Lof voor aanpak coronavirus in Afrika: cijfers merkelijk lager dan in Europa, Azië en Amerika

Afrika doet het in verhouding verrassend goed wat het in toom houden van het coronavirus betreft. Tot nu toe stelde Afrika zo’n 1,4 miljoen gevallen en 34.000 coronadoden vast. Volgens de gegevens van het European Centre for Disease Prevention and Control is dat ruim onder de cijfers van Europa (4,7 miljoen gevallen en 220.000 overlijdens), Azië (9,7 miljoen gevallen en 180.000 overlijdens) en de beide Amerika’s (16 miljoen gevallen en 540.000 overlijdens).

Eind juli laaide ook in Afrika het virus weer fel op na versoepelingen van de lockdowns. De vrees bestond dat het continent met meer dan een miljard bewoners de volgende coronahotspot zou worden, maar dat heeft zich niet helemaal doorgezet. Afrika maakt op dit moment net geen 5 procent van alle bevestigde gevallen en 3,6 procent van alle overlijdens aan corona wereldwijd uit. 

In het BBC-programma ‘Newsday’ deed viroloog John Nkengasong de veronderstelling als zouden de coronabesmettingen en -doden in Afrika ondergerapporteerd zijn - dat er in realiteit dus veel meer gevallen zouden zijn dan officieel gedetecteerd - als “vals” af. Nkengasong staat aan het hoofd van de Africa Centres for Disease Control (CDC), het Agentschap voor Volksgezondheid van de 55 leden tellende Afrikaanse Unie. “We zullen misschien niet alle gevallen oppikken, net zoals dat in andere delen van de wereld gebeurt, maar we zien geen mensen doodvallen op straat noch massabegrafenissen op het continent”, aldus Nkengasong.

“Vroege interventies speelden een cruciale rol bij het beteugelen van de verspreiding van het virus”, gaf de directeur als verklaring. Van zodra de eerste gevallen bekend raakten, stelde Afrika meteen maatregelen in: van strenge lockdowns, zoals in Zuid-Afrika, tot minder strikte maatregelen, zoals in Ethiopië. Maar volgens Nkengasong ligt vooral een “gezamenlijke inspanning” aan de basis van de lage cijfers. Die was gericht op “opschaling van tests, contacttracing en, vooral, het dragen van een mondmasker”. “In vele landen, zoals in Ethiopië waar ik zelf woon, zal je bij het wandelen door de straten van Addis Abeba vaststellen dat bijna iedereen er een mondmasker draagt.”

Een andere reden die bijdraagt tot het inperken van Covid-19 in Afrika is de relatief jonge bevolking op het continent, weet dr. Nkengasong. En ze hebben er ook ervaring met contacttracing door ziektes als ebola, die in het verleden al delen van Afrika teisterden. “Dit virus waart rond in de gemeenschap, en zonder een sterke reactie en een sterke betrokkenheid van die gemeenschap maken we geen kans om het te bestrijden”, aldus nog Nkengasong.

Zuid-Afrika is van het hele continent het hardst getroffen door het virus. Het feit dat de cijfers daar nu in dalende lijn gaan, heeft een grote invloed op de statistieken van heel Afrika. Zuid-Afrika is goed voor bijna de helft van alle bevestigde gevallen op het continent, maar het test in verhouding ook veel meer. Dinsdag stond de teller van het aantal tests op meer dan vier miljoen op een bevolking van ongeveer 58 miljoen. Ter vergelijking: het continent in zijn geheel - met meer dan vijftig landen - brak een maand geleden door de grens van tien miljoen tests. Dat blijven, naar internationale normen, lage getallen voor zoveel inwoners. Als verklaring daarvoor wordt gewezen naar een gebrek aan testmateriaal en aan eigen productie in Afrika. Het continent zou het met andere woorden nog beter kunnen doen als het meer zou testen.

Intussen zijn meer en meer Afrikaanse landen aan het versoepelen en vrezen experts wel degelijk ook in Afrika voor een tweede besmettingsgolf.