Wat na massale immuniteit voor coronavirus? Nog amper vervelende kinderinfectie of gewone verkoudheid

We zien in de verte eindelijk licht aan het einde van de tunnel. De vaccinatiecampagnes komen overal op gang en ook op natuurlijke wijze groeit de menselijke immuniteit voor het nieuwe coronavirus, dat nu al een jaar de wereld platlegt. Zelfs als alles perfect verloopt en we een aanzienlijk deel van de bevolking op onze planeet kunnen inenten met een vaccin, zal het coronavirus volgens experts wel nog altijd niet weg zijn. Sterker nog: het coronavirus zal waarschijnlijk voor altijd onder ons blijven. Maar eens de immuniteit onder volwassenen voldoende wijdverspreid is, dan zal de impact van SARS-CoV-2 op onze gezondheid vergelijkbaar zijn met die van een gewone verkoudheid. Dat blijkt uit een nieuwe studie, die gisteren is gepubliceerd in het vakblad Science.

Vandaag is die bedreiging voor onze gezondheid wel nog veel groter. Het gaat immers om een pathogeen dat het immuunsysteem van volwassenen kan overdonderen omdat dat nog niet getraind is zich ertegen te verweren. Wanneer zowat iedereen het virus of een vaccin gehad heeft, dan verdwijnt dit probleem.

Bij kinderen ligt dat anders. Zij worden constant uitgedaagd door pathogenen die hun lichaam nog niet kent. Dat is ook een van de redenen waarom kinderen het coronavirus beter de baas kunnen dan volwassenen. Volgens het onderzoek zal het huidige coronavirus uiteindelijk enkel nog kinderen jonger dan vijf parten spelen, en zelfs zij zullen mogelijk alleen maar wat snotteren of zelfs helemaal geen symptomen vertonen. Anders gezegd: het coronavirus wordt ‘endemisch’, een ziekteverwekker die op een laag pitje circuleert en slechts zelden ernstige ziekten veroorzaakt. 

Jennie Lavine, postdoctoraal onderzoeker aan de Emory University in Atlanta en hoofd van de studie, onderzocht met haar team nog zes andere coronavirussen die bij de mens voorkomen om aanwijzingen te vinden over de nieuwe ziekteverwekker. Onder die virussen vier die een verkoudheid veroorzaken, en daarnaast ook het SARS- en MERS-virus. De vier verkoudheidsvirussen zijn endemisch en veroorzaken slechts milde symptomen. SARS en MERS, die respectievelijk in 2003 en 2012 opdoken, maakten mensen wel ernstig ziek, maar verspreidden zich niet wijd.

Dankzij heranalyse van gegevens uit een eerdere studie ontdekten de onderzoekers dat de eerste infectie met de verkoudheidscoronavirussen gemiddeld optreedt op de leeftijd van 3 tot 5 jaar. Na die leeftijd kunnen mensen wel telkens opnieuw besmet raken, waardoor hun immuniteit toeneemt en de coronavirussen blijven circuleren, maar ze worden niet meer ziek. De wetenschappers voorzien een gelijkaardige toekomst voor het nieuwe coronavirus.

“De timing van hoelang het duurt om in deze endemische toestand te geraken, hangt af van hoe snel de ziekte zich verspreidt en hoe snel de vaccinatie wordt uitgerold”, zegt Jennie Lavine. “Dus het komt erop aan om iedereen zo snel mogelijk een eerste keer aan het vaccin bloot te stellen.” Afhankelijk ook van de kracht en levensduur van de immuunrespons, kan het enkele jaren tot decennia van natuurlijke infecties duren voordat het coronavirus endemisch wordt, concludeert Lavine. Maar een efficiënte uitrol van een vaccinaties zou de tijdspanne kunnen verkorten tot een jaar, of zelfs slechts zes maanden, om van het coronavirus een endemische infectie te maken. Vaccins zullen het virus waarschijnlijk wel niet uitroeien, voorspelt Lavine.

Collega’s zijn het vaak eens met deze analyse, maar Marc Lipsitch, epidemioloog aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health in Boston, zegt dat de conclusie niet “absoluut gegarandeerd is”, ook al zou hij zelf wel zijn geld erop zetten. “Uiteindelijk berust het model van Lavine op de aanname dat het nieuwe coronavirus vergelijkbaar is met de verkoudheidscoronavirussen. Maar die veronderstelling gaat misschien niet op”, waarschuwt hij. Volgens hem kan het virus ook evolueren naar iets als een seizoensgriep, met mildere maar ook dodelijkere jaren.