Overstromingen in Pakistan eisen al minstens 1.136 levens, internationale hulp komt stilaan op gang

Minstens 1.136 doden, waarvan er 28 alleen al op zondag vielen. 33 miljoen Pakistani die getroffen zijn, of één op de zeven inwoners. 3.400 kilometer aan wegen, 157 bruggen en 80.000 hectare landbouwgrond die door het water zijn meegesleurd.

Dat is volgens de Pakistaanse autoriteit voor Rampenbeheer de tol van de zware overstromingen die Pakistan momenteel teisteren. Volgens die overheidsinstelling zelf zijn de cijfers wellicht nog een onderschatting, want geïsoleerde gemeenschappen in het bergachtige noorden van het land zijn maar moeilijk te bereiken. De overstromingen zijn de zwaarste sinds die van 2010, die toen 2.000 levens eisten.

Pakistan heeft de internationale gemeenschap om hulp gevraagd. Die hulp komt nu langzaamaan op gang. Intussen rijst de vraag: zijn deze regens het gevolg van de klimaatverandering? En hoe komt dat Pakistan zich, twaalf jaar later, opnieuw laat verrassen?

“Er wordt gezegd dat het komt door de klimaatverandering”, zegt Wilma van der Maten, correspondente in Pakistan in “De ochtend” op Radio 1. “Er is tot 700 procent méér regen gevallen dan gemiddeld in de afgelopen dertig jaar in deze periode. En daar houdt het niet op, want door de klimaatverandering komt er ook meer smeltwater van de gletsjers. Een vijfde van het land staat nu onder water, en het ergste kan de volgende dagen nog komen.”

“Het is bijna cynisch, maar ik was er in 2010 en het enige verschil is dat er toen nog meer doden waren dan nu.”

De beelden gaan de wereld rond van een splinternieuw hotel aan de oever van een rivier dat werd weggespoeld. Maar hoe kan het dat dat hotel daar stond?

“Wij stellen ons die vraag, ja, maar de mensen in Pakistan niet. Voor hen zijn regels er om aan je laars te lappen. Twintig jaar lang was er door het terrorisme geen toerisme, nu schieten de hotels er als paddenstoelen uit de grond. En de mensen denken: het is vooral leuk om die in de rivierbedding neer te zetten, want wie wil er nu niet graag wakker worden bij het water? Maar je hebt het gezien, in een oogwenk storten die in.”

“En het gaat dan niet alleen om hotels, maar om huizen en zelfs hele dorpen. Twaalf jaar geleden wisten we dat dat een van de grootste oorzaken was waarom er zo veel doden waren gevallen: er werd te laat gewaarschuwd en de mensen woonden te dicht bij de rivier. Maar nadien zijn ze gewoon teruggekomen. Ze hebben hun huizen weer opgebouwd en niemand zei er iets van.”

In Pakistan wordt er nu met een beschuldigende vinger naar het Westen gewezen. Zelf dragen ze maar één procent bij aan de vervuiling die tot de klimaatverandering leidt, maar ze worden wel het zwaarst getroffen, luidt het. 

“Dat is waar, maar als je in de winter de smog boven steden als Lahore ziet hangen, die wordt niet door het Westen veroorzaakt”, zegt van der Maten. “Het is ook niet alleen de klimaatverandering maar ook het watermanagement. Kijk naar die rivierbeddingen. Hoe komt het dat er nooit dammen zijn gebouwd, dijken, opvangbassins waar het water terecht kan? Twaalf jaar geleden al wisten we dat de rivieren opnieuw in hun oude vorm hersteld moesten worden, dat het water de ruimte moest krijgen.”

Pakistan vraagt het buitenland nu om hulp. De rampspoed groeit het land boven het hoofd.

“33 miljoen mensen, dat is véél. En het zijn vooral arme mensen, die in huizen van modder, riet of steen wonen. Eén schop daartegen en die zijn weg. Die mensen hebben ook geen spaarrekening, op het einde van de dag is hun geld op. Ze zijn compleet afhankelijk van de overheid. En die zegt dat ze geen geld heeft om voor die mensen te zorgen, om eten te voorzien, en niet de nodige helikopters.”

“Dus smeekt het nu het Westen om hulp. Het eerste vliegtuig met hulpgoederen is vanochtend aangekomen, maar wie gaat die verdelen over dat enorme land met maar een paar helikopters? En hoe bereik je al die mensen op tijd? Er zijn geen bruggen of wegen meer. Bidden is het enige dat de mensen nu nog kunnen doen.”

En het ergste moet nog komen. “Het water gaat nu omhoog, naar de provincie Punjab, letterlijk vertaald 'het Land van de Vijf Rivieren’. Maar ook daar is het weer hetzelfde verhaal: het kolkende water gaat door die rivieren waar dorpjes vlak naast zijn gebouwd. Mensen laten er hun vee grazen.”

“Men verwacht dat er de volgende tien dagen nog veel meer regen zal vallen, want de moesson is nog lang niet voorbij. Er wordt nu gewaarschuwd, er wordt bij de huizen aangeklopt, mensen worden gevraagd om alsjeblieft weg te gaan. Maar ja, waar moeten ze dan heen?”

Ons land geeft 300 tenten aan Pakistan om tot 1800 mensen op te vangen na de dodelijke overstromingen daar. 

Pakistan heeft om hulp uit het buitenland gevraagd, omdat het de situatie niet alleen aankan. 

De Verenigde Naties en de Pakistaanse regering zullen dinsdag officieel een oproep lanceren voor noodhulp. Ze zoeken 160 miljoen dollar voor Pakistan, dat is getroffen door aanhoudend noodweer. Dat meldt een woordvoerder van de secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres maandag.