerst de PS en de N-VA samen een regering probeerden te vormen. Dat hebben De Wever en Magnette gedaan en dat is mislukt. In die zin is hun poging zeer nuttig geweest: voor het eerst sinds de verkiezingen hebben de twee grootste partijen de leiding in handen genomen. Nu dat geen succes heeft opgeleverd, ligt de weg weer open voor iets anders. Tegelijk is de Open Vld zeker nog niet overtuigd en is Vivaldi niet even evident voor sp.a. De relatie van de Vlaamse socialisten met Bouchez en met de groenen is niet goed. Een minderheidskabinet met de klassieke tripartite kan ook nog altijd.”

Alles kan nog, maar niets lijkt echt realistisch.

“De wanhoop is de Wetstraat binnengeslopen. Ooit moet het toch lukken? Ik pleitte eerder al voor een ‘extern figuur’: een politieke ancien, buiten het beperkte kliekje van voorzitters die de voorbije maanden voortdurend op elkaars lip zaten. De relaties zijn verzuurd. Misschien is het wel tijd voor een soort bemiddelaar? Links en rechts hoor je het steeds meer over nieuwe verkiezingen gaan. Hoe nadrukkelijker die geluiden worden, hoe meer de onderhandelingen in gevaar komen. Niemand zal nog bereid zijn om water bij de wijn te doen. En dat is het probleem nu al: iedereen kijkt naar welke toegevingen ze moeten doen, niet naar wat ze, mits de nodige compromissen, kunnen realiseren. Als ze in dat straatje sukkelen, dat ze dan ook maar meteen verkiezingen organiseren, en niet uitstellen tot volgend jaar zoals Lachaert suggereerde. Desnoods verspreid over verschillende dagen, om alles coronaproof te maken.”