“Speekseltesten zorgen er niet voor dat we nonchalanter omspringen met de maatregelen”

In maart liep, onder leiding van prof. Dr. Herman Goossens van de Universiteit Antwerpen, in verschillende scholen een proefproject met speekseltesten voor schoolpersoneel. Leerkrachten en ander onderwijspersoneel namen daarvoor elke week ochtend speeksel af. Dat werd getest in laboratoria en het resultaat kwam dezelfde avond nog binnen. 3600 leerkrachten verspreid over 40 scholen in Vlaanderen en 20 scholen in de regio Brussel-Wallonië werden uitgenodigd om deel te nemen, 62 procent deed dat effectief.

Tijdens de eerste drie weken van het proefproject, van 1 maart tot en met 21 maart, werden 24 positieve stalen (of 0,3 procent) geïdentificeerd. Er werden ook twee clusters blootgelegd, een in Wallonië en een in Brussel.
Het project peilde ook naar de impact van de testen op het gedrag, welbevinden en motivatie van het schoolpersoneel. Dat deel van het onderzoek stond onder begeleiding van Prof. Dr. Maarten Vansteenkiste. Uit de eerste resultaten van die studie blijkt dat het gebruik van speekseltesten er niet per definitie voor zorgt dat we nonchalanter omspringen met de maatregelen, zegt Vansteenkiste. Die noemt het daarbij wel cruciaal dat mensen de testen preventief gebruiken om zichzelf en elkaar te beschermen veeleer dan deze aan te wenden om hun eigen vrijheid te vergroten.

De motivatie van het schoolpersoneel om zich te laten testen, speelt daarbij een rol. Wie de testen ziet als een middel om een collectief doel te realiseren, volgt de maatregelen blijvend beter op. Ook ondersteuning en motivering vanuit de projectverantwoordelijke en de schooldirectie dragen bij aan het volgen van de maatregelen.

De testen hebben een aantal voordelen, luidt het. Zo zijn ze zeer gevoelig, waardoor wekelijkse afname voldoende is en minder invasief en onaangenaam is dan wissers. Daarnaast vormen ze een 'buffer' tegen angstige bezorgdheid over besmetting en zorgen ze voor een “verbetering van de levenstevredenheid en beschermen ze tegen een afname in vitaliteit.”

Het belangrijkste nadeel is dat de analyse nog steeds in een laboratorium moet gebeuren, met als gevolg een logistieke flow van stalen naar het labo omwille van de geografische spreiding van de scholen.

De Interministeriële Conferentie Volksgezondheid is op de hoogte van de resultaten van het proefproject. Het coronacommissariaat nodigt de komende dagen de ministers van Onderwijs uit om samen te zitten om de teststrategie binnen het onderwijs verder te preciseren. Daarbij zal rekening worden gehouden met de resultaten van dit project, “maar ook met andere mogelijkheden zoals het gebruik van sneltesten, al dan niet door zelfafname (zelftesten)”, zegt coronacommissaris Pedro Facon vandaag.