‘Ik haal mijn moeder hier weg’: Mols rusthuis onder vuur voor gebrekkige zorg

Een gure middag in Mol, parel van de Kempen. Een man in een versleten grijs joggingpak stapt woon-zorgcentrum Hemelrijck buiten, sjouwend met dozen en tassen. In een van de dozen ligt een dekentje, een vergeeld schilderijtje en een pak sinterklaaskoekjes. Half leeg. Hij heeft zojuist een van zijn ouders verloren. ‘Covid, wat anders?’, klinkt het stug. Zwijgend laadt de man de spullen in de koffer van zijn auto. Loopt dan weer naar binnen om de rest te halen. Het dekentje hangt half uit de achterbak.

De corona-uitbraak in huize Hemelrijck die na het sinterklaasfeest op 4 december ontstond, is en blijft een opvallend verhaal. Toen de sint enkele dagen na zijn bezoek positief testte op Covid-19, ging een tragische bal aan het rollen: het feest bleek een superverspreidingsevenement te zijn geweest. Wat een fijne dag had moeten worden voor de bewoners eindigde in een ware nachtmerrie. 

Een week na het sintbezoek werden er 75 besmettingen vastgesteld op een totaal van 179 bewoners, op 13 december vond het eerste overlijden plaats. Inmiddels zijn er 27 bewoners overleden en 88 positief getest. Van de 130 medewerkers zijn er 40 besmet. Die explosieve uitbraak kan volgens microbioloog Herman Goossens (UAntwerpen) mogelijk verklaard worden doordat de mutatie D614G in het virus zat. Wellicht is die variant besmettelijker.

De directie van Hemelrijck zweeg in alle talen. Vragen van ongeruste familieleden van bewoners werden niet of laat beantwoord en ook de media botsten op een muur van stilzwijgen.

Tot de nabestaanden van de overleden Angèle Lenaerts bekend maakten dat ze een klacht zouden indienen bij het Agentschap Zorg & Gezondheid wegens nalatigheid. De klacht is gericht aan de groep Armonea, de commerciële uitbater van wzc Hemelrijck. Al snel kwam de directie dan toch met een reactie. Via een persbericht uitte het bestuur zijn medeleven aan de getroffen families.

Joris Moonen van Zorg & Gezondheid laat weten dat er nog geen klacht bij hen is ingediend over Hemelrijck. “We hebben wel beslist een crisismanager aan te stellen in het woon-zorgcentrum. Niet als sanctie maar als ondersteuning.” Het aantal besmettingen in de woon-zorgcentra is, op een paar uitschieters na, nog altijd licht dalend, beklemtoont de woordvoerder.

Gebrek aan communicatie

Als we bij Hemelrijck aanbellen en vragen of we directrice Greet Moonen kunnen spreken, worden we afgewimpeld: “De directie kan u niet te woord staan maar zal deze avond een nieuw persbericht uitsturen,” zegt de dame die in deuropening verschijnt. Zo gaat het dus al een maand lang.

Een auto stopt voor de ingang. De vrouw die uitstapt komt wat kleren brengen voor haar moeder: “Ze zit hier nog maar net, vlak voordat de bom barstte. Ze is een van de 32 bewoners op haar afdeling die niet besmet zijn maar het gaat niet goed met haar. Door omstandigheden kan ze momenteel niet meer lopen. Ze is ook al 90.” De dochter maakt zich zorgen: “Ik begrijp dat het personeel het extra druk heeft met alle zieken maar is dat een reden om gezonde bewoners te verwaarlozen? Het personeel krijgt bovendien steun van het lokale ziekenhuis, het Rode Kruis en van defensie.”

De zorgverleners hadden haar moeder ’s avonds in de zetel gezet, klinkt het. “Omdat ze niet in staat was zelf op te staan, belde ze een aantal keren om naar bed gebracht te worden. Niemand kwam. ’s Morgens zat ze nog altijd in de zetel.” Het blijft even stil. Ze wil liever niet dat we haar naam vermelden, zegt de vrouw. “Ik ga mijn moeder hier weghalen. Er loopt een aanvraag bij een ander rusthuis maar daar is een tijdelijke opnamestop. Ik hoop dat ze over twee weken weg kan.”

De communicatie met de directie kwam veel te laat op gang, vindt de vrouw. “Er is een app voor familieleden waarin we de toestand kunnen volgen. Twee dagen geleden werden we op de hoogte gebracht dat de een of andere hoge pief van de Armonea-groep erbij was geroepen om orde op zaken te stellen. Dat is redelijk laat, drie weken na de uitbraak.”

Ze heeft vandaag de factuur gehad voor de huur van haar moeder: “2.000 euro per maand is veel geld als je iemand de hele nacht in de zetel laat zitten, niet?”

Er zijn uiteraard genoeg zorgverleners die wel hun uiterste best doen, nuanceert ze dan. “Maar er zijn er ook die hun job uitvoeren en zich verder nergens iets van aantrekken. Daar is de directie verantwoordelijk voor.”

Schrijnend

Over Hemelrijck zingen al langer klachten rond op sociale media. Van bewoners die ’s avonds belden omdat ze naar het toilet wilden zonder dat er iemand kwam kijken. Met alle gevolgen van dien. Van oudjes die de hele nacht aan hun lot werden overgelaten. Op Facebook delen verschillende familieleden hun ervaringen. ‘Gebrekkige communicatie en totale onverschilligheid’ lezen we. ‘Zelfs de basiszorgen zijn er niet.’ Andere Armonea-residenties krijgen soortgelijke kritiek.

Hoewel er geen bezoek is toegestaan in Hemelrijck, mag de familie wel spullen brengen of halen. Een man van een jaar of zestig wandelt ons voorbij. Hij heeft een tas met kleding bij zich. Voor zijn tante, vertelt hij. Hij is het enige familielid dat ze nog heeft. Ook hij maakt zich ongerust: “Mijn tante is niet ziek, gelukkig. Maar toen het nieuws over de coronabesmetting uitkwam, moest ik vijf dagen wachten op contact met haar. Ik belde elke dag maar de telefoon was telkens bezet. Bleek dat ze naar een andere verdieping was gebracht. Nu, dat is begrijpelijk, ze moesten alles anders inrichten vanwege corona. Maar intussen zit mijn tante daar en kijkt niemand naar haar om. Ze wordt niet verzorgd, heeft niet eens een kam om haar haren een beetje te fatsoeneren. Nadat ze naar een andere verdieping werd gebracht, duurde het vijf dagen voor ze schone kleren kreeg. Die ik dan nog moest kopen omdat in haar eigen kamer een coronapatiënt lag. Ze brengen haar eten, medicijnen en dat is het.”

Intussen staat een familielid aan het raam te bellen. Binnen zit haar moeder, zegt Sonia Vanbroekhoven. Van haar horen we een ander verhaal: “Ik heb geen negatieve ervaringen. Als ik bel en om mijn moeder vraag, krijg ik haar altijd snel aan de lijn. Ook ’s avonds lukt het om met haar te praten of op bezoek te gaan. Mijn moeder is positief getest maar niet ziek.” Ze wijst naar de oude dame achter het raam die ons stralend toelacht. Sonia kent de verhalen over verwaarloosde bewoners: “Spijtig dat dit gebeurt maar het personeel waar ik mee te maken krijg, gedraagt zich correct. Ik kan echt niet anders zeggen.”

’s Avonds stuurt de directie van Hemelrijck een nieuw persbericht: ‘Hemelrijck erkent dat de communicatie met de familieleden de afgelopen weken niet altijd vlekkeloos verliep. We doen als team ons uiterste best om dit te verbeteren’ lezen we. ‘De gebeurtenissen van de afgelopen weken hebben elke medewerker van Hemelrijck tot in het diepste geraakt. Onze medewerkers hebben een hechte band met ‘hun’ bewoners. Ook bij hen komt elk afscheid zeer zwaar aan.’

Intussen zijn steeds meer besmette bewoners met ziektesymptomen aan de beterhand, luidt het. De cohortezorg wordt vanaf volgende week stapsgewijs teruggeschakeld.

De sinterklaas met wie het allemaal begonnen zou zijn, kreeg de afgelopen weken doodsbedreigingen via de sociale media. Zijn vader woont in Hemelrijck, hij kwam er dus vaker, ook omdat hij er vrijwilliger was. De man had nog geen symptomen tijdens zijn bezoek. De sint valt niets te verwijten, horen we van alle familieleden deze middag. “Hij kon er niets aan doen, integendeel, hij deed zijn best om iets goeds te doen voor de oudjes.”

Ook de familie van Angèle Lenaerts benadrukt dat de sint geen enkele schuld treft.

Commercieel centrum

Burgemeester Wim Caeyers (CD&V) van Mol laat aan de telefoon weten dat hij sinds de corona-uitbraak regelmatig contact heeft met de directie van Hemelrijck. “Ik ben het ermee eens dat ze hun eigen communicatie niet goed hebben uitgewerkt. Inmiddels heb ik de indruk dat de directie de boodschap begrepen heeft. In ons gemeentelijk woon-zorgcentrum gaat alles er bewust heel transparant aan toe. Hemelrijck is daarentegen een commercieel centrum waar wij als gemeente geen banden mee hebben.”

Zorggroep Armonea baat in België 85 woon-zorgcentra uit. In 2019 werd de onderneming overgenomen door de Franse rusthuisuitbater Colisée. Met de overname is Armonea onderdeel van de vierde Europese speler in de ouderenzorg.