Lezers reageren: ‘De diagnose van de dokter schokte mij. Eenzaam, ik?’

FOMO

Paradoxaal genoeg voel ik me pas eenzaam wanneer ik mezelf vergelijk met anderen. Als ik alleen ben en anderen allerlei leuke dingen zie doen, word ik soms onzeker: iedereen lijkt oneindig veel vrienden te hebben, en mijn kring is eerder klein. FOMO (fear of missing out) is volgens mij een wijdverspreid gevoel onder jongeren. Dit is natuurlijk erg triest, maar soms werkt het ook troostend: gelukkig ben ik zelfs in mijn eenzaamheid niet alleen. Op dat soort momenten probeer ik de tijd die ik normaal gezien zou spenderen aan piekeren over wat andere mensen aan het doen zijn, op mezelf te richten. Ik verken mijn interesses, schrijf mijn dagboeken vol, kijk films en lees boeken. Zo kan ik eenzaamheid omzetten in productiviteit.

Cato (19), Gent

Eenzaam, ik?

‘Zou het kunnen dat u eenzaam bent?’, vroeg de huisdokter aarzelend. Ik was met diffuse klachten bij hem gekomen, moe en hoofd- en spierpijn, en verwachtte een serieuze diagnose. Zijn uitspraak schokte mij. Eenzaam, ik? Een jonge vrouw met een lieve man, een boeiende freelance job en goede vrienden die weliswaar in een andere stad woonden. Eenzaamheid was toch eerder iets voor bejaarden op een flatje, eenzaten, misfits, zielenpoten, ja sukkels? De dokter brak met verdere vragen vriendelijk door mijn onwetendheid en arrogantie heen: ik was inderdaad eenzaam.

We schreven 1989 en ik was net van Kortrijk naar Brussel verhuisd, niet het centrum maar een overwegend Franstalige gemeente waar ik niemand kende. Strikt genomen was ik een blanke, geprivilegieerde inwoner van Brussel. Maar eenzaamheid, zo leerde ik, is een sluipend gif dat je lamlegt en alle zin voor initiatief ondermijnt. Je zelfvertrouwen erodeert: als je er niet bij hoort, is dat misschien omdat je het niet verdient om erbij te horen?

Ik zal nooit het vreselijke gevoel van isolement uit die begindagen vergeten. Hoe ik me voelde als het meisje met de zwavelstokjes dat met haar neus tegen het raam gedrukt feestende mensen ziet en zich buitengesloten voelt. Het is niet zo simpel om er op eigen kracht uit te raken.

In deze coronatijden zijn er geen feestende mensen, maar dat maakt de eenzaamheid er niet minder erg op. Ik weet intussen dat er geen eenvoudige recepten bestaan. Ja, gespreksbankjes zijn een leuk idee. Mensen opbellen helpt. Maar het belangrijkste blijft eenzaamheid uit taboesfeer halen. Eenzaamheid is niet het prerogatief van een bepaalde groep. Jongeren, thuiswerkers, carrièretijgers en daklozen, zieken en ouderen: allemaal kennen ze dezelfde pijn. Eerst moeten we het herkennen, ook bij zichzelf. Zeggen dat je ook eenzaam bent (geweest), is de eerste stap. Laat dit de eerste stap zijn.

Hilde Sabbe, parlementslid one.brussels 

Gradaties

Er zijn verschillende gradaties van eenzaamheid. Is het een licht gemis, dan kan een kleine wandeling naar en in een park deugd doen, me even tussen de mensen begeven, onder de takken van een boom wandelen, naar de zwanen op een meer kijken.

Is de eenzaamheid beklemmend dan heb ik eerder de neiging om mezelf thuis op te sluiten, Netflix te openen, mezelf een kopje thee te maken (met een koekje of chocolade). Een film of serie zorgt altijd voor een goede afleiding, dan kan ik even loskomen van mijn eigen gedachten en gevoelens. Meestal voel ik me tegen het einde van de film al wat beter en dan stuur ik wel eens een bericht (of een meme) naar een vriend(in). En durf ik ook wat liever voor mezelf te zijn: zie ik in dat ik best iets gezonds voor mezelf klaarmaak om te eten, open ik Instagram voor wat positieve boodschappen van kunstenaars (NITCH) of prikkelende kunst van hedendaagse fotografen in verre oorden.

Geweldig vind ik het als die positiviteit op sociale media ervoor kan zorgen dat ik een boek kan vastnemen en lezen, maar het verdriet en de brain fog die met eenzaamheid gepaard gaat is niet altijd weg te schuiven.

Renate Van Kerkhoven (31), Elsene

Ik weet hoe het voelt

Ik ben nu alleenstaande, mijn man is eind 2019 overleden. Dus ik weet hoe eenzaamheid voelt in coronatijden! Wat heb ik erop gevonden? 1) Klussen in het huis. 2) Gaan wandelen met de enige compagnon in huis, mijn hondje. 3) Genieten van de prachtige natuur met mijn hond (ik woon aan de Franstalige kant van België, dus groen genoeg). 4) De game Township, een leuk spel. Je speelt met anderen (onbekenden) maar je hebt nooit het gevoel alleen te zijn. Waarschijnlijk eveneens mensen die veel alleen zijn of veel tijd hebben. 5) Een babbeltje met de buren buiten. 6) Genieten van het bezoek van mijn bubbel. 7) Mijn talen onderhouden. Ik spreek Nederlands met mijn hond en Frans met de kippen.

Diane (60), Hastière

Mededogen

In m’n leven heb ik verschillende vormen van eenzaamheid ervaren, telkens tijdelijk. Ten eerste: eenzaamheid ten gevolge van een depressie had de destructiefste impact. Ik ben er met heel kleine stapjes uitgekomen. Die kleine stapjes hebben geholpen. Maak een plan en voer het uit. Neem de tijd. Tijd geven is alles. Ten tweede: eenzaamheid door corona. Dit is voor mij persoonlijk peanuts vergeleken bij een depressie. 

Wat kan je doen? Structureer je dag. Sport. Leer. Lees. Open je sociale media. Wandel. Maak foto’s. Doe soms bewust niets, dat kan ook. Wees relaxed. Leef gezond. Vroeg of laat is covid onder controle. The future is bright. Filter the noise. Plan je doel en focus. Op korte termijn maar ook op lange termijn. Hoe klein of groot het ook is. Herplan waar nodig. Een plan of doel geeft zin aan je leven. Wees verantwoordelijk voor jezelf, denk voor jezelf. En denk na over structureel zelfmedelijden. Mededogen kan, dat is iets anders. Maar permanent klagen of iemand anders de schuld geven is geen oplossing, denk ik. Succes aan iedereen en ook nog dit: iedereen is anders.

Dirk (53), Leuven

Beetje geërfd

Ik voel mij al sinds mijn kinderjaren eenzaam en dat is niet eenvoudig. Ik probeer creatief te zijn. Ik sport regelmatig. Zo kom ik onder de mensen en voel ik mij minder eenzaam. Het helpt mij om deel te nemen aan activiteiten waar ik mij goed bij voel. Klassieke muziek op de achtergrond biedt mij ook gezelschap. Een boek lezen of een film bekijken vind ik ook rustgevend. Ik heb de eenzaamheid leren aanvaarden, maar fijn is het zeker niet. Er zijn vaak moeilijke momenten. In mijn geval is de problematiek een beetje erfelijk, maar er bestaan vele redenen waarom mensen zich eenzaam voelen. Eenzaamheid leidt tot depressie en andere problemen. Ik denk dat er veel meer aandacht moet zijn voor deze kwestie want het is ernstig.

Pedro (50), Antwerpen

Andere planeet

Ik weet eigenlijk niet of ik mij nog eenzaam voel. Welk gevoel het ook is, ik ervaar het al jaren en het is een wezenlijk onderdeel van wie ik ben (geworden). Soms voelt het alsof ik van een andere planeet kom, iemand die alles een beetje vanop afstand meemaakt. En dan zijn er momenten wanneer ik toch met een vriend of familie afspreek en dan beland ik weer even op aarde, in de werkelijkheid, om daarna weer in mijn ruimteschip te kruipen. Op dat moment is het een gemis, maar ik kan goed relativeren, dat helpt me. Of misschien ben ik altijd al wel een einzelgänger geweest. Ik kan me alleen prima amuseren, niet altijd, ik weet het niet... Het helpt te ontsnappen: in muziek, in strips en boeken, in films of naar virtuele werelden. Met een goed boek of spel kan je ook een soort van band hebben, een plaatsvervangende relatie door de ogen van de personages, het voelt een beetje als een gemis als het dan gedaan is. Een wandeling in de natuur doet deugd, dan voelt het toch aan dat je deel uitmaakt van de wereld.

R.A. (32), Antwerpen