‘Kan alleen door een gek geschilderd zijn’: mysterie rond verborgen inscriptie op ‘De Schreeuw’ ontrafeld

“Kan kun være malet af en gal Mand!”, zo staat in het Noors te lezen in de linkerbovenhoek van de originele versie van het werk. Vertaald wordt dat: “Kan alleen door een gek geschilderd zijn!” De woorden zijn met het blote oog nauwelijks leesbaar en werden met een potlood op de verf van het doek geschreven, nadat het schilderij voltooid was. 

De herkomst van de zin was lange tijd een raadsel. Kunstcritici vroegen zich af of de inscriptie een toevoeging van de kunstenaar zelf of eerder een daad van vandalisme door een verontwaardigde toeschouwer was.

_{(Lees verder onder de foto)}

Ter voorbereiding van de tentoonstelling van het schilderij in het nieuwe Nationaal Kunstmuseum werd het origineel dat uit het jaar 1893 dateert, onlangs uitgebreid onderzocht. De onderzoekers van het museum gingen met behulp van nieuwe technologie na of het handschrift gelijkenissen vertoonde met wat Munch in zijn eigen dagboeken en brieven neerpende. Zowel het handschrift op zich als de gebeurtenissen uit die tijd laten er geen twijfel over bestaan: de inscriptie is het werk van Munch zelf, verklaart het museum maandag in een mededeling. 

Het schilderij lokte destijds kritiek uit en wakkerde speculaties aan over de mentale gezondheid van Munch -iets waar de artiest het bijzonder moeilijk mee had volgens zijn dagboeken. De onderzoekers geloven dat dit hem ertoe aanzette zijn mysterieuze boodschap aan zijn werk toe te voegen.

Mentale gezondheidsproblemen

Zowel Munch als zijn familie bleven echter niet gespaard van mentale gezondheidsproblemen. Zijn vader en zus vielen beiden ten prooi aan vlagen van depressie. Munch zelf belandde in 1908 in het ziekenhuis na een zenuwinzinking. “Zolang ik mij kan herinneren heb ik geleden aan een diep gevoel van angst, dat ik doorheen mijn kunst heb proberen uit te drukken,” schreef de Noorse schilder. “Zonder deze angst en ziekte zou ik als een schip zonder roer zijn geweest.”

‘De Schreeuw’ is een van de bekendste werken in de kunstgeschiedenis en wordt omschreven als een tijdloze uitdrukking van menselijke angst. Munch schilderde er verschillende versies van.