Duurzaam op wereldtournee (en vanavond in België): hoe haalbaar zijn de goede voornemens van Coldplay?
Vanavond begint Coldplay aan hun Belgische concertreeks in het Koning Boudewijnstadion. De Britse groep speelt 4 shows in ons land, goed voor maar liefst 220.000 bezoekers. En dat terwijl de band rond Chris Martin enkele jaren geleden had aangekondigd dat ze alleen nog maar klimaatvriendelijk zouden touren. Gevolg: een hele reeks groene en duurzame maatregelen flankeren de "Music of the Spheres World Tour". Maar een klimaatvriendelijke wereldtournee: hoe realistisch is dat momenteel?
Het voornemen van Coldplay om tijdelijk niet op tournee te gaan in 2019 bij de release van hun plaat "Everyday life", om het klimaat te sparen, werd op gefronste wenkbrauwen onthaald, en niet enkel bij hun grootste fans. Want artiesten leven natuurlijk vooral van de inkomsten uit liveshows.
Voor Coldplay staat de teller volgens muziekmagazine Billboard op meer dan 1 miljard euro inkomsten uit concerten, over hun verschillende tournees heen. Ze behoren tot een select clubje van amper 11 artiesten die die kaap overschreden hebben. Tournee na tournee bereikt Coldplay een groter publiek.
In het Koning Boudewijnstadion vestigen ze met vier concerten een record, want nooit eerder verkocht één artiest in ons land 220.000 tickets. Kleine kanttekening: tijdens deze tournee slaat Coldplay Nederland over, en zakken ook veel noorderburen naar Brussel af. Hoe dan ook: met deze "Music of the Spheres World Tour" speelt Coldplay gemiddeld voor 55.000 mensen per concert, exact de capaciteit van het Koning Boudewijnstadion.
Klimaatvriendelijk op wereldtournee gaan is momenteel niet mogelijk
"Gezien hun status en gigantische bereik leek "nooit meer touren" mij een onrealistisch voornemen van Coldplay", zegt Jeroen D'hoe, professor popmuziek (KU Leuven). "Maar de groep wil zich vooral bewust tonen van de klimaatproblematiek. Want klimaatvriendelijk op wereldtournee gaan: dat is momenteel eigenlijk niet mogelijk."
"Concerten zullen altijd een bepaalde milieu-impact en uitstoot hebben: de grote uitdaging is om die in de toekomst zo laag mogelijk te houden. Want ik denk dat niemand terug wil naar de coronaperiode, waarin livemuziek via een scherm gedeeld werd. De muziekbeleving op een liveconcert blijft iets unieks", zegt Gert Stinckens, departementshoofd van PXL-Music, de hogeschool die verschillende muziekopleidingen organiseert.
Coldplay kan niet alles in één keer veranderen, maar hun focus op duurzaamheid is een voorbeeld voor de muzieksector
Concreet is de ambitie van Coldplay om de helft minder CO2 uit te stoten dan bij hun uitgebreide "A Head Full of Dreams"-wereldtournee, toen met meer dan 100 shows. "Een geloofwaardige boodschap: ze zijn eerlijk over wat ze wel en nog niet kunnen doen. En Coldplay verlegt hiermee een steen, want ze zoeken actief naar nieuwe manieren om duurzamer te touren, waar onze sector zeker iets uit kan leren, of aangemoedigd zal worden om op de ingeslagen weg door te gaan. Maar één artiest kan niet alles in één keer aanpakken", zegt Stinckens.
"Het mooie is dat Coldplay duurzaamheid breder interpreteert dan klimaat. Ze baseren zich op de 17 duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Dit zou een basisreflex moeten worden in de muzieksector.
Een greep uit de duurzaamheidsmaatregelen van Coldplay:
- Voor het transport van materiaal worden zo vaak mogelijk elektrische voertuigen ingezet en zo weinig mogelijk fossiele brandstof gebruikt.
- Er worden zo veel mogelijk herbruikbare materialen ingezet, zowel in de podiumelementen als via speciale herbruikbare bekers voor het publiek.
- Het podium draait maximaal op hernieuwbare energie - naast de klassieke dieselgeneratoren - die deels wordt opgewekt door het publiek via een kinetische dansvloer. Wanneer daarop wordt gedanst of bewogen, wekt het publiek op die manier energie op.
- Ook aan de energiezuinigheid van het podium is gedacht, met LED-schermen en een licht- en geluidssysteem dat de helft minder stroom nodig heeft dan tijdens de vorige Coldplaytournee.
- Het publiek wordt aangemoedigd om zo veel mogelijk met het openbaar vervoer naar de concerten te komen.
- Op de concerten wordt er in de toiletten minder water gebruikt per spoelbeurt. Concertgangers mogen een lege drinkbus meebrengen, om te vullen aan drinkfonteintjes.
- Voor elk verkocht concertticket belooft Coldplay om een boom te planten.
- In hun "rider" (de lijst met wensen van een artiest, red.) vraagt Coldplay om lokale producten als catering. De band en hun crew eten volledig vegetarisch. Overschotten worden weggeschonken aan lokale voedselbanken.
- De LED-armbandjes voor het publiek zijn 100% gemaakt van plantaardig materiaal. Fans die zo'n bandje willen bijhouden als aandenken, zijn eraan voor de moeite: de bandjes worden na elk concert zo veel mogelijk ingezameld, gesteriliseerd en hergebruikt.
- Nog een zekerheid tijdens de Coldplayshows: confetti. Die is voor het eerst volledig biologisch afbreekbaar.
Op welke vlakken kan het in de muzieksector nog duurzamer?
In de livemuzieksector weegt onder meer energieverbruik stevig door. De laatste jaren wordt er geëxperimenteerd met podia die draaien op groene stroom, onder meer op Sfinks Festival en Rock Werchter. Maar voorlopig blijven klassieke dieselgeneratoren een noodzakelijk kwaad, ook tijdens deze Coldplaytournee. Al wordt er op elke Coldplayshow groene stroom opgewekt, via pop-up zonnepanelen rond de concerthal.
En dan is er natuurlijk het onvermijdelijke reizen: zowel door Coldplay zelf en hun entourage, als door hun publiek. "Zo'n wereldtournee is een rondreizend circus, met vrachtwagens vol podiummateriaal. En naast de band zelf reist ook een uitgebreid team de wereld rond", legt professor popmuziek Jeroen D'hoe uit.
Zou een internationale tournee met meer shows in een beperkt aantal steden dan duurzamer zijn? "Niet per se", zegt Gert Stinckens van PXL-Music. "Dat zie je bij de ABBA-shows in Londen: wanneer een artiest op één plek blijft, dan zal het publiek meer reizen, en zich vaker van verder weg naar die plek verplaatsen. En door al die vluchten en het extra autoverkeer schiet de CO2-uitstoot de lucht in."
Meer shows spelen in minder steden, is niet duurzamer, want dan gaat het publiek vaak meer en verder reizen
Stinckens heeft de voorbije jaren een kentering gezien bij bedrijven in de brede muzieksector, en bij de jongeren in de muziekopleidingen bij PXL. "Iedereen is veel meer bezig met duurzaamheid, als het gaat om muziekbeleving. Een Belgisch bedrijf als PRG, dat de PA-installaties maakt voor grote festivals als Rock Werchter, zet heel actief in op duurzaamheid. Ook in het hergebruik van podiummaterialen door podiumbouwers en toeleveranciers worden stappen gezet."
Volgens Stinckens valt er vooral op het vlak van diversiteit en gelijke toegang voor het publiek nog winst te boeken. ("De rock- en popwereld is nog erg wit en mannelijk", klinkt het.) Maar ook de ticketprijzen spelen een rol.
Voor de Coldplayshows in het Koning Boudewijnstadion schommelen de prijzen van ongeveer 30 euro, voor zitplaatsen met bijzonder beperkt zicht, tot om en bij de 140 euro. En toch heeft dat 220.000 mensen niet tegengehouden om een ticket te kopen. Popprofessor Jeroen D'hoe ziet daar verschillende redenen voor.
"De positieve uitstraling van Coldplay natuurlijk, met charismatische frontman Chris Martin. En hun muziek is goed gemaakt: heel eenvoudig en tegelijk ritmisch meeslepend. Voeg daar de meezingbare refreinen bij, met weinig of geen tekst, en de lichtgevende armbandjes, die oplichten op het ritme van de muziek. Coldplay-concerten zijn grote feesten, waar iedereen zich betrokken voelt bij wat er gebeurt op het podium. Daar willen mensen geld voor neertellen, zeker na de coronacrisis."