Vertegenwoordigers Belgische advocaten vragen democratisch debat over coronamaatregelen

Een democratisch debat over de coronamaatregelen, dat vragen de advocaten van de Ordre des barreaux francophones et germanophones, de orde van Advocaten bij het Hof van Cassatie en de Orde van Vlaamse Balies in een open brief in De Standaard. 

Door het gebrek aan rechtsgrond van een ministerieel besluit is er volgens hen namelijk een te grote willekeur in de rechtspraak bij de coronaregels. "Als vertegenwoordigers van de Belgische advocatuur kunnen wij er niet om heen dat de commotie over de uiteenlopende coronarechtspraak niet bijdraagt tot de algemene rust", klinkt het. "De ene rechter legt zware boetes en zelfs gevangenisstraffen op. Voor gelijkaardige feiten spreekt de andere rechter de verdachte vrij."

"Wij doen hier geen uitspraak over de vraag of rechters die corona-overtreders vrijspreken, gelijk of ongelijk hebben. Wij stellen aan de kaak dat die juridische verwarring kon ontstaan en voortduren", klinkt het bij de advocaten. 

In de rechtsstaat kan iemand namelijk enkel bestraft worden, als er een duidelijke wet is die het feit strafbaar maakt en daarvoor een straf bepaalt. Advocaten zijn er vervolgens om hun cliënten te verdedigen. "Als zij met overtuiging pleiten dat een ministerieel besluit geen wettelijke grondslag heeft, en dus niet kan leiden tot bestraffing, dan doen zij niet meer dan hun werk." 

Als de rechter, ten slotte, die redenering volgt, is dat de fout van de uitvoerende macht, die die regelgeving zo heeft opgezet, klinkt het. 

Het ministerieel besluit is gebaseerd op de wet civiele veiligheid, vertelt Peter Callens, voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies, in "De ochtend" op Radio 1. "Die dateert van 2007 en is in een bepaalde context geschreven. De wet wordt nu uitgebreid naar de situatie van de pandemie", klinkt het bij Callens

"Maar veel rechters zeggen dat die wet enkel kan gelden voor een korte periode, tijdens een noodsituatie. Voor een lange termijn, waar we ons nu in bevinden, is die wet helemaal niet geschikt."

Beluister hier het gesprek met Peter Callens in "De ochtend" op Radio 1 en lees daarna verder:

Dat de coronamaatregels nodig zijn, ontkennen de advocaten niet. Maar vrijheidsbeperkingen, zoals de coronamaatregelen, zijn enkel afdwingbaar als die er komen volgens de juridische spelregels, klinkt het. "In de democratische rechtsstaat moeten die tot stand komen in het parlement, of volgens het parlement vastgestelde criteria. Niet in de wandelgangen van het ministerie van Binnenlandse Zaken."

Daarnaast wijzen de advocaten ook nog eens op de constante verandering van die regels, waarbij een niet naleving voor buitenproportionele straffen zorgt, volgens hen. De regels zijn ook vaak een resultaat van haastwerk, waardoor ze onduidelijk zijn, klinkt het. En ten slotte zijn ze ook nog eens niet efficiënt en eenvormig te handhaven. 

"Deze explosieve cocktail leidt onvermijdelijk tot een perceptie van rechteloosheid en willekeur, en vormt een kweekvijver voor populisme en complottheorieën. ... Het "nieuwe normaal" waarmee wij om de oren worden geslagen, kan nooit een reden zijn om de fundamenten van onze rechten en vrijheden uit te hollen."