Opwarming verdrijft vogels massaal en sneller dan gedacht uit de tropen
Een tropische vogel moet tegen een beetje warmte kunnen. Maar het is hem snel te veel: onderzoekers hebben ontdekt dat watervogels rond de evenaar sneller reageren op de opwarming van de aarde dan vogels uit regionen met een gematigder klimaat. De stijgende temperaturen verdrijven vogels uit de tropen, massaler en sneller dan gedacht.
Dat zijn de bevindingen van een internationaal team van onderzoekers van de Universiteit van Queensland in Australië. Zij analyseerden meer dan 1,3 miljoen telgegevens die sinds 1990 zijn verzameld van 390 soorten watervogels. Tot de onderzochte vogels horen onder meer diverse soorten meeuwen, sterns en alken, alsmede pelikanen, genten, aalscholvers, reigers, rallen, ibissen, ooievaars en eenden. De meeste van de onderzochte soorten zijn trekvogels.
Bij stijgende temperaturen bleken de populaties van deze vogels op lagere breedtegraden (dus dichter bij de evenaar) in omvang te dalen, terwijl ze toenamen op hogere breedtegraden. Deels komt dat doordat ze in de warmste streken al aan het maximum zitten dat hun fysiek toelaat; een kleine temperatuurstijging is dan al desastreus. In gematigder streken is de bandbreedte waartussen de vogels kunnen overleven groter. De grote beweging gaat van de evenaar af, in de richting van de beide polen van de aardbol. Volgens de onderzoekers is dit zeer waarschijnlijk het gevolg van klimaatverandering. Zij publiceerden hun resultaten maandag in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Climate Change.
Gevoelig
Met dit onderzoek denken de wetenschappers aan te tonen dat klimaatverandering een grote invloed heeft op de (plaatselijke) biodiversiteit. Dat komt overigens niet alleen door klimaatverandering: sommige vogelsoorten worden ook al bedreigd door menselijke factoren als de jacht en het verdwijnen van hun natuurlijke leefgebieden.
Volgens de onderzoekers van de Universiteit van Queensland vormt hun onderzoek een eerste daadwerkelijke bewijs voor wat al langer werd verondersteld over de invloed van klimaatverandering op de vogelstand en biodiversiteit.
Aanwijzingen waren er inderdaad al dat tropische vogels gevoeliger zijn voor opwarming van de aarde dan andere vogelsoorten. In 2014 ontdekten wetenschappers dat vogels in Papoea-Nieuw-Guinea veel preciezer de temperatuurstijging volgden dan vogels in gematigde streken.
In 2016 stelden andere onderzoekers al vast dat ook in Europa en Noord-Amerika vogelsoorten toe- en afnamen onder invloed van klimaatverandering. Zo nemen in Nederland de spotvogel en de matkop in aantal af. Maar in Noord-Europa nemen die soorten juist toe. Klimatologisch werd Nederland tegelijk aantrekkelijker voor de bijeneter en de Cetti’s zanger. Dit voorjaar werd in de Noord-Hollandse duinen een eerste broedgeval gemeld van de hop, een vogel die voornamelijk in Zuid-Europa leeft en broedt.
Of soorten door klimaatverandering ook echt zullen verdwijnen, viel nog niet te voorspellen, omdat dat langduriger onderzoek vereist.