Lessen LO verminderen komend schooljaar? “Geen enkele leerachterstand rechtvaardigt schrappen van beweging”

Alle leerlingen - kleuter-, lager en middelbaar onderwijs - gaan op 1 september weer naar school. Maar door de coronacrisis hebben heel wat kinderen wel leerachterstanden opgelopen. Een ‘gewoon’ schooljaar zit er volgens onderwijsexpert Wouter Duyck (UGent) dan ook niet in. Hij stelt voor om af te wijken van de standaard lessentabellen en klassen te herverdelen in niveaugroepen.

De professor cognitieve psychologie en onderwijsspecialist pleit voor een ‘gerichte remediëring’. Eerste stap: een correcte diagnose stellen. Met andere woorden: toetsen organiseren om het effect van corona op de leerachterstand te kennen. De volgende stap: keuzes maken tussen vakken én leerlingen. “Blijkt er een probleem met lezen in het tweede leerjaar? Wijk dan af van de vaste lessentabellen. Spendeer meer uren aan lezen en verminder bijvoorbeeld tijdelijk de lessen LO”, oppert Duyck. 

Die uitspraak is echter bij twee bewegingsexperts stevig in het verkeerde keelgat geschoten.

Leen Haerens, hoofddocent Sport Pedagogiek aan de vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen van de UGent, schrijft in een brief aan onze redactie dat ze de suggestie “met verbazing heeft gelezen”. “Collega Wouter Duyck gaat hier voorbij aan een aantal essentiële onderwijskundige principes en wetenschappelijke bevindingen.” Haerens verwijst naar meerdere studies die aantonen dat kinderen zich langer kunnen concentreren en betere leerprestaties kunnen neerzetten als ze meer bewegen. “Het is helemaal niet zo zeker dat het vervangen van een uurtje LO door een extra uurtje lezen het gewenste leerresultaat zal teweegbrengen, wel integendeel.”

“Ten tweede is het nog maar de vraag hoe leraren en ouders kinderen zullen kunnen blijven motiveren voor lezen, wanneer ze hiervoor vakken moeten missen waar ze het sterkst in zijn”, vervolgt ze. “Misschien ben jij ook al eens leesouder in het tweede leerjaar geweest? Dan heb je wellicht aan den lijve ondervonden hoeveel inspanning een half uurtje lezen van sommige kinderen vraagt. Het is dus nog maar de vraag of je het enthousiasme voor lezen aanwakkert door extra uurtjes lezen in te lassen? Is het niet juist krachtiger om in te zetten op de sterktes van kinderen?”

Verder argumenteert Haerens dat ook een les bewegingsopvoeding “tal van kansen biedt om taalvaardigheid bij te brengen”. “Denk maar aan kleuters die via beweging begrippen zoals boven, onder, op, naast, eerste, laatste, … ontdekken. En leerlingen lager onderwijs die binnen een les LO tekst en pictogrammen interpreteren wanneer ze met taakkaarten of kijkwijzers aan de slag gaan.”

“Geen enkele leerachterstand rechtvaardigt het schrappen van beweging”, aldus de hoofddocent. “Een veel belangrijkere vraag is hoe een leerachterstand voor de vaardigheid ‘lezen’ bij een leerling kan geremedieerd worden binnen de bredere schoolcontext, zonder hierbij leesmoeheid bij de leerling te veroorzaken. Het in de weegschaal leggen van verschillende vakken is niet meer van deze tijd. Laat de school de rijke omgeving blijven waar kinderen hun sterktes leren ontdekken, waar leraren over vakken heen samenwerken, zodat leerlingen niet louter op cognitief, maar ook op sociaal, muzikaal, affectief, creatief en fysiek vlak kunnen doorontwikkelen.”

Ook prof. dr. Peter Iserbyt, hoofddocent aan de KU Leuven en Verantwoordelijke Educatieve Master Lichamelijke Opvoeding, reageert in een brief. “Met het verminderen van lessen lichamelijke opvoeding wordt hier dus eigenlijk afschaffen bedoeld, aangezien in zowel het lager als secundair onderwijs gemiddeld slechts twee lesuren (twee keer 50 minuten) per week voor LO gereserveerd worden. Veel vermindering zit er dus niet in. Opbrengst evenmin.”

Iserbyt stelt dat het idee geen nieuw gegeven is. “In de Verenigde Staten werd, onder invloed van de ‘No Child Left Behind Act’, lichamelijke opvoeding in vele deelstaten gereduceerd of zelfs geschrapt ten voordele van vakken zoals lezen en wiskunde.” Onderzoek is volgens de professor duidelijk: het schrappen van lichamelijke opvoeding leidt niet tot een verhoging van de schoolse prestatie in andere domeinen. “Integendeel. Een toename van de lestijden lichamelijke opvoeding blijkt vaak de schoolse prestatie te promoten.”

Iserbyt wijst er verder op dat veel kinderen tijdens de lockdown minder aan sport hebben gedaan, terwijl lessen LO hen net helpen de nodige motorische competenties te ontwikkelen voor een fysiek actieve levensstijl. 

“De motorische achterstand die vele kinderen in deze lange periode van fysieke inactiviteit hebben opgelopen is dramatisch, en verdient zeker evenveel aandacht als de cognitieve achterstand. Vele ouders hebben hun kinderen nog nooit zoveel weten zitten, liggen, of hangen als tijdens de coronacrisis.” Leerkrachten LO wacht hier net een belangrijke taak, stelt hij.

“Lichamelijke opvoeding is een basisvak en verdient haar plaats in het schoolcurriculum, zeker in tijden van corona. De groeiende obesitas bij schoolgaande kinderen en het belang van motorische vaardigheid maken het reduceren of elimineren van lichamelijke opvoeding ‘not done’”, aldus de hoofddocent. “Integendeel, directies en leerkrachten doen er best aan de uren LO voldoende te bewaken, om zo te garanderen dat alle kinderen hun recht op kwalitatieve motorische instructie niet verliezen. De publieke gezondheid van een opkomende generatie staat immers op het spel.”

Lees ook:

Alle kinderen en scholieren kunnen voltijds naar school op 1 september

Terug naar school in september met code geel: dit betekenen de kleurcodes

Ben Weyts: “Alle scholen sluiten, was ondoordacht. Dat laat ik nooit meer gebeuren” (+)

Dit is wat corona (niet) doet bij kinderen: minder vaak positief, minder ernstige symptomen en amper besmettingen op school