Het best bewaarde geheim van Gaza: maak kennis met de ondergrondse ‘metro van Hamas’

Nadat Hamas zijn tunnels in 2006 had gebruikt om een Israëlische soldaat te ontvoeren, speelden ze een hoofdrol in de nachtmerries van veel Israëliërs die in de buurt van de Gazastrook wonen. Het idee dat de vijand overal onverwachts kon opduiken, in een kinderdagverblijf, een café of de eigen achtertuin, dat hij als een duveltje uit de grond kon kruipen, met een zwart masker voor zijn gezicht en een wapen in de hand – het was jarenlang een angstaanjagende gedachte.

Sinds maart van dit jaar is Israël klaar met de ondergrondse barrière die het rondom Gaza heeft gebouwd om dergelijke scenario’s te voorkomen, maar de tunnels in Gaza zelf veroorzaken voor Israël genoeg ander leed. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze een belangrijk doelwit zijn in de huidige bommencampagne van het Israëlische leger. 

Hoeveel tunnels er zijn en hoe zij precies lopen, is een goed bewaard geheim, maar het gaat om een gigantisch netwerk dat onder de hele Gazastrook doorloopt, met vertakkingen naar buurland Egypte. Hamasleider Ismail Haniye heeft in 2016 gezegd dat de organisatie zeker twee keer zoveel tunnels heeft als de communisten tijdens de Vietnamoorlog tegen de Amerikaanse troepen gebruikten.

Deze ‘metro van Hamas’, zoals het netwerk wordt genoemd, heeft meerdere functies: het smokkelen van goederen langs de gesloten grenzen en de opslag van wapens en raketinstallaties. Daarnaast fungeren ze als schuilplaats en commandocentrum voor hoge Hamasofficieren.

Sigaretten en koelkasten

De eerste tunnels werden aangelegd nadat Hamas in 2007 de macht had gegrepen in Gaza en Israël het gebied isoleerde om te voorkomen dat er wapens naar binnen werden gebracht. In eerste instantie werden ze gebruikt om goederen, zoals sigaretten en benzine, maar ook koelkasten en zelfs vee, vanuit Egypte naar binnen te smokkelen. Al snel bleken zij ook een ander doel te kunnen dienen. Het zijn geen krappe, donkere tunneltjes waar je op je buik doorheen moet kruipen, maar geavanceerde constructies met betonnen muren en elektriciteit, lange gangen en ruime ondergrondse kamers, die zich tot 25 meter onder de grond bevinden.

Tijdens de Gazaoorlog in 2014, toen Israël het tunnelwerk ook zoveel mogelijk probeerde te vernietigen, stelde Israël dat Hamas meer dan 1.300 tunnels had gebouwd. Dit zou volgens Israël 1,25 miljard dollar hebben gekost. Hoeveel tunnels er sinds 2014 zijn gegraven, is niet bekend. ‘Het is een strategische troef waar Hamas veel tijd en moeite en aanzienlijk wat geld in heeft gestopt’, zei een woordvoerder van het Israëlische leger vorige week na een aanval op de tunnels. ‘Het is een stad onder de stad.’