Als er één stad is die het helemaal heeft gehad met Trump, dan is het zijn geboortestad New York

De stad dommelt nog wat als laat op zaterdagochtend, na vier dagen van post-electorale stress, ineens de kreten klinken, uit huizen en flatjes, de brownstones en woningbouwprojecten, de straten en parken, en binnen een paar seconden tien miljoen mensen weten: het is voorbij.

Wie nog niet buiten is gaat naar buiten, om dat nieuws te laten horen aan iedereen die het horen wil. Mensen whoehoe’en, auto’s toeteren, trompetten schetteren. Bij het hoekhuis waar een oudere vrouw maandenlang elke dag stipt om 7 uur ’s avonds naar buiten kwam om met koebellen te applaudisseren voor het verplegend personeel, op het laatst helemaal alleen, staat dezelfde dame, weer met de koebellen, nu zelf toejuicht door voorbijgangers. Iedereen zwaait naar iedereen, sommigen steken een vuist in de lucht, en op een brandtrap wiegt een vrouw zittend in de zon op Celebration, het feestnummer van Kool and the Gang. Een oudere zwarte man loopt langs en zegt: ‘Amerika is op de terugweg!’

New York is niet de enige plek in het land waar zaterdag spontane bevrijdingsfeesten losbarsten, als de inwoners horen dat Joe Biden volgens de projecties de Amerikaans presidentsverkiezingen heeft gewonnen. Ook in Philadelphia, Chicago, Los Angeles en tientallen andere grote steden dansen honderdduizenden Democraten in de straten. In Washington, natuurlijk, drommen duizenden samen rond het Witte Huis, waarnaar de president, na een potje golf in Virginia, aan het einde van de dag onder boegeroep en een haag van opgestoken middelvingers terugkeert. Maar in New York is het nog net iets anders, meer dan politiek – het is bijna persoonlijk.

‘Hij noemde New York een spookstad’, zegt Emile Spiegel, die met haar vriend naar het Grand Army Plaza in Brooklyn is gegaan, waar de triomfboog staat waarmee de stad anderhalve eeuw geleden het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog markeerde (‘Aan de verdedigers van de Unie’, staat er op het monument). ‘Kijk om je heen’, zegt ze, en wijst op de dansende mensen om haar heen. ‘Zijn dit spoken?’

Rocky

Uit champagneflessen spuiten de bubbels, en een stel koperblazers zweept de menigte op. Ze spelen Hit The Road Jack en We Are The Champions en het deuntje van Rocky. Er zijn in tegenstelling tot op Trump-rally’s nauwelijks vlaggen: één Biden/Harris-vlag, één regenboogvlag en twee Amerikaanse vlaggen, en maar een paar protestborden, zoals Ding Dong The Witch Is Dead - want de mensen komen vooral om feest te vieren nu, hun vrolijkheid is de boodschap.

Als je vraagt hoe mensen zich voelen krijg je te horen: Gelukkig. Opgelucht. Ontspannen. Eindelijk weer normaal. En: veilig.

‘Het voelt alsof ik eindelijk weer kan ademhalen’, zegt Cass (28). En Tyler Carter (31): ‘Het hele idee dat hij straks gewoon weg is, dat geeft al zoveel lucht – hij zat echt in de weg, als een dikke man met wie je in een kleine lift staat.’

Op weg hierheen liep een ouder echtpaar voorbij, breekbaar, zo’n stel dat je vroeger vaker tegenkwam, maar sinds corona niet meer: ze zijn letterlijk uit het straatbeeld verdwenen. Vandaag zijn ze terug. ‘Gefeliciteerd’, zegt iemand tegen hen, en de dame antwoordt: ‘Gefeliciteerd aan ons allemaal’, en zwaait dan naar een auto, waarin iemand deinend toeterend achter het stuur zit. ‘Fuck Donald Trump’, klinkt eruit – een hit die je overal in Amerikaanse steden hoort, zeker vandaag.

Het is geen dag voor lange gesprekken. Mensen hebben geen zin om de verkiezingen te gaan evalueren, om te vertellen waarom ze Biden niet de ideale president vinden, om te speculeren over Trumps overgave, ze hebben al hun aandacht nodig voor dit moment. Als je vier jaar hebt gewacht, ga je niet meteen vier jaar vooruit kijken. ‘Dit is echt’, zegt iemand. ‘Tenminste, voor nu. Wat morgen gebeurt zien we dan wel weer.’

Als er een stad is die het helemaal heeft gehad met Donald Trump, is het zijn geboortestad (of althans, grote delen daarvan – er zijn ook wijken die wel op hem hebben gestemd, zoals Staten Island en de oude Ierse en Italiaanse wijken van Brooklyn en Queens). Nadat het zwaar werd getroffen door het coronavirus kwam New York vrijwel tot stilstand door een gedeeltelijke lockdown. Daar kwamen toen de Black Lives Matter protesten nog bovenop, die een paar dagen in rellen uitmondden.

Trump verhuisde naar Florida en kwam nooit meer terug, maar schilderde de stad af als een Democratisch afvoerputje, een ‘anarchistisch district’, waar relschoppers en criminelen vrij spel zouden hebben. Trump dreigde de geldkraan dicht te draaien, in een tijd dat de stad, die jarenlang de federale kas van Amerika heeft gespekt, die steun juist hard nodig heeft. ‘New York gaat naar de hel. Stem Trump!’, twitterde hij vorige maand.

Masker

‘We laten nu zien dat we er nog zijn’, zegt Chris Mirigliani (36), bij de triomfboog in Brooklyn. ‘Deze stad was het epicentrum van de pandemie, en kijk om je heen: iedereen draagt een masker, iedereen doet wat er moet gebeuren om weer terug naar de normale situatie te kunnen gaan. Daar helpt het vertrek van Trump ook bij.’

‘Waarom ik feest vier? Omdat, allereerst, het fatsoen wordt hersteld. Er moeten nog een miljoen andere dingen gebeuren, maar dit is het begin. En, heel belangrijk: Amerika is een plek voor iedereen, een idee dat de afgelopen vier jaar ernstig is aangetast. Er is geen betere plek om dat herstel te vieren dan New York, waar de hele wereld bij elkaar komt.’

‘We hebben de aanzet gezien van fascisme, racisme, totalitarisme, en al die ismen zijn nu verworpen’, zegt Emile Spiegel. ‘Dat zijn stuk voor stuk redenen om nu feest te vieren. Ik ben Joods. Het eerste wat ik deed toen ik het vanochtend hoorde: ik belde mijn oudtante. Zij was zo gelukkig – zij en mijn grootouders ontvluchtten Europa vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Ze zag nu hier iets gebeuren waarvoor zij destijds is gevlucht. We voelen ons allemaal een stuk veiliger vandaag.’

Bij Mexicaans restaurant Mezcal’s voor de deur staat Eric ‘the American’, zoals hij zich noemt, met een grote rood-wit-groene ratel. Elke keer als er een auto toetert draait hij hem rond – waarna alle klanten op het buitenterras mee joelen. ‘Wat ik voel, is totale ontspanning’, zegt hij. ‘Ik heb vier jaar gewacht op deze dag. Dat ik niet meer bang hoef te zijn voor wat hij nu weer gaat zeggen. Of mij dat persoonlijk raakte? Natuurlijk nam ik het persoonlijk. Elke belediging is toch persoonlijk?’ Hij zwiert met zijn ratel. ‘Voor alle herrie die hij heeft gemaakt, moeten wij nu lawaai maken. We hebben vier jaar om uit te wissen.’