Zo maak je de samenleving eerlijker: ‘Wij doen wat de politiek niet kan: het eigen gelijk opzijschuiven’

Wat is fairisme?

“Een model voor een eerlijke vorm van samenleven dat ik twee jaar geleden heb uitgewerkt in mijn boek. Het vertrekt vanuit het feit dat ongelijkheid in de samenleving wordt gedreven door hebzucht. Als we naar een faire samenleving willen evolueren, moeten we er dus voor zorgen dat het eigen vermogen niet onbeperkt kan groeien.”

“Een tweede probleem is dat iedereen tegenwoordig uitgaat van het eigen gelijk. Daarom zocht ik naar een norm die ons allemaal bindt. Zo kwam ik uit bij fairness. Ieder van ons voelt aan of iets rechtvaardig is of niet. Door er samen naar te streven, komen we tot een oplossing waar iedereen zich goed bij voelt.”

Hoe werkt de stichting concreet?

“We richten ons tot mensen en bedrijven die een deel van hun vermogen aan de maatschappij willen terugschenken. Hun kapitaal wordt verdeeld onder projecten die maatschappelijke problemen aanpakken op een manier die strookt met onze filosofie: zonder taboes en politieke wetmatigheden.”

“Je kunt een mens in armoede bijvoorbeeld aan een job of een inkomen helpen, maar haalt dat veel uit als hij of zij geen eigenwaarde heeft? Een buddyproject zoals vzw ArmenTeKort vind ik geweldig. En dat een jonge gast een systeem bedenkt om plastic uit de zee te vissen, is interessant. Maar hoe doen we iets aan de toevoer van al dat plastic?”

“Sommige oplossingen kunnen pijn doen. Neem nu de discriminatie op de huurmarkt. Je kunt zeggen dat dat aan racisme ligt, maar is het ook niet inherent aan ons eigendomssysteem? We vinden het normaal dat mensen louter voor financieel rendement een eigendom kopen. Is het dan niet logisch dat zij voor het – naar hun gevoel – veiligste rendement kiezen?”

Hoe groot is jullie budget?

“We mikken op een startkapitaal van een miljoen euro. Daarmee kunnen we al minstens één jaar een aantal mensen fulltime inschakelen om fondsen te werven, de communicatie te verzorgen en adviesgroepen te creëren. Ook ik steek een deel van mijn kapitaal in het project. We streven naar een professionele structuur met een tiental bestuurders, onder wie Heidi De Pauw (CEO van Child Focus, ADB) en ik.”

De Pauw en u raakten aan de praat via het politieke project van Karel Van Eetvelt, waarbij u in beeld kwam als geldschieter. Waarom is dat project niet doorgegaan?

“Er waren veel ideeën voor een nieuw politiek verhaal, maar uiteindelijk zijn wij onze eigen weg gegaan. Heidi en ik zagen algauw in hoe beklemmend het keurslijf van de politiek is. Politici moeten altijd rekening houden met de volgende verkiezing en zijn gebonden aan de partijregels, waardoor ze altijd hun eigen gelijk moeten proberen halen. Wij stappen daarvan af en streven naar een consensus.”

Bestaat de kans dat jullie later nog samenwerken?

“Of het nu Van Eetvelt is of iemand anders: de stichting staat open voor alle voorstellen. Als een politiek project ontstaat dat het eigen gelijk en de particratie kan overstijgen, waarom zouden we daar niet naar kijken? Zolang het maar geen verkapte vorm van vernieuwing is. We hebben geen boodschap aan oude wijn in nieuwe zakken.”