Seks volgens extreemrechts: de tradwife als natte droom

Uw boek is geen handleiding voor standjes als een reverse swastika of SM met gestrekte armen. Wat is radicaal-rechtse seks dan precies?

“Het is in de eerste plaats een woordspeling. Radicale seks wordt traditioneel meer geassocieerd met linkse bewegingen en de seksuele revoluties van de jaren 60 en 70. Het idee dat je de blik op seksualiteit kon veranderen door het binnen te brengen in een politiek programma was eerder een opvatting van de linkerzijde, maar nu is dat idee ook steeds sterker aanwezig op rechts.

“Politiek speelt zich op verschillende domeinen af, en de lichaamscultuur is er daar een van. Het boek gaat dus over de seksuele normen en de politieke opvattingen die eraan verbonden zijn. Bij extreemrechtse bewegingen en partijen, zowel in België als daarbuiten. Al hoeft dat natuurlijk niet om een concreet politiek programma te gaan.”

Wat zijn dan die radicaal-rechtse seksuele normen? 

“Een cultus van alfamannelijkheid en traditionele vrouwelijkheid. Die normen houden sterk vast aan het idee dat er een heel duidelijke socio-biologische definitie zou bestaan van wat mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn. Dat betekent ook dat alles wat daartussen zit, iedere non-binaire identiteit, verworpen wordt. Er heerst in bepaalde rechtse kringen een angst dat ‘echte' mannelijkheid verdwijnt, en dat mannelijkheid en vrouwelijkheid steeds dichter bij elkaar komen te liggen. 

“Daar ligt voor radicaal-rechts een parallel met andere maatschappelijke evoluties: omvolking, dat is de natie die verzwakt en vertroebelt. Een oplossing die partijen als Vlaams Belang voorstellen, is overigens ook weer seksueel: dat blanke autochtonen zich voortplanten en zo de witte natie in stand houden. Die link komt ook terug in het ideaalbeeld van de tradwife: dat is niet alleen een vrome vrouw, maar ook iemand die geen seksuele relaties aangaat met migranten.”

Het lichaam wordt de inzet van het politieke debat?

“De band tussen nationalisme en lichamelijke opvattingen is natuurlijk niet nieuw. Die lichaamscultus, en de afkeer van bepaalde uitingen van vrouwelijkheid, die waren er al in het fascisme. Wat wel nieuw is: het is vandaag veel zichtbaarder voor buitenstaanders. Die opvattingen zijn nadrukkelijk aanwezig op sociale media en in de digitale cultuur.”

Zijn die traditionele opvattingen wel specifiek ‘rechts’? Hoor je die geluiden ook niet aan de linkerzijde? 

“Toch wel, al denk ik dat het vaker voorkomt bij rechtse mannen. Het is een kleine stap van radicaal-rechts naar de manosphere, een verzameling fora en websites vol vrouwenhaat en uiterst conservatieve ideeën over vrouwen. Veel van die opvattingen vinden hun ook hun ingang in de mainstreamcultuur. Het idee dat masturberen slecht voor je is, dat een man testosteron verliest als hij te veel masturbeert en dus sterker wordt als hij dat niet doet: dat wint internationaal aan populariteit. Een ander voorbeeld: er zijn steeds meer jongeren die erg essentialistisch denken over gender, die vinden dat mannelijkheid en vrouwelijkheid gescheiden moeten blijven.”

In ons taalgebied zijn bekende gezichten van die beweging volgens u Dries Van Langenhove en Thierry Baudet van het Nederlandse Forum voor Democratie.

“Inderdaad. Zij zetten zich duidelijk af tegen de seksuele bevrijding van de jaren 60, en tegen bepaalde seksuele minderheden. Kijk naar de tweets – of een optreden in Terzake – waar Dries Van Langenhove zich negatief uitlaat over transgenders. Ook feministische activisten krijgen ervan langs.”

U besteedt in uw boek best wat ruimte aan een roman van Thierry Baudet, Onvoorwaardelijke liefde. De vagina wordt daarin een rechts, rechtvaardig orgaan.

“Het hoofdpersonage, een gigolo uit Amsterdam, ontwikkelt in het boek een alt-rightopvatting. Die man raakt er ook van overtuigd dat de clitoris slecht is en de vagina goed. De clitoris is er voor vrouwelijke zelfbevrediging, je hebt daar als man weinig over te zeggen. Terwijl de vagina, volgens dat personage, enkel met een penis bevredigd kan worden. Het is het orgaan van de natuurlijke seksuele relatie tussen man en vrouw, een brutaal conservatieve opvatting.

“Dat is natuurlijk fictie. Ik zeg niet dat dit is hoe Thierry Baudet erover denkt. Maar ik denk wel dat er een duidelijk verband is tussen bepaalde ideeën in het boek en zijn politieke analyses.”

U citeert ook Theo Francken (N-VA), die zich op Facebook laatdunkend uitliet over mannen in vrouwenondergoed. U noemt dat zelfs een ‘historisch’ bericht. Waarom?

“Ik schrok ervan dat een man in zijn functie – hij was toen regeringslid – zo’n transfobisch bericht plaatste. Je zag daar opnieuw die mannelijkheidscultus: het ideaal van de ‘gewone’, mannelijke man die geen sacoche draagt. Theo Francken walgt blijkbaar van vervrouwelijkte mannen, en ziet die als een bedreiging. Hetzelfde zie je bij de Canadese psycholoog Jordan Peterson, die als een soort nieuw-rechtse theoreticus geldt: ook hij vindt dat traditionele mannelijkheid bedreigd wordt. Maar het spijt me: dat is toch een vertekend beeld. Het is Theo Francken die vanuit een machtspositie praat, niet transgenders of zogenaamd vervrouwelijkte mannen.”

Radicaal-rechtse seks, Katrien Jacobs, uitgeverij EPO, 160 pagina’s.