"Mailen lukt, maar online treinticket kopen, is moeilijker": Vlaanderen zet in op digitaal, maar niet iedereen kan mee

Guido Clarysse is 74 jaar en is zeker geen digitale leek. Toch is het ook voor hem moeilijk om mee te blijven met alles. Hij heeft geen kinderen of kennissen in de buurt die hem kunnen helpen met zijn vragen en daarom deed ook hij al twee keer een beroep op de hulp van Beego: "Mailen kan ik, maar bepaalde dingen die je niet dagelijks gebruikt zoals bijvoorbeeld een treinticket kopen, dat is toch al moeilijker. Ik ben snel bang om iets fout te doen als ik het probeer."

Hij merkt ook bij zijn generatiegenoten dat veel van hen het niet meer zien zitten om alles opnieuw te leren. Ook het sociale contact van bijvoorbeeld een treinloket zou hij zelf missen. Toch vindt Guido het belangrijk om mee te zijn: "Je hebt tegenwoordig de computer voor alles nodig. Ik vind dat je niet meer zonder kan. Je moet je bijscholen, anders word je aan de kant geschoven door de maatschappij."

De start-up Beego brengt via huisbezoeken IT-studenten in contact met mensen die digitale vragen hebben. Om lokale besturen te helpen bij e-inclusie (iedereen online krijgen) ontwikkelde Beego de digicheque. Een cheque kost 40 euro en in ruil daarvoor biedt Beego één uur lang ondersteuning aan huis. Guido is alvast een fan van het concept: "Ik ontdekte Beego in het gemeenteblad van de stad Sint-Niklaas. Het is echt fantastisch. De mensen van Beego zijn heel vriendelijk en ze weten een antwoord op alles. Ik zou het echt iedereen aanraden."

Steden en gemeenten kunnen digicheques aankopen en uitreiken  aan kwetsbare doelgroepen of tegen een gunsttarief verkopen aan hun inwoners. De start-up kende het afgelopen jaar een enorme groei. Ze schreven maar liefst 10.000 digicheques uit.

Oprichter en CEO Frederick Scraeyen: "Door de coronacrisis heeft het systeem van de digicheques echt een vlucht genomen. Het voorbije jaar zijn er nu al meer dan 10.000 digicheques uitgeschreven, wat wil zeggen dat onze studenten al 10.000 mensen hebben geholpen." Bij Beego merken ze in de praktijk hoe groot de digitaal kloof soms is: "Sommige mensen hebben zelfs geen e-mailadres. Dan moeten onze studenten echt van nul beginnen. Die mensen proberen we dan ook door te sturen naar lokale digitale cursussen."

Beego bestaat nu drie jaar, maar is ambitieus: "We zijn vandaag al in meer dan 128 gemeenten actief en ons netwerk blijft uitbreiden. In 2022 is het de bedoeling om in heel Vlaanderen en Brussel actief te zijn om daarna de stap  naar Wallonië te zetten", zegt Frederick Scraeyen.

Beego werkt voornamelijk met IT-studenten die zo een centje en studiepunten kunnen verdienen. Momenteel zijn er zo'n 80 studenten aan het werk. Bazille is één van hen en tweedejaarsstudent Toegepaste Informatica aan de Hogeschool Gent.

Bazille deed al 40 huisbezoeken en is soms verbaasd over de vragen die hij krijgt. Bekijk het hier en lees verder onder de video.

En Guido is zeker niet alleen. Uit de "Digitale barometer 2020", een onderzoek van de VUB, de UCL en de Koning Boudewijnstichting, over digitale inclusie bij 16 tot 74-jarigen blijkt dat er nog werk aan de winkel is.

Zo'n 90 procent van de Belgische bevolking heeft toegang tot het internet thuis. 10 procent, zo'n 650.000 huishoudens, niet. Opvallend hierbij is dat het bij die 10 procent vooral gaat over gezinnen met lage inkomens en alleenstaanden. Hoe hoger het opleidingsniveau en het inkomen, hoe beter mensen online verbonden zijn. 8 procent van de Belgen zijn niet-gebruikers van het internet.

Ook wanneer we kijken naar de digitale competenties is er een kloof tussen mensen met een hoger inkomen en mensen die minder verdienen. Slechts 38 procent van de Belgen heeft gevorderde digitale vaardigheden. 32 procent scoort hier zwak.  Als we daarbij de 8 procent niet-gebruikers optellen, zitten we aan 40 procent die digitaal kwetsbaar is. Bij gezinnen met een laag inkomen stijgt dit percentage zelfs tot 75 procent.

Deze cijfers tonen aan dat de voordelen van de toenemende digitalisering er vooral zijn voor groepen die sociaal, cultureel en economisch bevoordeeld zijn. Hierdoor worden de verschillen tussen verschillende groepen in de samenleving groter en ontstaat er een digitale kloof.

(Opmerking: de cijfers zijn de meeste recente, maar dateren wel van vóór de coronacrisis.)

In de Vlaamse beleidsnota (2019-2024) wordt gekozen voor een uitgebreide digitalisering van alle diensten in Vlaanderen. "Met de coronacrisis zagen we dat digitalisering de weg naar meer welvaart is. Als we in de toekomst onze economie een nieuwe boost willen geven en onze samenleving willen verbeteren, moeten we radicaal de richting uitgaan van meer digitalisering", zegt Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD).

Toch beseft ook de minister dat de digitale kloof nog groot is: "Dat is de grote uitdaging. We zien dat mensen die kansarm zijn veel minder aangesloten zijn op het internet en minder digitale vaardigheden hebben. Daarvoor trekken we maar liefst 50 miljoen euro uit."

Dat geld wordt vrijgemaakt in het kader van het Vlaamse relanceplan, dat de Vlaamse welvaart en het welzijn van de Vlamingen moet helpen versterken na de coronacrisis.

Van die 50 miljoen gaat 30 miljoen naar het systeem van de UITpas, dat kwetsbare mensen internettoegang geeft. De overige 20 miljoen gaat naar het verbeteren van hun digitale vaardigheden. Dat gaat naar verschillende projecten, waaronder ook de start-up Beego. Een ander project is dat van de "digibuddies": omdat lokale besturen het beste weten wie de mensen zijn die dit nodig hebben, lanceert minister Somers in samenwerking met hen dit jaar dit project: vrijwilligers die buurtbewoners helpen met hun digitale vragen. Die hulp zal gratis zijn.

Vlaams minister Bart Somers legt uit hoe het systeem van de digibuddies zal werken: