VN alarmeert over Oost-Congo: "1.200 burgerdoden, 1.100 verkrachtingen, 1 miljoen vluchtelingen dit jaar alleen"

Het geweld in het oosten van Congo is niet nieuw. De grondstofrijke regio is al een kwarteeuw ten prooi aan gewapende groepen die talloze burgers hebben vermoord. Ook het Congolese leger wordt geregeld beschuldigd van medeplichtigheid. Sinds begin mei heeft de Congolese regering in de provincies Noord-Kivu en Ituri de militaire noodtoestand uitgeroepen. Door de staat van beleg zijn versterkingen gestuurd en is het bestuur in militaire handen. Maar volgens waarnemers en nu ook de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR is het geweld niet afgenomen, soms integendeel. 

De VN heeft de cijfers verzameld bij alle hulpverleners en die cijfers zijn hallucinant. "Sinds januari zijn er meer dan 1.200 burgers vermoord en zo'n 1.100 verkrachtingen gepleegd", heeft UNHCR op een persconferentie bekendgemaakt. "Er zijn meer dan 1 miljoen mensen op de vlucht geslagen." UNHCR heeft in totaal 25.000 mensenrechtenschendingen opgetekend "door de overheid, het leger of gewapende groepen". Het gaat dan ook om afpersing, bedreiging en plundering. 

De VN maakt de balans op van de staat van beleg die sinds begin mei van kracht is. Die heeft sommige gewapende groepen ervan kunnen overtuigen om de wapens neer te leggen. Maar andere rebellen zoals de ADF, dat zijn Oegandese extremistische moslimstrijders, zijn nog harder tekeer gegaan tegen de burgerbevolking.  De voorbije weken zijn er zeer veel aanvallen geweest op dorpen en ook op konvooien, zelfs konvooien die door de VN-missie MONUSCO en het Congolese leger werden beschermd. Gisteren was er een zoveelste aanval in de buurt van het dorpje Ndimo in de provincie Ituri. 

Maar de inwoners van dat dorpje Ndimo zijn al vele maanden belaagd. Zo sloegen ze in maart ook al massaal op de vlucht voor het geweld. 

Precies door dat onophoudelijke en onvoorspelbare geweld moeten mensen voortdurend op de vlucht, zegt UNHCR. Maar ze komen vaak terecht bij andere families, waar de omstandigheden niet ideaal zijn. "De opvangfamilies zijn zeer gastvrij, maar ze geraken uitgeput en hebben vaak niet meer genoeg te eten. Daarom keren vele vluchtelingen vervroegd terug naar hun huis, ondanks de veiligheidsrisico's. 65 procent van de incidenten zijn gepleegd op mensen die naar gevaarlijk gebied waren teruggekeerd. UNHCR beklaagt dat het ondergefinancierd is en daardoor zelf niet genoeg hulp kan bieden aan de gevluchte bevolking."

De Congolese regering houdt vandaag veiligheidsberaad om de staat van beleg in Noord-Kivu en Ituri te evalueren en eventueel bij te schaven. Voor sommigen moet de situatie op een hoger niveau worden opgelost, omdat ze eigenlijk al een kwarteeuw aan de gang is . De Congolese nobelprijswinnaar en gynaecoloog Denis Mukwege heeft het over een tragische en schandalige situatie die niet meer te verdragen is. "Ondanks de aanwezigheid van VN-Blauwhelmen en de steun van het leger leven hele bevolkingsgroepen in angst en gruwel", zei Mukwege gisteren. 

Voor hem is er maar één weg naar duurzame vrede, de gerechtelijke weg. Mukwege wil dat de Congolese president Félix Tshisekedi eind deze maand op de Algemene Vergadering van de VN steun vraagt voor de oprichting van een Internationaal Strafhof voor Congo. Dat zou volgens hem de misdaden van de voorbije 25 jaar moeten onderzoeken en de slachtoffers van de ergste oorlogsmisdaden gerechtigheid moeten bieden. Ook binnen Congo zelf moet de cultuur van straffeloosheid beter worden aangepakt, vindt Mukwege.