Bijna 10 procent van zeeleven met uitsterven bedreigd

De publicatie van het rapport valt gelijk met een top van de Verenigde Naties over biodiversiteit in de Canadese stad Montreal. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres roept de lidstaten op om een einde te maken aan de “orgie van vernietiging” en een akkoord door te voeren dat het verlies aan natuurlijke habitats tegenhoudt en terugdraait.

Meer dan 1.550 van de 17.903 zeeplanten en -dieren die door de Internationale Unie voor Natuurbehoud (IUCN) werden opgelijst, riskeren uit te sterven, zo blijkt uit de meest recente rode lijst, die meermaals per paar wordt gepubliceerd en beschouwd wordt als een barometer van biodiversiteit.

“Dit toont aan dat we een behoorlijk verwoestende impact hebben op mariene soorten”, zegt Craig Hilton-Taylor, hoofd van de Rode Lijst van de IUCN. “Je kan niet echt zien wat er onder water aan de hand is. Door de status van de soorten te beoordelen, krijgen we een echte indicator van wat er daar werkelijk gebeurt, en het is geen goed nieuws.”

Volgens Hilton-Taylor ligt het aantal met uitsterven bedreigde mariene soorten waarschijnlijk nog veel hoger dan de huidige gegevens aangeven, omdat de tot nu toe geanalyseerde soorten vooral wijdverspreide vissoorten zijn, die momenteel niet worden bedreigd.

Een aantal populaties van de Indische zeekoe, oftewel de doejong, wordt ernstig bedreigd. Al langer was de soort aangemerkt als ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst van natuurorganisatie IUCN, maar na een nieuwe evaluatie is de bedreigde status van sommige populaties omhoog bijgesteld. Momenteel zijn er nog slechts 250 volwassen dieren in leven in het oosten van Afrika en minder dan 900 in Nieuw-Caledonië. De zeezoogdieren zijn vegetariërs en worden vaak zachtaardig genoemd. Als ze volwassen zijn, wegen ze minstens 250 kilo.

Een van de grootste bedreigingen voor de dieren is het verdwijnen van zeegras, hun voornaamste voedselbron, als gevolg van olie- en gasexploratie en -productie in Mozambique en vervuiling door nikkelmijnen in de Stille Oceaan. Afgelopen zomer verklaarden Britse onderzoekers dat de doejong in Chinese kustwateren uitgestorven. Er waren te weinig exemplaren over om de soort daar in leven te houden.

In de meest recente lijst duiken voor het eerst soorten zeeoren op: weekdieren die als luxevoedingsmiddel worden verkocht. Van hen is 44% met uitsterven wordt bedreigd. Volgens de IUCN hebben steeds hevigere en frequentere hittegolven op zee massale sterfte veroorzaakt, doordat ze ziektes aanwakkeren en hun voedselbronnen doden.

Pilaarkoraal (dendrogyra cylindrus), een Caribische koraalsoort die lijkt op stalagmieten, verschuift van de categorie “kwetsbaar” naar “kritisch bedreigd”. De populatie nam sinds de jaren 1990 met meer dan 80 procent af als gevolg van ziektes en koraalbleking.

Het IUCN dringt aan op “dringende actie”. Op de top voor biodiversiteit in Montreal vragen natuurorganisaties van groot belang dat beschermde natuurgebieden wordt uitgebreid. Er ligt een voorstel op tafel om in 2030 minimaal 30 procent van het land en zoetwatergebieden én 30 procent van de wereldzeeën een beschermde status te geven.