Israëlisch-Palestijns conflict kent een nieuwe dimensie: ook Israëlische steden staan in brand

Na vier dagen en minstens 103 doden aan Palestijnse en 7 aan Israëlische kant dreigt het conflict een nieuwe fase in te gaan. Het Israëlische leger heeft 14.000 reservisten opgeroepen en maakt zich op voor een grondoffensief tegen Gaza door troepen richting de grens te verplaatsen, terwijl de raketten tussen Palestijnen en Israël elkaar blijven opvolgen. Het ruikt naar een herhaling van wat er in 2014 gebeurde, toen Israël de Gazastrook na weken van luchtaanvallen binnentrok.

Toch zijn er verschillen, zegt conflictjournalist Rudi Vranckx (VRT). “Het escaleert nog veel sneller. Maar het grote verschil is dat Hamas (de radicale Palestijnse verzetsbeweging die de baas is in Gaza, JL), nu ook strijd levert omwille van wat in Jeruzalem gebeurt en zijn invloed wil uitstrekken tot de Westelijke Jordaanoever.”

Bovendien reiken de raketten van Hamas nu een stuk verder. Ook Tel Aviv, de tweede grootste stad in Israël, wordt volop bestookt. “Dit is normaal de stad die nooit slaapt, en nu stokt hier alles”, zegt VRT-correspondent Ankie Rechess vanuit Tel Aviv. “Al drie nachten doe ik hier geen oog dicht, de ruiten springen bijna uit mijn huis. Gisteren was er zowel om 1 uur als om 2 uur ’s nachts alarm omdat er salvo’s van honderden raketten aankwamen. Dat hebben ze hier nog nooit meegemaakt.”

Wat de hele situatie nog explosiever maakt, is dat de vlam ook bij de Arabische Israëli’s, die goed zijn voor een vijfde van de totale Israëlische bevolking, in de pan is geslagen. In steden met een gemengde Arabisch-Joodse bevolking, zoals Lod en Ramla, vinden al dagen rellen, plunderingen en lynchpartijen plaats. Ook moskeeën en synagoges worden in brand gestoken. “Waar die groepen tot dusver vreedzaam samenleefden, verspreidt geweld zich nu als een uitslaande brand”, zegt Rechess. “Niemand krijgt er greep op, ook de politie niet.” In Lod werd daarom nu – opnieuw – een avondklok ingevoerd.

Burgeroorlog?

Het interne geweld is ook een doorn in het oog van Israëlisch premier Benjamin Netanyahu. Volgens waarnemers speelt het conflict met de Palestijnen Netan­yahu in de kaart, nu er in Israël na de presidentsverkiezingen een coalitie van de tegenpartijen was ontstaan. Met de Ra’am-partij zat daar ook voor het eerst een Arabische partij bij. Door het aanhoudend conflict komen de laatste onderhandelingen on hold te staan, waardoor de deadline om een regering te vormen in het gedrang komt. Zo blijft Netan­yahu nog even bespaard van een mogelijke rechtszaak omwille van corruptie, en kan hij zich opwerpen als daadkrachtige leider. 

Maar dat wordt met de dag moeilijker, nu het conflict zich ook tussen Israëlische burgers verderzet. “Niemand weet wat daarmee moet gebeuren. Dat maakt het heel onvoorspelbaar en gevaarlijk”, zegt Vranckx Ook Israëlisch president Reuven Rivlin waarschuwde al voor een burgeroorlog.

Hoe lang het conflict deze keer zal aanhouden, durft niemand zeggen. De Israëliërs noch de Palestijnen zijn gebaat bij een herhaling van de Gaza-oorlog in 2014. “Maar zelfs als het geweld weer stopt, is het probleem nog niet opgelost”, zegt Vranckx. “Het is afwachten wat de Israëlische politiek gaat doen. Zij hebben de sleutel om iets te veranderen aan de onrust in de regio.”