Topdokters roepen op: ‘Versoepelen voor eindejaar, doe het niet’

Toen MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez twee weken geleden opriep om kerst “toch niet op Skype te vieren”, was Sabeth De Waele daar op z’n zachtst gezegd niet blij mee. Ze waarschuwde toen voor een “kerstgolf” op de afdelingen intensieve zorg “die we niet gaan kunnen opvangen”.

Is de situatie intussen wat houdbaarder geworden, is er wat ademruimte?

Sabeth De Waele (UZ Brussel): “Op intensieve is het nog enorm druk, we zitten nog altijd boven de top van de eerste golf. De curve ging gestaag naar beneden, maar nu lijkt ze eerder op een bergketen dan op een berg. Misschien is dat te verklaren door de heropening van de scholen. In heel het land blijft het een enorme spreidstand op intensieve. Hier merken we de voorbije dagen weer een lichte stijging qua opnames, na een duidelijke daling.”

“Ik begrijp de teleurstelling inzake Kerstmis. Kerst is emotie en ik ben ook een emotioneel mens, maar toch vooral als ik het lijden van patiënten en hun familie zie. Hadden we in september niet versoepeld, zou de tweede golf niet zwaarder geweest zijn dan de eerste en hadden we op een andere manier kunnen vieren. Ik vind het positief dat de meeste mensen kerst en nieuw dit jaar anders willen vieren (volgens de motivatiebarometer van de UGent is een scenario met de huidige regel van één knuffelcontact ongeveer even populair als wanneer er twee of vier bezoekers toegestaan zouden zijn, red.). De mensen hebben het begrepen: als we nu ons best doen, dan kunnen we volgend jaar met z'n allen rond de kersttafel. Zonder lege stoelen."

Geert Meyfroidt (UZ Leuven): “Hier is evenmin sprake van ademruimte. Wij zitten ook nog boven de piek van de eerste golf, toen we nog lang niet aan versoepelen dachten. Ook aan de kant van niet-Covid-patiënten is het heel druk. Het heropenen van de scholen was een versoepeling waarvan we het effect nog afwachten.”

“Persoonlijk vind ik het óók erg dat we niet met de hele familie kunnen samenkomen, maar het is de realiteit. Heel wat ziekenhuizen zitten nog boven hun capaciteit. De 2.000 bedden op intensieve die we hebben vrijgemaakt, voor zowel Covid- als voor niet-Covid-patiënten, daarmee hebben we van een lagere kwaliteitsstandaard de norm gemaakt. Dat is niet ideaal.”

“De situatie is nog altijd abnormaal, met heel zieke patiënten die slechts druppelsgewijs het ziekenhuis verlaten. We hebben ook angst voor een derde golf, want die zou de niet-Covid-zorg wegduwen. Je zal het maar meemaken dat je een kankerdiagnose krijgt, de chirurg vraagt wanneer hij kan opereren en 'ik weet het niet' te horen krijgt. Het is al twee keer gebeurd, een derde keer zou catastrofaal zijn. Slechts enkele stemmen roepen om versoepelingen, maar die klinken luid. Hoopgevend is dat mensen met creatieve ideeën komen: ga wandelen, drink iets rond een vuurtje, buiten en op afstand.”

Traditioneel neemt ook het zorgpersoneel vakantie tijdens de eindejaarsperiode. Zal dat dit jaar lukken?

De Waele: “Wij kunnen geen vakantie nemen en het zal nog acht weken duren voor we de aantallen op intensieve weer binnen normale perken krijgen. We hebben alle intensivisten en verpleegkundigen continu nodig. Voor artsen zit er geen vakantie in tot begin volgend jaar en dat is al zo sinds februari. Dat weegt zwaar, ook op onze gezinnen en families. Hier werken 3.700 mensen van wie we er veel van de feestdis moeten weghouden. Maar ik pleit niet voor mijn kerst. Ik wil dat minder patiënten de feesten in de kliniek moeten doorbrengen.”

Meyfroidt: “Hopelijk kunnen we nog voor kerst de achterstand beginnen weg te werken, maar dat betekent dat ook het werk maar doorgaat. Anderzijds kan je de zaak niet blijven uitwringen. Mensen moeten kunnen recupereren, want je wil geen uitgeputte artsen en verpleegkundigen aan je bed. Waarschijnlijk zullen pas tegen komende zomer de vaccincampagnes echt uitgerold worden en dat betekent dat het nog lang moeilijk zal zijn. We zullen tot dan rekening moeten houden met mogelijke nieuwe uitbraken.”

Hoe desastreus waren de gevolgen van voorgaande versoepelingen in de ziekenhuizen?

Meyfroidt: “De versoepelingen van juni en juli waren een begrijpelijke fout, maar ze hebben ervoor gezorgd dat we het virus niet diep genoeg hebben onderdrukt. Onbegrijpelijk waren de versoepelingen van september, toen we cijfers hadden op basis waarvan andere landen net verstrengden. De Oude Markt in Leuven zat toen vol, het academiejaar begon, je had kotfeesten. Duitsland en Ierland hebben toen verstrengd met lagere cijfers dan de onze. Ierland gooide alles dicht en heeft het virus nu onder controle.”

“Omdat we het zo ver hebben laten komen, moeten we nu dieper en langer volhouden. Gelukkig communiceren onze beleidsmakers nu duidelijk, zoals premier De Croo die zegt dat we met kerst een eventuele derde golf zullen maken of kraken. Het is geen prettige boodschap, maar wel goede communicatie en ik heb het gevoel dat de mensen dat begrijpen.”

In Nederland ligt een voorstel op tafel om mensen te adviseren nog minder mensen te zien voordat met kerst de grootouders op bezoek komen, in Duitsland stellen de deelstaten voor dat iedereen voor en na de feestdagen in zelfisolatie gaat. Zijn dat goede ideeën?

De Waele: “Elk land maakt zijn eigen rekening, maar dit zijn verdoken versoepelingen. Voor versoepelingen is de tijd pas rijp, als het reproductiecijfer laag genoeg is. Enkel vieren met min-40-jarigen, omdat die zelden ernstig ziek worden en je zo met broers en zussen kan samenkomen? Ook een verdoken versoepeling, en ik zie heus wel jonge mensen die er erg aan toe zijn.”

Welk advies zou u het Overlegcomité geven dat vrijdag samenkomt?

De Waele: “Kijk naar de cijfers en beslis met rede, niet met emoties.”

Meyfroidt: “Zij weten hoe erg het is in de ziekenhuizen. Ik heb er vertrouwen in dat men er alles aan zal doen om te vermijden dat we naar een derde golf gaan.”