Waar gaat Ben Weyts (N-VA) honderden extra leerkrachten halen om leerachterstand weg te werken?

Om meer helpende handen in de klas te hebben, verlengt minister Weyts volgend schooljaar de operatie “Bijsprong”. Daarbij maakt hij elke maand 10 miljoen euro vrij waarmee 2.000 extra leerkrachten kunnen worden ingezet om leerlingen met een leervertraging bij te spijkeren.

Daarnaast komen er vanaf volgend schooljaar telkens 540 extra leerkrachten bij voor de meest kwetsbare leerlingen. Maar waar gaat de minister, met het huidige lerarentekort, al die honderden leerkrachten halen? 

Directies gaven nu al aan dat het moeilijk was om leraren te vinden om bij te springen. Ze schakelden leraren Lichamelijke Opvoeding of gepensioneerde leerkrachten in en gaven sommige van hun leerkrachten extra uren om de bijlessen te geven.

Ook de VDAB gaf aan dat in maart, toen de operatie "Bijsprong" van start ging, er veel vacatures binnenkwamen maar dat die maar moeilijk ingevuld raakten. 

Weyts erkent dat er een lerarentekort is. Maar het gaat wel de goeie richting uit, zegt hij. “Er is een grotere instroom in de lerarenopleiding, en er is ook veel meer waardering en instroom uit de private sector.” De minister verwijst daarvoor naar de nieuwe regeling sinds september waarbij kandidaten uit de privésector tot 8 jaar anciënniteit kunnen meenemen, als ze de overstap naar het onderwijs maken voor een knelpuntvak zoals wiskunde, Frans en wetenschappen.

Maar er is ook de ervaring met de huidige operatie "Bijsprong" die een echt succes is, zegt de minister. “We hebben gezien dat heel wat gepensioneerde leraren en leerkrachten die geen volledig uurrooster hebben, zijn ingegaan op ons aanbod om die bijlessen te geven. Dus er is daar wel nog wat capaciteit en die willen we blijven aanboren.” 

Pedro De Bruyckere is pedagoog en onderzoeker aan de Artevelde hogeschool en de universiteit van Leiden. Hij denkt dat alleen al de aankondiging van deze vele honderden extra jobs in het onderwijs mobiliserend kan werken en mensen kan aanzetten om de stap te wagen. Ook het feit dat je iets goed kan doen voor de samenleving kan mensen aanspreken, zegt hij. 

De Bruyckere verwijst naar onderzoek van de universiteit van Leiden naar het effect van tutoring. Goeie studenten uit andere richtingen dan de lerarenopleiding gingen onderwijs positiever waarderen nadat ze als vrijwilliger leerlingen bijles hadden gegeven. Sommigen dachten er zelfs over om naar het onderwijs over te stappen.

En zo kunnen we ook hopen dat bijvoorbeeld vrijwilligers in de zomerscholen die kinderen en jongeren hebben bijgewerkt, daardoor geïnteresseerd raken in een job in onderwijs. “Wie geproefd heeft van het leraar zijn, wil vaak meer en ook op die manier kunnen we meer mensen voor het onderwijs rekruteren”, zegt De Bruyckere. 

Klopt het dan dat de lerarenopleiding opnieuw meer kandidaten aantrekt, zoals de minister zegt? Ja, maar nog niet genoeg, zegt De Bruyckere. En ook het inzetten van gepensioneerde leerkrachten vindt hij geen structurele oplossing.

Wel verwacht hij dat het idee van de onderwijsassistenten weer zal opduiken. Die kunnen leraren helpen om elk kind zo goed mogelijk vooruit te doen gaan, maar mogen wel niet in de plaats van de leraar komen, vindt hij. Ook moeten deze onderwijsassistenten een goeie opleiding en een erkend statuut krijgen. 

Ook een positieve evolutie is volgens De Bruyckere dat het aantal mensen dat een lerarenopleiding volgt via de VDAB toeneemt. Het gaat dan om zij-instromers maar ook oud-studenten uit de lerarenopleiding die via de VDAB een knelpuntvak leren onderwijzen. 

Ondanks het grote lerarentekort de volgende jaren ( dat zich vooral in de grote steden en voor een aantal knelpuntvakken voordoet) ziet de onderzoeker dus toch een aantal lichtpuntjes. 

Maar er is ook een groot aandachtspunt, zegt ie: "Het is één zaak om meer goeie leraren aan te trekken, je moet ze ook in het onderwijs kunnen houden. En daarvoor is dan weer een goeie aanvangsbegeleiding nodig  en ruimte om professioneel te groeien als leerkracht."