Wel 3 miljoen mondmaskers per minuut: is het gebruik van de wegwerpversie de ecologische tijdbom van de pandemie?

Recent wetenschappelijk onderzoek toonde aan dat er wereldwijd maar liefst 129 miljard mondkapjes per maand worden gebruikt. Dat zijn er net geen 3 miljoen per minuut. De meeste daarvan zijn wegwerpmaskers en bestaan voor meer dan 80 procent uit plastic microvezels. Denk maar aan materialen zoals polypropyleen, polyurethaan, polyethyleen of polyacrylonitril. En als zo’n masker in de natuur terechtkomt, kan het tot wel 450 jaar duren vooraleer het volledig vergaan is.

Helaas is dat geen onwaarschijnlijk scenario. Steeds vaker zijn we getuige van het ongepast weggooien van zulke mondkapjes en zelfs al komen ze toch op de juiste plaats terecht, met name de vuilbak, dan blijkt dat er vaak geen duidelijk officiële richtlijnen zijn voor de recyclage ervan. Wat bijvoorbeeld wel het geval is voor plastic flessen. Hierdoor worden ze vaak als standaard vast afval behandeld. Naar schatting eindigt maar liefst 75 procent van de plastic wegwerpmaskers op een stortplaats of in onze ecosystemen. 

Eenmaal ze daar aankomen, zorgen ze voor de verspreiding van micro- (kleiner dan 5 mm) en nanoplastics (kleiner dan 1 micrometer) in het milieu, zoetwatersystemen en oceanen. Door hun opbouw kunnen de maskers ook veel meer plastic van dit formaat afgeven dan bijvoorbeeld het geval is voor plastic zakken. De micro- en nanodeeltjes zijn trouwens niet enkel schadelijk voor fauna en flora, steeds meer onderzoek lijkt ook te wijzen op een negatief effect op onze gezondheid.

Onderzoekers roepen daarom op in het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers of Environmental Science & Engineering om hier rekening mee te houden en onderzoek te starten naar de afbraak van maskers in de natuur en de hoeveel ze bijdragen aan al het microplastiek. Zeker nu de markt in een jaar tijd groeide van 670 miljoen naar 140 miljard euro. De wetenschappers geven trouwens zelf al enkele suggesties zoals het apart inzamelen en verwijderen van mondkapjes, het schrijven van richtlijnen voor afvalbeheer, en de ontwikkeling van biologisch afbreekbare alternatieven. Het probleem beperkt zich trouwens niet tot mondkapjes. Ook het gebruik van plastic handschoenen, flesjes en voedselverpakkingen is door de coronacrisis drastisch toegenomen.