Waar staan we met ontwikkeling van coronavaccin? En wie krijgt het als eerste toegediend?
CoronavirusWereldwijd wordt er gezocht naar een vaccin tegen Covid-19. Het kandidaat-vaccin dat AstraZeneca probeert te ontwikkelen, kreeg een tegenslag te verwerken en staat momenteel on hold. De wijdverspreide berichtgeving rond vaccins noopte het Nationaal Crisiscentrum op zijn wekelijkse persconferentie tot het scheppen van klaarheid. Hoe werkt vaccinatie precies? Waar zitten we met de ontwikkeling van een vaccin? En wie zal het middel als eerste toegediend krijgen in ons land?
1. Hoe werkt vaccinatie precies?
Het principe van vaccinatie is om in contact te komen met een deel van het virus en afweer op te bouwen zónder erg ziek te worden. Het virusdeel dat men daarbij op het oog heeft, is niet levend en wordt het antigeen genoemd. In het geval van Covid-19 kozen de wetenschappers als antigeen voor een eiwit dat als een doorn uit de structuur van het virus steekt, het zogenoemde doorneiwit of spike protein.
Dit doorneiwit is de poort van het virus waartegen afweer wordt opgebouwd. Op deze manier wordt ook het griepvaccin samengesteld, legt interfederaal woordvoerder Boudewijn Catry uit. Na injectie van een vaccin zal ons lichaam op twee manieren kunnen reageren tegen een virus. Enerzijds worden antilichamen aangemaakt die specifiek dat onderdeel van het virus gaan neutraliseren. Anderzijds traint het de T-lymfocieten of afweercellen in ons lichaam om het virus selectief aan te vallen en verdere verspreiding te verhinderen.
2. Waar zitten we momenteel met de ontwikkeling van een vaccin?
Internationaal onderzoek heeft sinds het begin van de pandemie al tot meerdere kandidaat-vaccins geleid. Verschillende van deze vaccins hebben reeds ook het stadium van menselijke proeven bereikt. Deze studies worden sneller afgerond dan voor andere vaccins, erkent Catry. Daarbij worden echter geen risico's genomen omtrent de volgorde van de verschillende ontwikkelingsfases.
In de eerste fase van de ontwikkeling van een kandidaat-vaccin wordt de veiligheid getest. Tegelijk wordt ook de optimale dosis bepaald aan de hand van proeven bij enkele tientallen mensen. In de tweede fase wordt de reactie bij enkele honderden testpersonen vergeleken met de reactie bij reeds genezen Covid-19-patiënten. In de derde én cruciale fase kijkt men of testpersonen die in de gemeenschap met het “wilde, circulerende virus” in contact zijn geweest, beschermd zijn. Het gaat daarbij om duizenden proefpersonen, van wie een deel een placebo krijgt, ofwel een injectie zonder het vaccin zelf. Op deze manier kan grondig bewijs worden geleverd dat het vaccin echt werkt.
Momenteel zitten verschillende kandidaat-vaccins in deze laatste fase. Zo ook het vaccin dat wordt ontwikkeld door AstraZeneca. Vandaag raakte echter bekend dat de proeven onderbroken worden nadat een proefpersoon ongewenste bijwerkingen heeft vertoond. Een onafhankelijke commissie moet nu onderzoeken of de bijwerkingen toevallig zijn, of te wijten aan het kandidaat-vaccin. “Dit toont nogmaals aan dat de juiste procedures gevolgd worden en dat een vaccin pas op de markt komt als het veilig en effectief is”, aldus Catry.
Wereldwijd zullen tienduizenden mensen in verschillende studies gedurende circa zes maanden worden opgevolgd. Ook daarna zullen alle nationale en internationale autoriteiten de gevaccineerde mensen nauwlettend in de gaten houden. “Het eerste vaccin wordt in het voorjaar (van 2021, nvdr.) in België verwacht”, zegt Catry. Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) zal de doeltreffendheid en veiligheid van het vaccin in ons land van dichtbij opvolgen, in samenwerking met de eerstelijnsactoren, benadrukt het crisiscentrum.
3. Welke bescherming biedt vaccinatie?
Vaccinatie kan ons volledig beschermen tegen de ziekte of soms alleen maar de ernst van de symptomen verminderen, legt Catry uit. Los van individuele bescherming kan vaccinatie ook beletten dat we anderen besmetten. “Alleen de opvolging van de lopende studies zal ons kunnen vertellen welk type bescherming de Covid-19-vaccins bieden en voor hoelang.” Voor de mazelen, bijvoorbeeld, geldt er na vaccinatie bescherming voor het leven. Voor de griep moet de vaccinatie dan weer jaarlijks worden hernieuwd.
4. Wie zal als eerste het vaccin krijgen?
Catry wijst erop dat er aanvankelijk niet genoeg vaccins voorradig zullen zijn om alle Belgen die dat wensen in te enten. Er worden daarom prioritaire doelgroepen vastgelegd door de Hoge Gezondheidsraad.
In de eerste plaats gaat het om al het personeel in de gezondheidszorg. “En dit in de brede zin van het woord. Zodat zij kunnen blijven strijden tegen een mogelijke heropflakkering van de pandemie.”
Vervolgens komen diegenen aan de beurt die het meest kwetsbaar zijn voor een aanval van het virus. Denk aan 65-plussers (met of zonder extra risicofactoren) en mensen tussen 45 en 65 jaar met risicofactoren zoals suikerziekte, overgewicht, hoge bloeddruk of chronische longaandoeningen.
“Afhankelijk van de opvolging van de lopende studies en de behoefte op het terrein kunnen daar nog andere groepen bij komen.” Mensen met een laag risico op ziekte zullen pas ingeënt worden wanneer de prioritaire groepen gevaccineerd en beschermd zijn, benadrukt Catry. Zo kunnen we opnieuw een sterke verdedigingslinie opbouwen tegen Covid-19, klinkt het.
Catry wijst er ten slotte op dat er op dit moment geen vaccin is. De basismaatregelen in de strijd tegen het nieuwe coronavirus moeten dus nog steeds opgevolgd worden. Hij roept evenwel op om ook te “genieten van de activiteiten die binnen dit kader mogelijk zijn”. Want ook de mentale gezondheid heeft soms verzorging nodig in coronatijd.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Aarde absorbeert steeds meer zonne-energie: wat is de impact op de opwarming?
-
Livios
Last van de tuinomheining van je buren? Dit zijn de regels omtrent vergunning, plaatsing en onderhoud
Wil je jouw tuin omheinen met een tuinafsluiting? Of heeft je buur dat gedaan en ben je daar niet helemaal tevreden mee? Bouwsite Livios legt uit hoe de vork precies aan de steel zit wat betreft dit - soms heikel - onderwerp. -
PREMIUM
Baanbrekend onderzoek ontdekt hoe we astma mogelijk kunnen voorkomen in de toekomst: jouw belangrijkste vragen beantwoord
Naar lucht happen terwijl je snel en piepend ademhaalt. Iedereen kan zich wel iets voorstellen bij een astma-aanval. Een nieuw wetenschappelijk onderzoek in het vooraanstaande tijdschrift Science heeft nu aangetoond hoe de vernauwing van de luchtwegen zorgt voor ontsteking en slijm. Met deze nieuwe kennis kunnen we astma mogelijk voorkomen in de toekomst. HLN-wetenschapsexpert Martijn licht toe wat de wetenschappers precies zijn te weten gekomen in deze wetenschappelijk studie. -
-
PREMIUM
Grootste stap voorwaarts sinds de jaren 70: onderzoekers vinden manier om gevaarlijke infecties klein te krijgen
-
2
Hebben we dankzij de Maya’s dadelijk zelfs op Mars voldoende eten? Teelmethode uit oudheid heeft toekomst in de ruimte
Als we in de toekomst op Mars willen wonen, is een betrouwbare bron van zelfgekweekt voedsel een must. Het zou veel te duur en riskant zijn om te vertrouwen op leveringen vanaf aarde. Daarom experimenteren wetenschappers nu al volop met ‘ruimtelandbouw’, gewoon hier op aarde. -
PREMIUM
Neuroloog werpt licht op nieuwe studie over dementie: “Zo blijf je alle delen van je hersenen stimuleren”
Volgens een nieuwe studie is het mogelijk om het risico op dementie op latere leeftijd te voorspellen op basis van veranderingen in het brein in de decennia voordien. “Want tussen je 40ste en 65ste vinden er meer ontwikkelingen plaats in de hersenen dan eerst gedacht”, stellen wetenschappers. Neuroloog Tim Van Langenhove (UZ Gent) werpt zijn licht op het onderzoek én vertelt wat je zelf kan doen om het risico op dementie te verminderen. -
PREMIUM
El Niño is officieel ten einde: zal dit een impact hebben op onze lente en zomer?
-
Jobat
Wie krijgt vakantiegeld? Om welk bedrag gaat het? En wanneer wordt het uitbetaald?
-
PREMIUM
“Het maakt deze tumoren meer ‘gastvrij’ voor immuuncellen”: KU Leuven forceert doorbraak in onderzoek naar zeldzaam kankertype
Voor patiënten die strijden tegen de uiterst agressieve spierkanker leiomyosarcoma van de baarmoeder is de prognose vandaag zéér slecht. Maar wetenschappers aan de KU Leuven konden recent een veelbelovende doorbraak forceren. “Een derde van de mensen met uitzaaiingen zou in aanmerking kunnen komen voor onze behandelingsstrategie”, vertelt doctorandus Wout De Wispelaere. Hij doet de ontdekking uit de doeken en vertelt wat de volgende stappen nu zijn. -
Jobat
Werken op een feestdag: hoeveel extra loon mag je verwachten?
Een feestdag geeft recht op een betaalde vakantiedag, maar toch ligt het land niet plat: je kan nog steeds medische hulp krijgen, de politie staat paraat en ook op restaurant of café gaan behoort tot de mogelijkheden. Niet iedereen legt het werk dus neer. Mag jouw baas vragen om op een feestdag te werken, of kan hij/zij je daar zelfs toe verplichten? En krijg je dan een bijkomende financiële tegemoetkoming? Jobat.be zet je rechten en plichten op een rij nu mei - de maand met de meeste feestdagen - voor de deur staat. -
Update
Nobelprijswinnaar Peter Higgs (94), uitvinder van het higgsdeeltje, overleden