Opnieuw stakingen in Belgische gevangenissen, gevangeniswezen waarschuwt voor "zware impact"

De staking kadert in de bredere onvrede bij de ambtenarenvakbonden. Zo ging op 9 november een stakingsaanzegging in voor de federale overheidsdiensten. De staking is er voor alle federale overheidsdiensten, maar de grootste hinder verwachten de bonden bij de penitentiaire instellingen.

"Sinds 20 jaar hebben we geen loonsverhoging meer gekregen", vat Eddy De Smedt van de liberale vakbond VSOA de grieven samen. Sindsdien zijn de weddenschalen van de ambtenaren niet meer aangepast. De bonden zijn misnoegd omdat vorig jaar een voorakkoord werd gesloten met minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter (Groen), maar bij de begrotingsopmaak in oktober werden gemaakte afspraken volgens hen van tafel geveegd. "Woordbreuk", luidde het reeds. Zo komt er bijvoorbeeld geen loonsverhoging en maaltijdcheques zijn er pas in 2024.

"We hebben een dringende herwaardering van de baremaschalen en een echte dertiende maand gevraagd voor de laagste salarissen in de overheidsdiensten. We zijn niet gehoord, we hebben geen budget", zei Grégory Wallez, federaal secretaris van de socialistische vakbond ACOD vorige week al.

De onvrede mondt in de gevangenissen dus uit in een staking. De Smedt verwacht dat de actie goed opgevolgd zal worden. In enkele gevangenissen zouden volgens hem politieagenten gevorderd moeten worden omdat er te weinig personeel is. Maar Wallez voegt toe dat geen grote hinder verwacht wordt, tenzij misschien in de Brusselse gevangenissen, waar de actie het meest opgevolgd zou worden. Hij had nog geen signalen opgevangen bij de politie dat ze zouden moeten inspringen.

De Smedt gaat uit van een heel beperkt regime in de gevangenissen, bijvoorbeeld zonder bezoek of wandeling. Tijdens vorige stakingsdagen was er een nachtregime in de penitentiaire inrichtingen. Sinds enkele jaren geldt er een minimale dienstverlening in de gevangenissen. Wanneer onvoldoende cipiers opdagen voor die minimale dienstverlening, worden agenten opgetrommeld. 

"In principe wordt er overal gestaakt, de oproep is federaal voor alle ambtenaren", voegt  Frank Conings van ACV Openbare Diensten toe. "Maar de grootste hinder zal er zoals steeds in de gevangenissen zijn." Het personeel moet er in het kader van de mininale dienstbezetting aangeven of ze komen werken of niet.

Het directoraat-generaal waarschuwt dat de vele stakingen van de laatste tijd een zware impact hebben op de interne werking en het regime van de gevangenen. Als er te weinig werkwilligen zijn, moeten politieagenten bijstand verlenen. Voor de huidige staking zouden meer dan 100 politieagenten zijn opgevorderd.

Tijdens een staking kunnen de gevangenen geen bezoek ontvangen. Kinderen zijn de dupe van het annuleren van het kinderbezoek op woensdag, luidt het. "Individuele hulpverlening en activiteiten die gedetineerden nodig hebben om hun terugkeer naar de maatschappij voor te bereiden, worden telkens opgeschort en de tewerkstelling in de werkhuizen worden stilgelegd."

"Op lange termijn zullen de gevolgen zeker merkbaar zijn", zegt het directoraat-generaal. "Organisaties en werkgevers twijfelen om hun engagement ten aanzien van de gevangenissen te blijven nemen. Dit is echter broodnodig om gedetineerden op een zinvolle manier hun detentie te laten uitzitten om beter te kunnen terugkeren naar de maatschappij."

De gevangenisdirecteurs worden er moedeloos van, klinkt het. "We begrijpen veel van de frustraties op de werkvloer en delen die ook, maar stakingen houden oplossingen tegen. Zo kunnen die dagen geen selecties of opleidingen voor personeel doorgaan."

De drie vakbonden gingen de voorbije periode al langs bij een resem partijhoofdkwartieren om de grieven van alle federale ambtenaren over te maken. Woensdagmiddag is het gezamenlijke hoofdkwartier van Groen en Ecolo als laatste aan de beurt, zegt Conings. De bonden blazen er verzamelen van 12 tot 14, aldus De Smedt. Een delegatie zal er volgens de VSOA'er ontvangen worden. Hij verwacht een opkomst van 70-80 vakbondsmensen.

Minister De Sutter toonde dinsdag reeds begrip voor de staking en de eisen. "Het is een terechte vraag die ik absoluut ondersteun", zei de Sutter in een video-interview met Belga. "In de private sector zijn er de laatste vijftien jaar wel loonsverhogingen geweest, in de publieke sector niet. Ik begrijp dat de syndicale organisaties een signaal willen geven dat de valorisatie voor het werk dat zij doen belangrijk is. Indexering is geen loonverhoging en dus geen valorisatie. Dat is gewoon een compensatie voor het verlies van koopkracht."