Russische aanval veroorzaakt economische schokgolf: gas-, olie- en stroomprijzen boomen, beurzen in het rood
De Russische aanval op Oekraïne is onmiddellijk voelbaar op de internationale economie. Zowel de Europese, Aziatische als Amerikaanse beurzen duiken vandaag in het rood terwijl de olie-, gas- en stroomprijzen steil de hoogte inschieten. En dat zullen we binnenkort ook bij ons voelen, onder andere aan de pomp.
Na de Russische inval in Oekraïne laten de internationale stevige verliezen noteren. De Belgische Bel20-index dook bij opening 2 procent naar beneden en sloot de handelsdag af op 1,88 procent verlies. Hetzelfde beeld zien we ook bij de Amerikaanse beurzen, die vanmiddag met verliezen van rond de 2 procent openden.
De Russische aandelenmarkt dook eerder op de dag dramatisch de diepte in: op een dieptepunt verloor de Moex index maar liefst 45 procent, om dat later relatief te beperken tot een verlies van 34 procent. Vooral de Russische olie- en gasbedrijven zoals Gazprom en Lukoil krijgen rake klappen.
Ook de Russische munt daalt sterk in waarde. De roebel verliest meer dan 9 procent ten opzichte van de dollar. De Russische Centrale Bank kondigde aan dat ze begon met "interventies" op de valutamarkt om "de situatie te stabiliseren". De handel op de beurs van Moskou werd tijdelijk opgeschort, maar is daarna hervat.
Energieprijzen stijgen sterk
Omdat Rusland een grote leverancier van gas en olie is, zijn de marktprijzen voor deze producten vandaag sterk gestegen.
De groothandelsprijs voor aardgas, voor levering in maart, is vandaag meer dan 50 procent gestegen, tot zo'n 140 euro per megawattuur. Omdat ze vrezen dat Rusland, de grootste gasleverancier van Europa, de gaskraan wel eens kan dichtdraaien kopen de handelaars namelijk volop gas in.
Ook de prijzen voor levering van stroom en gas de volgende dag in Europa schieten omhoog, en stijgen zelfs met 50 procent. De energieprijzen staan nu op het hoogste niveau sinds midden december, toen een vrees voor tekorten tot historisch hoge prijzen leidde.
België ontsnapt niet aan de felle prijsstijgingen. Op de Belgische groothandelsmarkt worden voor morgen tijdens de avonduren historisch hoge prijzen behaald: 378 euro per megawattuur. Omstreeks 19:00 uur moet zelfs 463 euro per megawattuur worden betaald. Dat is de op enkele gevallen na hoogste stroomprijs ooit voor ons land.
Het gaat hier om groothandelsprijzen - prijzen die energieleveranciers betalen aan hun leveranciers - en niet de prijzen die wel als consument betalen. Het is nu afwachten of de consumententarieven verder zullen stijgen, hiervoor baseren de leveranciers zich meer op de prijzen op de langere termijn.
"Het hangt een beetje af van geval tot geval, maar op basis van wat we vandaag zien, staat het buiten kijf dat energie duurder zal worden", zei Steven Rombaut, economisch expert bij VRT NWS, vanochtend:
Omdat Rusland ook een grote olieleverancier is - de op twee na grootste exporteur ter wereld zijn ook de olieprijzen vandaag de hoogte. Een vat Brentolie uit de Noordzee ging voor het eerst sinds 2014 door de grens van 100 dollar, tot 105 dollar. Ook een vat Amerikaanse WTI-olie noteert aan meer dan 100 dollar.
Het is voor het eerst sinds 2014 dat zowel Brent- als WTI-olie de kaap van 100 dollar voor een vat nemen. "Het is een kwestie van dagen voor we die hoge olieprijzen ook aan de pomp zullen voelen", waarschuwde collega Steven Rombaut vanochtend al en dat wordt bevestigd door Wim De Wulf van sectorfederatie Energia, de vroegere Petroleumfederatie.
We beschikken over voldoende flexibiliteit om elders olie aan te kopen.
"Geopolitieke evenementen zoals het conflict in Oekraïne zorgen voor onzekerheid en dat kan aanleiding geven tot speculatie", zegt De Wulf. De sectorfederatie wijst er wel op dat de prijsstijging op de markten niet meteen doorgerekend wordt in de eindprijs voor de consument. "Er is altijd wat vertraging, want de prijzen worden vastgelegd op basis van gemiddelden over een bepaalde periode", aldus De Wulf.
De Wulf benadrukt dat er geen probleem van bevoorrading is. "De Russische olievoorraden vertegenwoordigen 30 procent van onze totale consumptie, maar slechts 0,2 procent van de wereldwijde vraag", die zo'n 90 à 95 miljoen vaten per dag bedraagt.
"Rusland exporteert dagelijks ongeveer 10 miljoen vaten ruwe olie, waarvan er bijna 180.000 in België terechtkomen. "We beschikken over voldoende flexibiliteit om elders olie aan te kopen, want we worden bevoorraad via schepen in de havens van Antwerpen en Rotterdam".
Inflatie
Steven Rombaut verwacht dat de stijgende energieprijzen ook een negatief effect zullen hebben op de inflatie. "De inflatie is op dit moment zeer energiegedreven. In januari liep de inflatie in ons land op tot ongeveer zes procent en vier procent daarvan is te wijten aan energie."
Als de energieprijzen blijven stijgen, zal de inflatie dus meestijgen. "Hoe die prijzen zullen evolueren hangt af van wat er nog zal gebeuren in Oekraïne en Rusland en hoe lang het conflict blijft aanhouden. "Dat is op dit moment nog koffiedik kijken", aldus Rombaut.
Duurdere grondstoffen
Ook de prijs van verschillende metalen gingen vandaag fors de hoogte in. De prijs voor aluminium steeg naar een recordhoogte en ook goud, zilver en platina werden duurder. De goudprijs bereikte zelfs het hoogste niveau in meer dan een jaar. Het edelmetaal werd 1,7 procent duurder.
"Sinds begin deze maand steeg de prijs van goud met meer dan 6 procent, dus het beeld dat goud een veilige haven is in tijden van crisis, wordt bevestigd", aldus Rombaut. "De bitcoin daarentegen, die toch vaak het nieuwe goud genoemd wordt, laat het afweten. Die verliest 6 procent."
Een gevaarlijke cocktail die het leven fors duurder kan maken
Rombaut verwacht dat de prijzen van andere grondstoffen ook nog zullen stijgen. "Rusland is niet alleen een belangrijke uitvoerder van gas en olie, maar ook van allerlei grondstoffen zoals koper, nikkel en graan. De kans is groot dat die nu ook duurder worden."
"Daarnaast moeten we ook rekening houden met extra westerse sancties en de mogelijke reactie van Rusland daarop. Het is een gevaarlijke cocktail die het leven fors duurder kan maken", besluit Rombaut.
EU gaat toegang Russische banken tot Europese financiële markten stoppen
De Europese Unie heeft ondertussen aangekondigd dat ze Russische activa zal blokkeren en de toegang van Russische banken tot de Europese financiële markten zal stoppen.
"We zullen strategische sectoren van de Russische economie viseren door de toegang tot technologie en markten die essentieel zijn voor Rusland te blokkeren", aldus Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. "We zullen de economische basis van Rusland verzwakken en zijn capaciteit om te moderniseren", voegt ze eraan toe.
De sancties worden donderdagavond voorgelegd op een spoedbijeenkomst van de staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie, die het licht op groen moeten zetten. Hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid Josep Borrell bestempelt de maatregelen als "het zwaarste pakket sancties dat we ooit hebben geïmplementeerd".