LEES OOK. Cultuurschepen Nabilla Ait Daoud (N-VA) schrapt projectsubsidies en indexeert subsidies niet

Maandagnacht bereikte het Antwerpse stadsbestuur een akkoord over de stadsbegroting. Er moest voor 70 miljoen euro aan besparingen worden gevonden opdat de begroting aan het einde van de legislatuur niet in het rood zou gaan. Aan die besparingen ontsnapt ook de cultuursector niet. Beslist werd om een streep te trekken door de projectsubsidies. Met die subsidies worden afgebakende projecten binnen de cultuursector ondersteund. Het gaat om een budget van 720.000 euro per jaar.

“Gruwelijk, Schandelijk”

“De impact van deze beslissing is enorm”, reageert Marc Verstappen, directeur van cultuurcentrum De Studio fel. “We komen uit een periode waarin de stad een goede basis heeft gelegd om met jonge starters aan de slag te gaan. De projectsubsidies vormden de nodige schakels voor startende artiesten en collectieven tussen hun opleiding en subsidies op Vlaams niveau en een doorbraak op nationaal niveau.”

“Door die subsidies af te schaffen, pleeg je een moord op een hele generatie jonge artistieke talenten. Dit is een gruwelijke maatregel. Het is gewoon schandelijk. De ene dag sta je te juichen dat het KMSKA opengaat en de volgende dag zeg je dat alle jonge artiesten kunnen oprotten. Dat vind ik zeer raar”, aldus Verstappen. “Op deze manier maak je je stad onaantrekkelijk voor heel veel sterke artiesten. ‘De rekening zal kloppen’, wordt er gejuicht. Maar ten koste waarvan?”

“Hopen op dialoog”

Die verbijstering klinkt doorheen het hele Antwerpse cultuurveld. “Dit is zeer slecht nieuws. In eerste instantie voor de artiesten en voor het werk dat zij maken”, zegt ook Lana Willems, directeur van Kultuurfaktorij Monty. “Hun werk is de core business van Monty. Je moet maar afstuderen nu. Waar kan je nog terecht? Hoe kan je nu nog werk creëren als jonge maker en waar vind je nog geld om mee aan de slag te gaan, om in eerste instantie al iedereen die meewerkt aan een productie correct te verlonen?”

“Het schrappen van de projectsubsidies kunnen de huizen niet zo maar opvangen. Het hele ecosysteem van de kunsten komt op deze manier onder druk te staan”, aldus Willems. “Iedereen zit met structurele kosten die stijgen: lonen, energie. Het is heel heftig dat het opnieuw de kunstenaars zijn die hiervan de prijs betalen. Ik hoop dat een dialoog met de stad mogelijk blijft.”

Daarbovenop komt ook dat de stad de algemene subsidies voor cultuurorganisaties in Antwerpen niet meer zal indexeren. “Door de indexering van de lonen zitten wij tegen het einde van 2023 met meerkosten van 700.000 euro”, zegt Els De Bodt, directeur van HetPaleis. “Die kunnen we maar gedeeltelijk opvangen met Vlaamse subsidies die nog wel voor een deel indexeert. Omdat de stad dat helemaal niet meer doet, zullen wij 500.000 euro moeten besparen. Daar komt nog eens een verdrievoudiging van de energiekosten bij. We moeten nu al verschillende creaties schrappen. Kinderfestival Bruist, dat we samen met De Studio, Froe Froe en Laika organiseerden, zal wellicht niet meer plaatsvinden. We moeten zelfs schrappen in onze residentiewerking, waar we jonge makers net willen ondersteunen. Die jonge creatievelingen verliezen nu de projectsubsidies, maar wij en de andere cultuurhuizen in Antwerpen, zijn niet meer in staat om hen op te vangen. We zitten zelf in de problemen. Met deze beslissing van de stad wordt de culturele grondlaag weggevaagd.”

Experiment verdwijnt uit de stad

Ook op kunstenhuis Het Bos heeft het verdwijnen van de projectsubsidies een enorme impact.

“Wij werken intensief samen met jonge makers, jonge artiesten en muzikanten”, zegt communicatieverantwoordelijke Joery Scheepers. “Voor hen is die pot van projectsubsidies een erg belangrijke voedingsbodem om hun eerste projecten te kunnen realiseren. Dat kunnen wij met Het Bos niet opvangen. Deze maatregel houdt dus in dat een deel van ons aanbod zal wegvallen.”

Zelf wilde hij ook een subsidieaanvraag indienen, vertelt Scheepers. “In 2019 lanceerde ik met twee anderen het festival Snobs. Daarin combineren we theater, performance, muziek, beeldende kunsten en nightlife op een spannende manier. Op zo’n avond bereik je mensen die bijvoorbeeld anders niet met theater in aanraking zouden komen. Die experimentfunctie is heel belangrijk en de projectsubsidies zijn daarvoor essentieel. Vallen die weg, dan verdwijnt het experiment uit onze stad.”

“Verarming”

Greet Vlegels van het Antwerps Kunstenoverleg, dat professionele en gesubsidieerde Antwerpse kunstorganisaties verenigt, betwijfelt of het stadsbestuur de impact van de beslissing beseft. “Drie jaar lang wordt niet meer geïnvesteerd in jong, nieuw talent”, zegt Vlegels. “Ik zou geen afstuderende kunstenaar willen zijn. Hun perspectief wordt hen afgenomen. We beseffen dat er keuzes gemaakt moeten worden, maar zo’n drastische beslissing zonder overleg met de sector is bijzonder jammer. De projectsubsidies gaven jonge, startende kunstenaars de kans om hun eerste stappen te zetten. Een verarming van het culturele landschap in de stad.”

Antwerps schepen van Cultuur, Nabilla Ait Daoud (N-VA) liet al weten dat de beslissing met pijn in het hart is genomen. “Ik schrap liever middelen die nog niet zijn toegekend, dan dat ik geld moet afnemen”, aldus Ait Daoud. “Daardoor is het mogelijk om niet aan de ruggengraat van de Antwerpse cultuursector te raken.”