Stoffen of chirurgisch mondmasker of toch beter een FFP2-masker: wat draag je nu het beste?
In steeds meer ziekenhuizen moeten bezoekers en patiënten een chirurgisch mondmasker dragen. De stoffen versie is daar verboden. In Frankrijk vraagt de regering om in het openbaar geen stoffen masker meer te dragen en in de Duitse deelstaat Beieren gaan ze nog een stap verder. Daar zijn FFP2-maskers verplicht in winkels en het openbaar vervoer. Terecht of niet? Wat is het verschil? En welk masker draag ik nu het best?
Eén jaar geleden hadden de meeste Belgen wellicht nog nooit een mondmasker gedragen. Nu zijn ze niet meer uit ons dagelijks leven weg te denken en is er voor elk wat wils.
Van bij het begin al zijn heel wat mensen (noodgedwongen) er zelf beginnen te maken. In allerlei kleurige stofjes, met logo’s van bedrijven en gemeenten, of met grappige spreuken. Het stoffen mondmasker als modeaccessoire.
Maar steeds vaker wordt het stoffen mondmasker tegenwoordig afgeraden en moet je een medisch of chirurgisch masker dragen. Dat zijn de wegwerpmaskers, typisch in het blauw met wit. In de GZA-ziekenhuizen in Antwerpen bijvoorbeeld zijn de stoffen maskers verboden sinds begin dit jaar. In andere ziekenhuizen, zoals het AZ Damiaan in Oostende, of het Heilig Hartziekenhuis in Mol zijn al langer enkel de chirurgische maskers toegelaten.
Die zouden beter beschermen, maar vooral ook: deze kan je niet dagen na elkaar blijven dragen.
"Het probleem is vooral dat stoffen mondmaskers veel te weinig worden gewassen”, zegt professor microbiologie Sarah Lebeer van de Universiteit Antwerpen. Zij deed onderzoek naar het verschil tussen stoffen en chirurgische maskers.
"Als je zo’n stoffen mondmasker niet dagelijks op 60 graden wast met zeep, dan gaan de bacteriën uit je mond zich concentreren en vermenigvuldigen op dat masker. Je kan op die manier ook antibioticaresistente bacteriën gaan verspreiden, dus ik snap wel dat ziekenhuizen de stoffen maskers verbieden”, zegt professor Lebeer.
"Een chirurgisch masker wordt ook grondig getest en gekeurd", vult infectioloog Koen Vanden Driessche (UZA) aan. "Als je zo’n masker met Europees keurmerk draagt dan weet je zéker dat je zowel jezelf als je omgeving goed beschermt. Bij een stoffen mondmasker is dat minder zeker."
Je moet in principe sneller van mondmasker dan van onderbroek wisselen
Weg met de stoffen maskers dan? "Nee, dat niet", vinden beide experten. "Je moet ook rekening houden met de kostprijs en het milieu… Een stoffen masker is veel duurzamer dan de chirurgische wegwerpmaskers", zegt professor Lebeer
"En er bestaan ook hele goede zelfgemaakte stoffen mondmaskers", treedt Koen Vanden Driessche haar bij. "Maar die moeten dan wel gemaakt worden volgens de juiste regels, met twee lagen van goed ademend katoen en daartussen een goede filter. Eigenlijk zou je bij het dragen van een stoffen mondmasker ook elke vier uur van masker moet wisselen. In principe moet je dus meer van mondmasker wisselen dan van onderbroek."
Bekijk in de video hieronder hoe je een chirurgisch masker met elastieken juist aan- en uitdoet: (lees verder onder de video)
Ook chirurgisch masker wordt te lang gedragen
Het hoeft niet te verbazen dat niet iedereen zijn of haar stoffen mondmasker op tijd vervangt, genoeg wast, of een exemplaar maakt zoals het zou moeten.
Maar is een chirurgisch masker dan zoveel beter? Professor biomedische ingenieurswetenschappen Greet Kerckhofs van de universiteit van Louvain-la-Neuve (UCL / KU Leuven) is niet overtuigd. "Akkoord, er zit veel variatie in de kwaliteit van stoffen mondmaskers. Maar dat is ook zo voor de chirurgische maskers. Een stoffen mondmasker met filter houdt zelfs meer tegen dan een chirurgisch masker."
"En het argument van maskers vervangen: ik denk dat 90 procent van de mensen zijn wegwerpmasker ook meerdere dagen draagt", zegt professor Kerckhofs. "We weten nochtans dat de werkzaamheid ervan al verlaagt als je het 2 tot 4 uur draagt.
"Ik ken ook heel veel mensen die hun chirurgisch masker op hun dashboard bewaren, of in hun broekzak steken. De voordelen van een chirurgisch masker zijn dan al snel verdwenen."
Bekijk hier hoe je een zelfgemaakt masker met elastieken juist aan- en uitdoet: (en lees verder onder de video)
FFP2-maskers verplichten zoals in Duitsland?
De FFP2-maskers zijn professionele maskers en filteren nog beter. Ze houden ook de aerosolen, de piepkleine druppeltjes tegen. Daarom worden ze vooral gebruikt door medisch personeel dat in contact komt met coronapatiënten.
Mondmasker kan ook bron van besmetting zijn
"Eigenlijk is er nog maar weinig bewijs dat het een meerwaarde is voor de algemene bevolking", zegt Sarah Lebeer. "Die FFP2-maskers beschermen enkel optimaal als je ze correct gebruikt en daar worden toch nog veel fouten tegen gemaakt. Daarom denk ik dat we de FFP2-maskers beter voorbehouden voor het personeel dat perfect weet hoe ermee om te gaan."
Veel belangrijker dan het soort masker dat je draagt, is om het masker correct te gebruiken, benadrukken de drie experten.
"Een mondmasker kan zelfs een bron van besmetting zijn als je het niet correct gebruikt. Handen wassen blijft belangrijk, voor- en na het opzetten van het masker. Daar zou terug wat meer aandacht voor moeten zijn", zegt professor Lebeer.
"Je ziet ook nog altijd mensen die denken dat ze geen afstand meer moeten houden als ze een mondmasker dragen. Dat is compleet fout. Alle regels blijven belangrijk, ook met een mondmasker op."
Of je nu een stoffen mondmasker of een chirurgisch masker draagt, eigenlijk is er niet zo veel verschil. Het belangrijkste blijft om het masker correct te gebruiken, om het voldoende te vervangen, en om ook alle andere regels, zoals handen wassen en afstand houden, te blijven volgen.
Zo draagt u uw masker op een veilige manier:
- Was uw handen grondig met water en zeep vooraleer u het masker aanraakt. Gebruik de uiteinden van de linten of elastieken om het masker aan te brengen. Raak nooit de stoffen binnen- en buitenkant van het masker aan met uw vingers, ook niet bij het afdoen. Was uw handen zeker ook na het afdoen van het masker.
- Dek uw mond én neus af met het masker: het moet zo goed mogelijk aansluiten op uw gezicht.
- Kruis de elastieken van je mondmasker niet: daardoor kunnen gaten ontstaan aan de rand van het masker. Beter is om een knoop in de elastieken te leggen of om een ander model van mondmasker te kiezen.
- Houd het masker zeker op als u met iemand praat en u dichtbij staat. Mensen hebben de neiging hun masker naar beneden te trekken als ze praten, om beter verstaanbaar te zijn. Maar het is net tijdens het praten dat u meer druppeltjes (en mogelijk dus ook virusdeeltjes) uitstoot. Net dan zou u het dus moeten dragen.
- Raak het masker niet meer aan wanneer u het draagt.
- Was uw zelfgemaakt masker minstens 1 keer per dag door het te wassen op 60 graden met zeep. Of te koken op 100 graden.
- Houd u -ook met een masker op- aan de basisregels: was regelmatig uw handen, houd voldoende afstand (1,5 meter) en vermijd mensen wanneer u zich ziek voelt.