Zit oudste flessenpost ter wereld in fles uit Maldegem? Geheim blijft na opening (voorlopig) bestaan
Een oude en afgesloten fles met een boodschap uit Maldegem dateert mogelijk van voor 1886 en zou zo de oudste gekende flessenpost ter wereld zijn. Dat blijkt uit onderzoek van de UGent op vraag van VRT Radio2 en de gemeente Maldegem. De fles is op 14 juli opengemaakt in de hoop er een gedateerde boodschap in te vinden. Dat draaide uit op een ontgoocheling: er zat een opgerolde envelop in. "We moeten die in een beschermde omgeving ontrollen om hem niet te beschadigen", zegt Universiteit Gent. Het mysterie blijft dus, voorlopig, bestaan.
In Maldegem werd enkele maanden geleden een bijzondere vondst gedaan bij werken in het gemeentepark. Een standbeeld van jachtgodin Diana moest er weggehaald worden. "Het was een eenvoudige klus, maar tot onze verbazing troffen we een fles aan in de sokkel van het beeld", vertelt Lieven Colmann van de technische dienst van gemeente Maldegem. "De fles stond rechtop en hing vol met stof. Ze was dichtgemaakt en er zat een boodschap in." Colmann overhandigde de fles aan het gemeentebestuur.
Lieven Colmann van de technische dienst van Maldegem over de vondst van de fles
Maandenlang bleef het stil rond de fles, onder meer door een burgemeesterwissel in Maldegem. Er werd wel al een eerste archeologisch onderzoek opgestart door de Universiteit Gent. Toen was er al sprake dat de fles vermoedelijk in de 19e eeuw in het beeld terechtkwam. VRT Radio2 bracht de bal weer aan het rollen in het kader van een zomerreeks over mysteries. In samenspraak met alle partners volgde er een nieuw onderzoek.
"Het gaat om 19e-eeuwse fles"
Archeologen Wim De Clercq en Maxime Poulain van de UGent onderzochten de fles om tot een zo correct mogelijke datering te komen. "Het gaat om een champagnefles uit de periode na 1850. Dat blijkt uit de vorm", verklaart Poulain. "Voor die tijd waren flessen ronder, bijna ajuinvormig." Op basis van de andere details kunnen de experten nog verder gaan. "De gietnaad loopt niet tot aan de rand, dat wijst erop dat de fles deels handgeblazen is en van voor de Eerste Wereldoorlog dateert." De afwerking van de rand geeft weg dat de fles na 1880 geproduceerd is. "We moeten ze dateren ergens tussen 1880 en 1914."
Alles wijst erop dat de fles dateert van ergens tussen 1880 en 1914
De archeologen kunnen echter nog exacter dateren door externe factoren. "De fles zat verstopt in de sokkel van een standbeeld van jachtgodin Diana. Het was vooral in de 19e eeuw erg populair bij de adel om beelden van de godin in de tuinen en parken te plaatsen. We kunnen de datering dus nog vernauwen tot ergens tussen 1880 en 1900."
Is Maldegemse fles de oudste?
De oudste gekende vondst van flessenpost dateert van 1886. "Het gaat om een Duitse fles die dan voor een wetenschappelijk experiment in de zee is gegooid. Wetenschappers wilden zo de stroming onderzoeken. In de fles zat een boodschap die opriep om de Duitse ambassade te contacteren", vertelt Poulain.
"Er zijn wel veel oudere vondsten van flessen, maar nooit met boodschappen erin die intact zijn gebleven." De vondst in Maldegem zou dus wel eens de alleroudste gekende flessenpost kunnen zijn. "Als de fles ouder is dan 1886, wat kan op basis van de datering, dan heeft Maldegem het record te pakken."
Archeoloog Maxime Poulain onderzoekt de Maldegemse fles
Maldegem heeft, op vraag van VRT Radio2, ook toestemming gegeven om de fles voorzichtig te openen tijdens een live-uitzending vanuit het Sint-Annapark. "We vermoeden dat er op de boodschap een datum zal staan, dat is vaak het geval. Zo zullen we weten of Maldegem de oudste flessenpost heeft of niet", zegt Poulain nog vooraf.
Mysteries: De fles wordt geopend!
We zien dat het een envelop is die we onmogelijk kunnen openrollen zonder het te beschadigen, dit moet naar een specialist
Maar de grote opening van de fles draait uit op de ontgoocheling, ook voor de vele pers en het publiek dat massaal naar het park is afgezakt. In de fles blijkt immers een opgerolde envelop te zitten. "We mogen die niet open maken, we zouden de inhoud beschadigen. Een restaurateur moet er nu verder mee aan de slag." De brief is door VRT Radio2 intussen naar een expert gebracht voor onderzoek.
BEKIJK - Het openen van de fles:
Gekke tante, kasteelheer of kinderen?
In de gemeente gonst het van de geruchten. De ene denkt dat het een schatkaart is, de andere gaat uit van een liefdesbrief of een schenking. Nabestaanden van het personeel van het kasteel beweren dat het antwoord bij de adellijke bewoners ligt. "Mijn grootvader was tuinman en beweerde dat hij het beeld mee heeft helpen plaatsen. De kasteelheer zou uit dankbaarheid een brief geschreven hebben met alle namen op van de arbeiders", zegt Kamiel Vanhecke. "Ik denk dat het de gekke tante van de kasteelheer was", spreekt Eddy Reniers hem tegen. Hij woonde verschillende jaren op het kasteel omdat zijn moeder er huishoudster en assistente was. Zelf speelde hij ook voor flessenpostbode. "We gooiden flessen met boodschappen in de rivier op het domein maar we hebben er geen in een standbeeld verstopt."
Helemaal zeker zijn we pas als de envelop opengaat. "We kunnen zeggen wat we willen, de enige echte waarheid staat op die brief of boodschap en zal naar buiten komen als ze voor eens en altijd open gemaakt wordt".
